O ile sam proces zachodzenia w ciążę nie wymaga zagłębiania się w szczegóły, o tyle już wszystko, co jest związane z tym stanem może Cię zainteresować – i to bez względu na to jakiej płci jesteś. Statystycznie kobiety decydują się na zajście w ciążę raz, dwa razy w życiu, co sprawia, że zanim się nie znajdą w tym stanie, nie wiedzą o nim tak naprawdę zbyt wiele.

Chciałbym przedstawić Ci w jak największym skrócie, jakie są symptomy ciąży, jak ona przebiega i jak dbać o siebie i dziecko na poszczególnych jej etapach. Celem utrwalenia tej wiedzy jest oczywiście minimalizowanie do zera ryzyka błędów zdrowotnych i dietetycznych, co ma skutkować urodzeniem zdrowego dziecka. I to wszystko? Zdecydowanie TAK – bo dla każdego rodzica najważniejsze, aby dziecko było zdrowe!

Jak dochodzi do zapłodnienia?

Każdego miesiąca, mniej więcej w połowie cyklu, kobiety zdolne do reprodukcji, czyli dojrzałe płciowo, ale jeszcze przed menopauzą, są zdolne do zapłodnienia. Mniej więcej między 13. a 15. Dniem cyklu ich jajnik uwalnia komórkę jajową, która jajowodami wędruje do macicy. Jeśli na swojej drodze napotka plemniki – dochodzi do zapłodnienia na zasadzie „kto pierwszy ten lepszy”, czyli który plemnik jest najbardziej żywotny i silny, ten dostaje się do wnętrza komórki jajowej i geny obojga rodziców łączą się. 

Należy pamiętać, że nie tylko w dniu uwolnienia komórki jajowej może dojść do zapłodnienia, ale również kilka dni przed i kilka dni po tym czasie – gdyż plemniki potrafią przetrwać w pochwie nawet do kilku dni! Gdy komórka jajowa i plemnik połączą się, powstaje zygota, z której dzień po dniu przez kolejne 9 miesięcy wzrastać będzie nowy człowiek. 

Jeśli właśnie zaszłaś w ciążę – wykorzystaj ten czas jak najlepiej, starając się dbać o własne dobre samopoczucie, bo od niego zależy rozwój Waszego dziecka. Gdy jesteś mężczyzną i Twoja partnerka zaszła w ciążę – Ty również nie zwalniaj tempa, bo ona właśnie teraz będzie potrzebowała Twojej troski w szczególny sposób, a im więcej wiesz na temat ciąży, tym lepiej będziesz umiał jej pomóc!

Jak poznać, że jesteś w ciąży?

Istnieje kilka symptomów, które mogą pomóc Ci rozpoznać ciążę, jeszcze zanim potwierdzi ją Twój lekarz. Z reguły wygląda to tak, że najpierw kobiety doświadczają dziwnych dla nich objawów i sięgają po test ciążowy z apteki, a dopiero po potwierdzeniu na nim dwóch kresek udają się do ginekologa na pierwszą wizytę. Pierwsze objawy wczesnej ciąży występują po około miesiącu od momentu, w którym doszło do zapłodnienia. 

Jeśli zaobserwujesz u siebie te trzy podstawowe objawy, wykonaj prosty test ciążowy – większość z tych dostępnych w aptece wykrywa już niewielkie poziomu HCG, czyli typowego dla ciąży hormonu obecnego w moczu. Stąd też opierając się na wyniku jednego lub dwóch zrobionych dla pewności testów można podzielić się radosną nowiną z partnerem i wybrać się do ginekologa na pierwszą wizytę, aby założyć kartę ciąży i rozpocząć jej monitorowanie.

Ciąża to nie choroba – czy to prawda?

