Gotuj Jak Prawdziwy Polak: 10 Tradycyjnych Przepisów, Które Musisz Spróbować

Składniki:

Ciasto:

• 500 g mąki pszennej
• 1 jajko
• 250 ml ciepłej wody
• Szczypta soli
• 1 łyżka oleju

Farsz (ruskie):

• 500 g ziemniaków
• 250 g sera białego (twarogu)
• 1 duża cebula
• 2 łyżki masła
• Sól i pieprz do smaku

Dodatki:

• Masło do polania
• Śmietana
• Skwarki (opcjonalnie)

Przygotowanie:

Ciasto:

• W dużej misce wymieszać mąkę z solą.
• Dodać jajko i olej, stopniowo wlewać ciepłą wodę, mieszając, aż ciasto zacznie się łączyć.
• Przełożyć ciasto na oprószoną mąką powierzchnię i wyrabiać przez około 10 minut, aż stanie się gładkie i elastyczne.
• Przykryć ciasto ściereczką i odstawić na 30 minut.

Farsz:

• Ziemniaki obrać, ugotować w osolonej wodzie do miękkości, a następnie odcedzić i dokładnie utłuc lub przepuścić przez praskę.
• Cebulę obrać i drobno posiekać. Na patelni rozgrzać masło, dodać cebulę i smażyć na złoty kolor.
• W dużej misce wymieszać ziemniaki, ser biały, usmażoną cebulę, doprawić solą i pieprzem do smaku.

Składanie pierogów:

• Ciasto rozwałkować na grubość około 2-3 mm.
• Za pomocą szklanki lub foremki wycinać kółka z ciasta.
• Na środek każdego kółka nałożyć łyżeczkę farszu.
• Złożyć ciasto na pół, starannie zlepiając brzegi, aby pierogi się nie rozpadły podczas gotowania.

Gotowanie:

• W dużym garnku zagotować osoloną wodę.
• Wrzucać pierogi partiami do wrzącej wody. Gdy pierogi wypłyną na powierzchnię, gotować jeszcze przez 2-3 minuty.
• Wyjąć pierogi łyżką cedzakową i odsączyć.

Podawanie:

• Pierogi podawać polane roztopionym masłem, śmietaną lub skwarkami według uznania.

Ciekawostką na temat pierogów ruskich jest fakt, że pomimo swojej nazwy, danie to nie pochodzi z Rosji. Nazwa „ruskie” wywodzi się od regionu Rusi Czerwonej (dzisiejsza zachodnia Ukraina), gdzie pierogi te były popularne. Składają się z delikatnego ciasta wypełnionego farszem z ziemniaków, twarogu i cebuli, co czyni je jedną z ulubionych potraw w Polsce.

Okazje: Podawane zarówno na co dzień, jak i podczas świąt rodzinnych, takich jak Boże Narodzenie. Często goszczą na stołach podczas domowych uroczystości oraz jako danie główne w piątkowe obiady bezmięsne.

Składniki:

• 1 kg kapusty kiszonej
• 1 kg kapusty świeżej
• 500 g wieprzowiny (np. łopatka)
• 500 g wołowiny (np. karkówka)
• 300 g kiełbasy (np. śląska lub jałowcowa)
• 100 g boczku wędzonego
• 50 g suszonych grzybów
• 2 duże cebule
• 3 ząbki czosnku
• 2 łyżki smalcu lub oleju
• 3 liście laurowe
• 5 ziaren ziela angielskiego
• 10 ziaren czarnego pieprzu
• 1-2 łyżki koncentratu pomidorowego
• 200 ml czerwonego wytrawnego wina
• Sól i pieprz do smaku
• Opcjonalnie: kilka suszonych śliwek, jałowiec

Przygotowanie:

• Przygotowanie składników:
  • Suszone grzyby zalać gorącą wodą i odstawić na około 30 minut, następnie odcedzić i drobno posiekać (wody z moczenia nie wylewać, przyda się do bigosu).
  • Kapustę kiszoną, jeśli jest bardzo kwaśna, przepłukać wodą. Świeżą kapustę poszatkować.
  • Mięso wieprzowe i wołowe pokroić w kostkę. Kiełbasę pokroić w plasterki, boczek w drobną kostkę.
  • Cebule i czosnek obrać i drobno posiekać.
• Smażenie mięsa:
  • W dużym garnku rozgrzać smalec lub olej. Zeszklić cebulę i czosnek.
  • Dodać boczek, a następnie kiełbasę. Smażyć, aż będą lekko rumiane.
  • Dodać pokrojone mięso wieprzowe i wołowe. Smażyć, aż mięso się zarumieni.
• Dodanie kapusty i przypraw:
  • Do garnka dodać kapustę kiszoną i świeżą.
  • Wlać wodę z moczenia grzybów, a następnie dodać posiekane grzyby.
  • Dodać liście laurowe, ziele angielskie, pieprz ziarnisty i ewentualnie kilka jagód jałowca oraz suszone śliwki.
  • Wlać czerwone wino i dodać koncentrat pomidorowy. Dokładnie wymieszać.
• Gotowanie:
  • Przykryć garnek i dusić bigos na bardzo małym ogniu przez co najmniej 2-3 godziny, mieszając od czasu do czasu, aby się nie przypalił. W razie potrzeby można dolać trochę wody lub wina.
  • Bigos najlepiej smakuje po kilku dniach. Po pierwszym dniu gotowania odstawić do całkowitego ostygnięcia, a następnie przechowywać w chłodnym miejscu.
  • Następnego dnia ponownie gotować przez 1-2 godziny. Czynność tę powtórzyć przez 2-3 dni, aż bigos nabierze głębokiego smaku.
• Podawanie:
  • Bigos podawać na gorąco, najlepiej z chlebem lub ziemniakami.

Ciekawostką na temat bigosu tradycyjnego jest to, że potrawa ta zyskuje na smaku z każdym dniem przechowywania. Wielu Polaków uważa, że najlepiej smakuje po kilku dniach od przygotowania, gdy wszystkie składniki – kapusta, mięso i przyprawy – dokładnie się przegryzą. Bigos jest także często zamrażany i ponownie podgrzewany, co dodatkowo wzmacnia jego aromat i głębię smaku.

Okazje: Tradycyjnie serwowany na Boże Narodzenie, Nowy Rok oraz w czasie rodzinnych spotkań. Jest również popularny podczas większych uroczystości, takich jak wesela i chrzciny.

Składniki na Barszcz:

• 1 kg buraków
• 1 duża marchewka
• 1 pietruszka
• 1/2 selera
• 1 duża cebula
• 3 ząbki czosnku
• 2 liście laurowe
• 5 ziaren ziela angielskiego
• 10 ziaren czarnego pieprzu
• 1-2 łyżki octu jabłkowego lub soku z cytryny
• 1-2 łyżki cukru
• Sól do smaku
• 2 litry wody
• Opcjonalnie: 200 ml zakwasu buraczanego

Składniki na Uszka:

Ciasto:

• 300 g mąki pszennej
• 1 jajko
• 1/2 szklanki ciepłej wody
• Szczypta soli

Farsz:

• 50 g suszonych grzybów
• 1 mała cebula
• 2 łyżki masła
• Sól i pieprz do smaku

Przygotowanie Barszczu:

• Przygotowanie warzyw:
  • Buraki obrać i pokroić na mniejsze kawałki.
  • Marchewkę, pietruszkę i selera obrać i pokroić na kawałki.
  • Cebulę obrać i przekroić na pół.
  • Czosnek obrać.
• Gotowanie:
  • W dużym garnku umieścić buraki, marchewkę, pietruszkę, selera, cebulę i czosnek.
  • Dodać liście laurowe, ziele angielskie i pieprz.
  • Zalać warzywa wodą i doprowadzić do wrzenia. Gotować na małym ogniu przez około 1-1,5 godziny, aż buraki będą miękkie.
• Doprawianie:
  • Wyjąć warzywa z wywaru. Barszcz doprawić octem jabłkowym lub sokiem z cytryny, cukrem oraz solą do smaku. Można także dodać zakwas buraczany dla głębszego smaku.
  • Przecedzić barszcz przez sitko, aby był klarowny.