Oprócz mdłości czy obrzmiałych i bolesnych piersi kobieta ciężarna może doświadczać przez całą ciążę wielu różnych dolegliwości. Są one związane przede wszystkim ze zmianami hormonalnymi i ustają w krótkim czasie po porodzie. Inne wynikają bezpośrednio ze zmian diety, trybu życia, czy po prostu z rośnięcia pod sercem drugiego człowieka. Należy pamiętać, że ciąża to ogromne obciążenie fizyczne i psychiczne dla kobiety. Choć nie jest to choroba, należy w tym czasie szczególnie o siebie dbać i mieć na uwadze ewentualne pogorszenie się samopoczucia. 

Część kobiet przechodzi ciążę praktycznie bez jakichkolwiek dolegliwości. Inne doświadczają ich całe mnóstwo. Niektóre panie z uwagi na stan zdrowia muszą być pod szczególną opieką – gdy ich ciąża jest zagrożona. Wtedy zmuszone są przebywać przez wiele miesięcy w szpitalu lub oszczędzać się tak, jak to tylko możliwe. Inne z kolei pracują aż do samego rozwiązania i są w pełni aktywne. Każdy organizm jest inny i dlatego każda kobieta przechodzi ciążę odmiennie. 

Oznacza to, że nie należy sugerować się opowieściami koleżanek typu „ja do końca ciąży jeździłam na rowerze i dźwigałam siatki z zakupami”, ponieważ to, co jednej pani przychodzi z łatwością i nie skutkuje kłopotami u dziecka, dla drugiej może być zbyt silnym obciążeniem. Kobiety ciężarne powinny dbać o to, by dziecko przebywało w ich łonie jak najdłużej – aż do wyznaczonego terminu porodu. Ani zbyt długie przebywanie w łonie matki, ani przedwczesny poród nie są dla dziecka korzystne. Opieka prenatalna, częste badania, zażywanie suplementów dla ciężarnych i stosowanie się do zaleceń lekarskich pomagają donosić ciążę jak najdłużej, i do tego należy dążyć. 

A jakich dodatkowych dolegliwości mogą doświadczać kobiety ciężarne?

Bóle głowy

Wywołane zmianami hormonalnymi i zagęszczeniem krwi. Należy w czasie ciąży pić więcej aby rozrzedzić krew i unormować ciśnienie, a w razie silnych i częstych bólów głowy skonsultować się z lekarzem – nie wolno w ciąży zażywać żadnych leków na własną rękę, nawet tych bez recepty!

Plamienia

W ciąży nie doświadcza się typowej miesiączki, ale można doświadczyć plamienia czy lekkiego krwawienia. Nie musi ono być oznaką niczego złego – często plamienie występuje na skutek implantacji zarodka w macicy. Zawsze jednak jeśli plamienie lub krwawienie w ciąży niepokoi Cię – udaj się do lekarza. 

Przybranie na wadze

Szczególnie widać to u kobiet bardzo szczupłych. Około drugiego trymestru ciąży brzuch staje się okrąglejszy, ale poza brzuchem można doświadczać także przybierania na wadze w innych częściach ciała. Należy to kontrolować i nie przejadać się – tycie w ciąży nie jest zdrowe ani dla matki, ani dla dziecka.

Nadciśnienie

Może ono być wynikiem ciąży, ale często ryzyko nadciśnienia jest większe u kobiet, które palą będąc w ciąży lub mają nadwagę. Podwyższa się także u kobiet, które przed ciążą miały problemy ze zbyt wysokim ciśnieniem.

Zgaga

Często kobiety w ciąży doświadczają zgagi. Zmiany hormonalne powodują, że rozluźnia się zastawka pomiędzy żołądkiem a przełykiem. 

Zaparcia

Wahania hormonów we wczesnej ciąży powodują spowolnienie metabolizmu, co może prowadzić do zaparć. Dlatego tak ważne jest, aby na początku ciąży pić dużo wody i włączyć lekkostrawną dietę.

Bóle pleców

Zmiany hormonalne mogą powodować bóle mięśni, szczególnie gdy kobieta ciężarna doświadcza stresu, który potęguje tę dolegliwość. Ale w miarę jak brzuch powiększa się, ciało kobiety staje się dodatkowo obciążone. Środek ciężkości przesuwa się u niej na brzuch. To sprawia, że kręgosłup jest przeciążony i zdecydowana większość kobiet skarży się w późnej ciąży na bóle pleców.

Niedokrwistość

Ważne jest, aby przed ciążą i w pierwszym trymestrze przyjmować kwas foliowy oraz żelazo, gdyż kobieta ciężarna w tym czasie jest szczególnie narażona na niedokrwistość. Wynika to oczywiście ze zwiększonego poboru składników mineralnych i witamin przez płód, niezbędnych do prawidłowego rozwoju malucha. 

Bezsenność

Ciąża to dla kobiet często stresujące doświadczenie, nawet gdy jest wyczekiwana i planowana. Wiąże się ze świadomością ogromnych zmian w niedalekiej przyszłości. Dopiero będąc w ciąży kobieta uświadamia sobie, jak wielka odpowiedzialność za drugiego człowieka na niej spoczywa. To wszystko może powodować stres i trudności z zasypianiem.

Nadmierna senność

Działa to również w drugą stronę. Kobiety ciężarne mają zwiększoną potrzebę snu i częściej bywają zmęczone. 

Trądzik

Nawet panie, które przed zajściem w ciążę cieszyły się idealnie gładką cerę, na skutek buzujących w ich ciałach hormonów mogą doświadczać trądziku. Wynika on z podwyższonego poziomu androgenów. Zwykle ustępuje on po porodzie, nie zmienia to jednak faktu, że kobiety ciężarne z trądzikiem powinny w tym czasie szczególnie dbać o higienę swojej skóry.

Bóle bioder

Kobiety w późnej ciąży często doświadczają także bólu biodra. Może on być wynikiem ucisku płodu na więzadła, zmiany postawy i obciążenia w postaci kilkukilogramowego brzucha.

Jak przebiega ciąża? Krok po kroku

I trymestr

Czyli pierwsze 12 tygodni. Choć często ciężarna jeszcze nie wie o tym, że zostanie mamą, te pierwsze tygodnie mogą być decydujące dla prawidłowego rozwoju płodu. W tym czasie rozwija się mózg i rdzeń kręgowy i narządy dziecka, zaczyna też bić serce.

Niestety, pierwszy trymestr to również czas najbardziej ryzykowny – nawet 85% ciąż kończy się właśnie wtedy poronieniem. Nie zawsze wynika to na przykład z nierozważnego trybu życia mamy, która jeszcze nie jest świadoma, że musi bardziej na siebie uważać. Po prostu w tym czasie płód jest jeszcze bardzo delikatny i nie zawsze zdolny do dalszego rozwijania się. 

II trymestr

Trwa od 13. do około 27. tygodnia ciąży. W tym czasie prawdopodobnie będziesz mieć zlecone badanie USG płodu, które oceni, czy dziecko rozwija się prawidłowo. Być może uda się już ustalić jego płeć.

W tym czasie możesz zacząć odczuwać ruchy dziecka, które z tygodnia na tydzień rozwija się coraz bardziej intensywnie.

Obecnie rozwój medycyny jest na tyle wysoki, że już od 23. tygodnia ciąży uznaje się dziecko za „zdolne do życia poza organizmem matki”. Nie wolno tego jednak brać za dobrą monetę – im dłużej Twoje dziecko będzie rozwijać się w Twoim łonie, tym większe ma szansę na zdrowy rozwój i samodzielne przeżycie po porodzie. 

III trymestr

Od 28. do 40. tygodnia ciąży. W tym czasie rozwój i przybieranie dziecka na wadze znacząco przyspieszają. Dziecko jest już coraz lepiej wykształcone pod każdym względem, może odbierać bodźce świetlne i zamyka oczy. Wyraźnie czujesz, kiedy Twoje dziecko śpi, a kiedy jest aktywne i kopie.