Przygotowanie Uszek:

• Farsz:
  • Suszone grzyby zalać gorącą wodą i odstawić na około 30 minut. Następnie odcedzić, drobno posiekać.
  • Cebulę obrać i drobno posiekać. Na patelni rozgrzać masło, dodać cebulę i smażyć na złoty kolor.
  • Dodać posiekane grzyby do cebuli i smażyć razem przez kilka minut. Doprawić solą i pieprzem do smaku.
• Ciasto:
  • W misce wymieszać mąkę z solą. Dodać jajko i stopniowo wlewać ciepłą wodę, mieszając, aż ciasto zacznie się łączyć.
  • Przełożyć ciasto na oprószoną mąką powierzchnię i wyrabiać przez około 10 minut, aż stanie się gładkie i elastyczne.
  • Przykryć ciasto ściereczką i odstawić na 30 minut.
• Składanie uszek:
  • Ciasto rozwałkować na grubość około 2 mm.
  • Za pomocą małej szklanki wycinać kółka z ciasta.
  • Na środek każdego kółka nałożyć niewielką ilość farszu.
  • Złożyć ciasto na pół, zlepiając brzegi, a następnie zlepić końce, tworząc uszko.
• Gotowanie uszek:
  • W dużym garnku zagotować osoloną wodę.
  • Wrzucać uszka partiami do wrzącej wody. Gdy uszka wypłyną na powierzchnię, gotować jeszcze przez 1-2 minuty.
  • Wyjąć uszka łyżką cedzakową i odsączyć.

Podawanie:

• Barszcz podawać na gorąco z uszkami. Można dodać odrobinę śmietany lub skwarki do smaku.

Ciekawostką na temat barszczu czerwonego z uszkami jest fakt, że tradycyjnie spożywa się go podczas Wigilii, a uszka – małe pierożki z nadzieniem grzybowym – symbolizują maleństwo Jezusa. Co więcej, wigilijny barszcz czerwony jest postny, przygotowywany bez mięsa, co podkreśla świąteczny charakter tej wyjątkowej potrawy.

Okazje: Niezbędny element wigilijnej kolacji, podawany również na inne specjalne okazje, takie jak Wielkanoc i rodzinne spotkania.

Składniki:

Zakwas:

• 1 szklanka mąki żytniej (typ 2000)
• 2 szklanki ciepłej wody
• 2 ząbki czosnku
• 2 liście laurowe
• 5 ziaren ziela angielskiego

Żurek:

• 1 litr zakwasu żytniego
• 2 litry bulionu mięsnego lub warzywnego
• 300 g białej kiełbasy
• 200 g wędzonego boczku
• 1 duża cebula
• 2 ząbki czosnku
• 4 średnie ziemniaki
• 4 jajka
• 3 liście laurowe
• 5 ziaren ziela angielskiego
• 1 łyżka majeranku
• Sól i pieprz do smaku
• 2 łyżki śmietany (opcjonalnie)
• 1 łyżka chrzanu (opcjonalnie)

Przygotowanie Zakwasu (5-7 dni przed przygotowaniem zupy):

• Mieszanie:
  • W dużym słoiku lub kamionkowym naczyniu wymieszać mąkę żytnią z ciepłą wodą.
  • Dodać pokrojone ząbki czosnku, liście laurowe i ziele angielskie.
• Fermentacja:
  • Przykryć słoik gazą lub luźno pokrywką, aby zapewnić dostęp powietrza.
  • Odstawić w ciepłe miejsce na 5-7 dni, codziennie mieszając. Zakwas powinien nabrać kwaśnego zapachu i smaku.

Przygotowanie Żurku:

• Bulion:
  • W dużym garnku zagotować bulion mięsny lub warzywny.
• Kiełbasa i boczek:
  • Wędzony boczek pokroić w kostkę. W garnku rozgrzać niewielką ilość oleju i podsmażyć boczek na złoty kolor.
  • Dodać pokrojoną w półplasterki cebulę i smażyć razem, aż cebula się zeszkli.
  • Dodać białą kiełbasę w całości i smażyć przez kilka minut.
• Gotowanie zupy:
  • Do garnka z bulionem dodać podsmażony boczek, cebulę i kiełbasę.
  • Dodać liście laurowe, ziele angielskie i majeranek. Gotować na małym ogniu przez około 30 minut.
• Ziemniaki:
  • Ziemniaki obrać, pokroić w kostkę i ugotować oddzielnie w osolonej wodzie, aż będą miękkie.
• Zakwas:
  • Po 30 minutach gotowania zupy dodać zakwas żytni. Wlewać go stopniowo, cały czas mieszając. Doprowadzić zupę do wrzenia i gotować na małym ogniu przez kolejne 10-15 minut.
• Doprawianie:
  • Doprawić żurek solą, pieprzem i ewentualnie chrzanem do smaku. Można również dodać śmietanę, dokładnie mieszając, aby się nie zważyła.
• Jajka:
  • Jajka ugotować na twardo, obrać i przekroić na pół.

Podawanie:

• Na talerze rozłożyć ugotowane ziemniaki, połówki jajek i pokrojoną na kawałki białą kiełbasę.
• Zalać wszystko gorącym żurkiem.
• Podawać od razu, najlepiej z kromką świeżego chleba.

Ciekawostką na temat żurku jest to, że jego charakterystyczny, lekko kwaśny smak pochodzi z naturalnego zakwasu z mąki żytniej, który fermentuje przez kilka dni. Żurek jest również jednym z nielicznych polskich dań, które tradycyjnie podaje się w jadalnym chlebowym naczyniu, co dodaje mu nie tylko wyjątkowego smaku, ale i efektownego wyglądu na stole.

Okazje: Tradycyjnie podawany na Wielkanocne śniadanie, ale także popularny jako codzienna zupa w chłodniejsze dni. Serwowany często podczas uroczystości rodzinnych.

Składniki:

• 4 plastry schabu wieprzowego (ok. 150 g każdy)
• Sól i pieprz do smaku
• 2 jajka
• 1 szklanka mąki pszennej
• 1 szklanka bułki tartej
• 4 łyżki smalcu lub oleju do smażenia (może być także masło klarowane)
• Opcjonalnie: 1 łyżeczka musztardy

Przygotowanie:

• Przygotowanie mięsa:
  • Plastry schabu rozbić tłuczkiem do mięsa na grubość około 1 cm. Najlepiej umieścić mięso między dwoma arkuszami folii spożywczej lub w woreczku, aby uniknąć rozpryskiwania.
  • Oprószyć mięso solą i pieprzem z obu stron. Jeśli chcesz, możesz również posmarować każdy kotlet odrobiną musztardy dla dodatkowego smaku.
• Panierowanie:
  • Przygotować trzy głębokie talerze: jeden z mąką, drugi z roztrzepanymi jajkami, trzeci z bułką tartą.
  • Każdy kotlet obtoczyć najpierw w mące, następnie zanurzyć w jajku, a na końcu obtoczyć w bułce tartej, dokładnie przyciskając, aby panierka dobrze przylegała.
• Smażenie:
  • Na dużej patelni rozgrzać smalec lub olej na średnim ogniu (lub masło klarowane).
  • Smażyć kotlety po około 3-4 minuty z każdej strony, aż będą złociste i chrupiące. W razie potrzeby można smażyć partiami, aby nie przeludnić patelni i utrzymać stałą temperaturę tłuszczu.
  • Usmażone kotlety odkładać na talerz wyłożony papierowym ręcznikiem, aby odsączyć nadmiar tłuszczu.

Podawanie:

• Ziemniaki:
  • Ziemniaki obrać, ugotować w osolonej wodzie do miękkości, a następnie odcedzić. Można je podać z masłem lub podsmażone na patelni.
• Surówka:
  • Popularne surówki do kotleta schabowego to surówka z kapusty kiszonej, mizeria (ogórek ze śmietaną) lub surówka z marchewki z jabłkiem.
• Serwowanie:
  • Na talerzu ułożyć usmażony kotlet schabowy, obok ziemniaki i ulubioną surówkę.

Ciekawostką na temat kotleta schabowego jest to, że jego korzenie sięgają XIX wieku i są ściśle związane z austriackim Wiener Schnitzel. W odróżnieniu od swojej austriackiej wersji, polski kotlet schabowy jest zazwyczaj podawany z ziemniakami i kapustą zasmażaną, co czyni go jednym z najbardziej rozpoznawalnych i lubianych dań kuchni polskiej.

Okazje: Serwowany na codzienne obiady oraz na specjalne okazje, takie jak niedzielne rodzinne obiady, urodziny, czy imieniny. Często spotykany na stołach podczas większych przyjęć.