Możesz czuć się wtedy bardzo zmęczona, ociężała i obolała – Twoje ciało przyjmuje na siebie wtedy spore obciążenie. Przybierasz też sporo na wadze – zwykle ważysz już o kilkanaście kilogramów więcej niż przed ciążą. Dziecko obraca się główką do dołu, przygotowując się tym samym do porodu, co skutkuje obniżeniem brzucha. Możesz odczuwać skurcze Braxtona-Hicksa na kilka tygodni przed porodem.

Nie oznaczają one jeszcze akcji porodowej. Należy się obserwować i liczyć czas pomiędzy kolejnymi skurczami gdy zbliżasz się już do upragnionego terminu porodu. Im krótszy jest odstęp między nimi, tym bliżej akcji porodowej.

Infekcje dróg moczowych w ciąży

Kobiety ciężarne są bardziej narażone na infekcje intymne. Wynika to ze zmian hormonalnych, w wyniku których zmianie ulega też skład mikroflory pochwy. Czynnikiem zabezpieczającym przed wnikaniem patogenów do środka jest kwaśne środowisko miejsc intymnych. Gdy pH pochwy ulegnie zmianie, kobieta jest narażona na infekcje intymne – zakażenia drożdżakami czy bakteriami. Ogólnie słabsza odporność organizmu kobiety ciężarnej powoduje także, że może ona częściej chorować na inne infekcje, na przykład uszu czy gardła. 

W przypadku infekcji dróg moczowych czy pochwy należy działać szybko. Wszelki ból w okolicach pochwy oraz ból pęcherza, trudności w oddawaniu moczu, mocz mętny lub podbarwiony krwią, gorączka, nudności – wymagają natychmiastowej konsultacji z lekarzem. Zwróć uwagę także na infekcje grzybicze i bakteryjne – żółte, zielone lub grudkowate upławy, świąd pochwy, ból przy stosunku mogą świadczyć o infekcji i należy ją jak najszybciej wyleczyć. 

W czasie ciąży należy szczególnie dbać o higienę intymną i odporność. Zdrowo się odżywiać, przebywać często na świeżym powietrzu. Trzeba codziennie się kąpać z użyciem delikatnych płynów do higieny intymnej, unikać korzystania z toalet w miejscach publicznych. Przydatne mogą być specjalne żele do pielęgnacji okolic intymnych, które dbają o prawidłowe pH i mikroflorę dróg intymnych, a przy tym nawilżają.

Jak się odżywiać w ciąży?

Na pewno nie należy jeść „za dwoje”,, ale „dla dwojga”. Oznacza to, że w ciąży nie powinnaś dawać sobie zielonego światła na ulubione niezdrowe jedzenie. Wręcz przeciwnie – musisz wystrzegać się wszystkiego, co potencjalnie może zaszkodzić dziecku. Unikaj zatem niedogotowanych lub surowych mięs i ryb, wzdymających warzyw, pikantnych potraw, serów pleśniowych i owoców morza. Niech w Twojej diecie królują pełnoziarniste zboża, kasze, brązowy ryż, warzywa i owoce o wszelkich kolorach, chude mięsa, pełnotłusty nabiał, jaja, zdrowe tłuszcze. Niech Twoja dieta będzie kolorowa, ale lekka – nie przesadzaj z tłuszczem zwierzęcym, koniecznie zrezygnuj ze słodkich napojów czy fast foodów. Absolutnie natychmiast rzuć wszelkie używki – nie tylko papierosy czy alkohol, jeśli dotąd je używałaś, ale również kawę, przynajmniej tę mocną i w dużych ilościach.

Dużo śpij, stosuj różne formy relaksu, spaceruj, jeśli tylko samopoczucie Ci na to pozwala. To czas, w którym powinnaś w szczególny sposób skupić się na sobie i własnych potrzebach. Nie musisz rezygnować z pracy zawodowej ale staraj się, aby w tym czasie unikać stresów i niepotrzebnego przemęczania się.

 

Zachcianki ciążowe – potrzeba czy fanaberia?