Kuchnia polska wyróżnia się na tle innych kuchni świata swoją różnorodnością i bogactwem smaków, które czerpią z tradycji szlacheckich, chłopskich oraz wpływów sąsiednich kultur. Jej fundamentem są świeże, naturalne składniki, często sezonowe, takie jak mięso, warzywa korzeniowe i grzyby. Polskie dania są zazwyczaj sycące i obfite, co wynika z chłodniejszego klimatu oraz tradycji ciężkiej pracy fizycznej.

Jednym z charakterystycznych elementów kuchni polskiej jest szerokie wykorzystanie mięsa – wieprzowiny, wołowiny oraz drobiu – które stanowią bazę wielu tradycyjnych potraw, takich jak kotlet schabowy czy bigos. Równie ważne są warzywa korzeniowe, takie jak ziemniaki, marchew, pietruszka i buraki, które są podstawą zup i dodatków do dań głównych.

Nieodłącznym elementem polskiego stołu są również kiszonki. Kiszona kapusta i ogórki kiszone, dzięki swoim zdrowotnym właściwościom i wyjątkowemu smakowi, są nie tylko dodatkiem do wielu potraw, ale także symbolem polskiej tradycji kulinarnych. Kiszenie, będące naturalnym sposobem konserwowania żywności, podkreśla umiejętność przetrwania i adaptacji w polskich warunkach klimatycznych.

Kuchnia polska to także bogactwo smaków uzyskiwanych dzięki przyprawom i ziołom, takim jak koper, majeranek, pieprz, ziele angielskie i liść laurowy. Te dodatki nadają potrawom wyjątkowy aromat i głębię, czyniąc je niezapomnianymi dla podniebienia.

Polska kuchnia to nie tylko jedzenie – to również tradycja, historia i kultura, które łączą pokolenia przy wspólnym stole. Przygotowując te 10 tradycyjnych przepisów, poczujesz prawdziwego ducha polskiej gościnności i smaku, który od wieków towarzyszy Polakom w codziennym życiu i świętach.

Składniki:

Gołąbki:

• 1 duża główka kapusty
• 500 g mięsa mielonego (wieprzowo-wołowego)
• 1 szklanka ugotowanego ryżu (lub kaszy)
• 1 duża cebula
• 2 ząbki czosnku
• 1 jajko
• Sól i pieprz do smaku
• 2 łyżki oleju

Sos pomidorowy:

• 1 litr passaty pomidorowej lub 2 puszki pomidorów krojonych
• 1 cebula
• 2 ząbki czosnku
• 2 łyżki oleju
• 1 łyżka cukru
• Sól i pieprz do smaku
• 1 łyżeczka suszonego oregano
• 1 łyżeczka suszonej bazylii
• 2 liście laurowe

Przygotowanie:

Przygotowanie kapusty:

• Blanszowanie kapusty:
  • Zdjąć z kapusty zewnętrzne, uszkodzone liście.
  • W dużym garnku zagotować osoloną wodę. Włożyć całą główkę kapusty do wrzącej wody i blanszować przez około 5-10 minut, aż liście zaczną mięknąć i łatwo się odrywać.
  • Ostrożnie zdejmować liście z kapusty i odkładać na talerz do ostygnięcia. Twardą część nerwu liściowego można delikatnie ściąć nożem, aby liście były bardziej elastyczne.

Farsz:

• Przygotowanie farszu:
  • Cebulę i czosnek obrać i drobno posiekać. Na patelni rozgrzać olej, dodać cebulę i czosnek, smażyć na złoty kolor.
  • W dużej misce wymieszać mięso mielone, ugotowany ryż, usmażoną cebulę i czosnek, jajko, sól i pieprz. Dokładnie wymieszać, aby składniki się połączyły.

Zawijanie gołąbków:

• Formowanie gołąbków:
  • Na każdy liść kapusty nałożyć 1-2 łyżki farszu (w zależności od wielkości liścia).
  • Zawinąć boki liścia do środka, a następnie zwinąć w roladkę, starannie zamykając farsz wewnątrz liścia.

Sos pomidorowy:

• Przygotowanie sosu:
  • Cebulę i czosnek obrać i drobno posiekać.
  • W dużym garnku rozgrzać olej, dodać cebulę i czosnek, smażyć na złoty kolor.
  • Dodać passatę pomidorową lub krojone pomidory, liście laurowe, cukier, sól, pieprz, oregano i bazylię. Doprowadzić do wrzenia, a następnie gotować na małym ogniu przez około 15 minut.

Duszenie gołąbków:

• Duszenie:
  • Na dnie dużego garnka lub brytfanny rozłożyć kilka liści kapusty (zapobiegnie to przypaleniu gołąbków).
  • Na liście układać ciasno obok siebie gołąbki.
  • Zalać gołąbki przygotowanym sosem pomidorowym.
  • Przykryć garnek pokrywką i dusić na małym ogniu przez około 1-1,5 godziny, aż kapusta i mięso będą miękkie. Można też dusić gołąbki w piekarniku nagrzanym do 180°C przez około 1,5 godziny.

Podawanie:

• Gołąbki podawać na gorąco, polane sosem pomidorowym. Doskonale smakują z ziemniakami, chlebem lub kaszą.

Ciekawostką na temat gołąbków w sosie pomidorowym jest to, że nazwa „gołąbki” pochodzi od podobieństwa kształtu zawiniętych liści kapusty do małych gołębi. Tradycja ich przygotowywania sięga średniowiecza, kiedy to danie to było popularne w kuchni szlacheckiej. Dzięki swojej uniwersalności i wyjątkowemu smakowi, gołąbki są uwielbiane i przygotowywane w różnych wariantach w całej Polsce.

Okazje: Popularne na codzienne obiady oraz na większe rodzinne spotkania. Często serwowane podczas świąt i uroczystości rodzinnych, takich jak urodziny i imieniny.

Składniki:

• 1 kg ziemniaków
• 1 duża cebula
• 2 jajka
• 3 łyżki mąki pszennej
• Sól i pieprz do smaku
• Olej do smażenia

Dodatki (opcjonalnie):

• Śmietana
• Cukier
• Gulasz

Przygotowanie:

• Przygotowanie ziemniaków:
  • Ziemniaki obrać i dokładnie umyć.
  • Zetrzeć ziemniaki na tarce o drobnych oczkach. Można także użyć malaksera do starcia ziemniaków.
• Odsączenie ziemniaków:
  • Starte ziemniaki przełożyć na sito lub do czystej ściereczki i dokładnie odsączyć nadmiar płynu. Ważne jest, aby ziemniaki były jak najbardziej suche, co pomoże uzyskać chrupiące placki.
• Przygotowanie cebuli:
  • Cebulę obrać i również zetrzeć na drobnej tarce lub bardzo drobno posiekać.
• Mieszanie składników:
  • W dużej misce połączyć starte ziemniaki, cebulę, jajka, mąkę, sól i pieprz. Dokładnie wymieszać, aby składniki się połączyły.
• Smażenie:
  • Na dużej patelni rozgrzać olej (powinno go być tyle, aby placki były zanurzone do połowy).
  • Łyżką nakładać porcje masy ziemniaczanej na patelnię, formując płaskie placki.
  • Smażyć placki na średnim ogniu, aż będą złociste i chrupiące z obu stron, co zajmuje około 3-4 minut z każdej strony.
  • Usmażone placki odkładać na talerz wyłożony papierowym ręcznikiem, aby odsączyć nadmiar tłuszczu.

Podawanie:

• Na słodko:
  • Placki można podawać z cukrem i śmietaną. Posypać cukrem według uznania i dodać łyżkę śmietany na każdy placek.
• Na słono:
  • Placki doskonale smakują również z gulaszem. Można je podać jako dodatek do mięsnego gulaszu z sosem.
• Klasycznie:
  • Placki ziemniaczane smakują wyśmienicie również same, posypane odrobiną soli.

Smacznego!

Ciekawostką na temat placków ziemniaczanych jest to, że w Polsce obchodzony jest Dzień Placków Ziemniaczanych, przypadający 13 listopada. Placki ziemniaczane, znane również jako „placki kartoflane,” mają swoje korzenie w prostych, chłopskich daniach, a ich popularność sięga daleko poza granice Polski, z wariantami spotykanymi w wielu kuchniach europejskich.

Okazje: Podawane na codzienne obiady, zwłaszcza w piątki bezmięsne. Popularne podczas regionalnych festiwali kulinarnych oraz jako danie serwowane na spotkaniach towarzyskich.