Jednym z ciekawszych symptomów doświadczanych przez większość ciężarnych są zachcianki ciążowe. Z pewnością niejednokrotnie słyszałaś o kobietach, które w środku nocy błagały mężów o przywiezienie im lodów truskawkowych, albo zajadały się ogórkami kiszonymi z dżemem. Brzmi to absurdalnie, ale rzeczywiście takich nietypowych zachcianek ciążowych doświadcza wiele kobiet. Z drugiej zaś strony mogą przestawać im smakować rzeczy, które dotąd lubiły – często są to kawa czy alkohol, pikantne potrawy. 

Oczywiście jak łatwo się domyślić – to efekt zmian hormonalnych, ale nie tylko. Często organizm kobiety w taki sposób sygnalizuje, że czegoś mu brakuje. Sygnalizuje to w bardzo konkretny sposób, poprzez nieposkromioną chęć na określony produkt spożywczy, na przykład ogórki kiszone czy pomarańcze. Warto więc czasem ulegać zachciankom ciążowym, o ile oczywiście nie są one niezdrowe dla dziecka. Słuchając swojego ciała można podążać za prawdziwymi potrzebami swojego dziecka!

Jak dbać o siebie w ciąży?

Dbanie o siebie w ciąży jest warunkiem urodzenia zdrowego, silnego dziecka w prawidłowym terminie. Jak to robić?

Badaj się

Od momentu założenia karty ciąży chodź na regularne wizyty do swojego ginekologa, wykonu wszelkie możliwe badania prenatalne i stosuj się do jego zaleceń.

Idź do dentysty

W ciąży wiele kobiet narażonych jest na próchnicę. Dlatego udaj się do dentysty na przegląd i wylecz swoje zęby, ponieważ właśnie teraz są najbardziej podatne na psucie się. 

Zażywaj witaminy i minerały

Kwas foliowy to niezbędny suplement dla wszystkich ciężarnych, a oprócz niego może zajść konieczność zażywania żelaza i innych witamin oraz minerałów. Zrób badania krwi i dowiedz się od swojego lekarza, co jeszcze musisz przyjmować. 

Wysypiaj się

Korzystaj z faktu, że możesz sobie pozwolić na mniejszą ilość obowiązków domowych lub nawet urlop macierzyński. Pozwól się wyręczać i śpij tyle, ile potrzebujesz.

Stosuj techniki relaksacyjne

Joga, medytacje, słuchanie muzyki klasycznej, spacery nad jeziorem, pływanie – wszystko, co pomoże Ci utrzymać spokojny umysł, jest dla Ciebie i Twojego dziecka dobre.

Unikaj wysiłku

Nie dźwigaj ciężarów, staraj się nie podejmować żadnych prac, które mogłyby Cię obciążyć.

Uprawiaj bezpieczny seks

Nie chodzi tylko o to, by uprawiać go wyłącznie ze stałym partnerem i „bez szaleństw”, ale również o… używanie prezerwatywy. Pamiętaj, że w ciąży jesteś bardziej narażona na choroby przenoszone drogą płciową i Twój partner nieświadomie może Cię zarazić – albo Ty jego.

Unikaj gorących kąpieli czy jacuzzi

Prysznic albo kąpiel w letniej wodzie będą dla Ciebie bardziej odpowiednie.

Nie zażywaj na własną rękę żadnych leków

Dowiedz się u swojego lekarza, co możesz brać i w jakiej ilości na wypadek zgagi, bólu pleców czy głowy i nie pozwalaj sobie na samowolkę w tym zakresie!

Okres ciąży, porodu i połogu to prawdopodobnie jedne z najtrudniejszych i jednocześnie najciekawszych oraz najbardziej ekscytujących wydarzeń w życiu kobiety, ale również ojca dziecka. Bez względu na to, jaki tryb życia prowadziliście przedtem, warto zmodyfikować go tak, aby ten czas jak najbardziej sprzyjał zdrowiu dziecka, dobremu samopoczuciu mamy oraz radosnemu oczekiwaniu na narodziny potomka. Dieta, aktywność fizyczna i relaks pomogą Ci w tym, by ten czas minął jak najlepiej!