Składniki:

• 2 kg wieprzowiny (np. łopatka, karkówka)
• 500 g tłustego boczku lub słoniny
• 5 ząbków czosnku
• 2 łyżki soli
• 1 łyżka czarnego pieprzu mielonego
• 1 łyżka majeranku
• 1 łyżeczka cukru
• 1 szklanka zimnej wody
• Naturalne jelita wieprzowe (około 3-4 metry)

Przygotowanie:

• Przygotowanie jelit:
  • Jelitka wieprzowe namoczyć w letniej wodzie przez około 2 godziny, a następnie dokładnie wypłukać z soli, przepłukując kilkakrotnie zimną wodą zarówno na zewnątrz, jak i wewnątrz.
• Przygotowanie mięsa:
  • Mięso wieprzowe i boczek pokroić na mniejsze kawałki.
  • Przepuścić mięso i boczek przez maszynkę do mięsa używając średniego sitka.
• Przygotowanie przypraw:
  • Czosnek obrać i drobno posiekać lub przepuścić przez praskę.
  • W dużej misce połączyć mięso mielone, czosnek, sól, pieprz, majeranek i cukier. Dodać zimną wodę i dokładnie wymieszać, aż masa będzie jednolita i kleista.
• Nadziewanie jelit:
  • Jelita nałożyć na końcówkę maszynki do mięsa z nadziewarką lub użyć specjalnej nadziewarki do kiełbas.
  • Powoli nadziewać jelita masą mięsną, uważając, aby nie nadziać ich zbyt ciasno, aby jelita nie pękały.
  • Kiełbasę formować w odcinki o długości około 20-30 cm, przekręcając jelito co kilka centymetrów, aby oddzielić kiełbaski.
• Suszenie i wędzenie (opcjonalnie):
  • Gotowe kiełbaski rozwiesić na kiju lub ruszcie i pozostawić na kilka godzin w chłodnym, przewiewnym miejscu, aby się obsuszyły.
  • Kiełbasy można wędzić w tradycyjnej wędzarni przez około 2-3 godziny w temperaturze 60-70°C, używając drewna olchowego lub bukowego.
• Gotowanie (dla surowej kiełbasy):
  • Surową kiełbasę można również gotować. W dużym garnku zagotować wodę, zmniejszyć ogień, aby woda tylko lekko bulgotała, i gotować kiełbasę przez około 30-40 minut.

Podawanie:

• Na ciepło:
  • Kiełbasę można podać na ciepło, smażoną na patelni lub grillowaną, z dodatkiem musztardy, chrzanu i kiszonej kapusty.
• Na zimno:
  • Kiełbasę wędzoną można kroić w cienkie plasterki i podawać na zimno jako dodatek do pieczywa, z ogórkami kiszonymi i innymi przetworami.

Ciekawostką na temat tradycyjnej polskiej kiełbasy jest to, że jej receptura jest tak ceniona, że od 2011 roku „Kiełbasa Polska” ma status produktu chronionego oznaczeniem geograficznym w Unii Europejskiej. Oznacza to, że tylko kiełbasy wyprodukowane według ściśle określonych zasad i w określonym regionie Polski mogą być sprzedawane pod tą nazwą, co podkreśla jej wyjątkową jakość i tradycję.

Okazje: Niezbędny element wielkanocnego śniadania, serwowana również na grillach, festynach i piknikach. Popularna na codzienne posiłki oraz podczas świąt Bożego Narodzenia.

Składniki:

• 3 średnie marchewki
• 2 średnie pietruszki (korzeń)
• 1 mały seler
• 4 średnie ziemniaki
• 5 jajek
• 1 puszka groszku konserwowego (ok. 400 g)
• 4 ogórki kiszone
• 1 małe jabłko (opcjonalnie)
• 1 mała cebula
• 3-4 łyżki majonezu
• 1-2 łyżki musztardy
• Sól i pieprz do smaku

Przygotowanie:

• Gotowanie warzyw:
  • Marchewki, pietruszki, seler i ziemniaki dokładnie umyć. Warzywa ugotować w mundurkach (bez obierania) w osolonej wodzie, aż będą miękkie, ale nie rozgotowane. Następnie wystudzić, obrać i pokroić w drobną kostkę.
• Gotowanie jajek:
  • Jajka ugotować na twardo (około 9-10 minut od momentu zagotowania wody), ostudzić, obrać i pokroić w drobną kostkę.
• Przygotowanie pozostałych składników:
  • Ogórki kiszone pokroić w drobną kostkę. Można je wcześniej odsączyć z nadmiaru soku, aby sałatka nie była zbyt wodnista.
  • Jabłko obrać, usunąć gniazda nasienne i również pokroić w drobną kostkę (opcjonalnie).
  • Cebulę obrać i drobno posiekać.
  • Groszek konserwowy odsączyć z zalewy.
• Łączenie składników:
  • W dużej misce wymieszać wszystkie pokrojone warzywa, jajka, ogórki kiszone, jabłko, cebulę i groszek.
  • Dodać majonez i musztardę, dokładnie wymieszać. Doprawić solą i pieprzem do smaku. Jeśli sałatka wydaje się zbyt sucha, można dodać więcej majonezu.
• Chłodzenie:
  • Sałatkę jarzynową wstawić do lodówki na co najmniej godzinę, aby smaki się przegryzły. Sałatka najlepiej smakuje schłodzona.

Podawanie:

• Sałatkę jarzynową podawać schłodzoną jako przystawkę lub dodatek do głównego dania. Jest doskonała zarówno na świąteczny stół, jak i na codzienne posiłki.

Ciekawostką na temat sałatki jarzynowej jest to, że jej przepis został zainspirowany przez słynną rosyjską sałatkę Oliviera, stworzoną przez belgijskiego kucharza Luciena Oliviera w Moskwie w XIX wieku. Polska wersja, która stała się nieodłącznym elementem świątecznych stołów, różni się nieco składnikami, ale podobnie jak oryginał, jest symbolem tradycji i rodzinnych spotkań.

Okazje: Tradycyjnie podawana na Boże Narodzenie, Wielkanoc oraz inne rodzinne uroczystości, takie jak urodziny, imieniny i wesela. Popularna również na domowych przyjęciach i spotkaniach.

Składniki:

Ciasto drożdżowe:

• 500 g mąki pszennej
• 30 g świeżych drożdży lub 14 g drożdży instant
• 250 ml ciepłego mleka
• 100 g cukru
• 100 g masła
• 2 jajka
• Szczypta soli

Masa makowa:

• 300 g maku
• 150 g cukru
• 100 g miodu
• 100 g masła
• 2 jajka
• 50 g rodzynek
• 50 g posiekanych orzechów włoskich
• 50 g posiekanych migdałów
• 50 g kandyzowanej skórki pomarańczowej
• 1 łyżeczka ekstraktu z wanilii
• Szczypta cynamonu

Lukier (opcjonalnie):

• 1 szklanka cukru pudru
• 2-3 łyżki soku z cytryny

Przygotowanie:

Masa makowa:

• Przygotowanie maku:
  • Mak zalać wrzątkiem i gotować na małym ogniu przez około 15 minut. Następnie odcedzić i zmielić dwukrotnie w maszynce do mięsa lub zmiksować w blenderze.
• Przygotowanie masy:
  • W garnku rozpuścić masło, dodać cukier i miód, podgrzewać na małym ogniu, aż cukier się rozpuści.
  • Do garnka dodać zmielony mak, rodzynki, orzechy, migdały, skórkę pomarańczową, ekstrakt z wanilii i cynamon. Wszystko dokładnie wymieszać.
  • Zdjąć z ognia i ostudzić. Do chłodnej masy dodać roztrzepane jajka i dokładnie wymieszać.

Ciasto drożdżowe:

• Przygotowanie rozczynu:
  • Jeśli używasz świeżych drożdży: w miseczce rozkruszyć drożdże, dodać łyżkę cukru, łyżkę mąki i 100 ml ciepłego mleka. Wymieszać i odstawić na około 10-15 minut, aż drożdże zaczną pracować.
  • Jeśli używasz drożdży instant, możesz pominąć ten krok i dodać drożdże bezpośrednio do mąki.
• Przygotowanie ciasta:
  • W dużej misce wymieszać mąkę, cukier, sól. Dodać rozczyn drożdżowy (lub drożdże instant), resztę ciepłego mleka, roztrzepane jajka i roztopione masło.
  • Wyrabiać ciasto przez około 10 minut, aż stanie się gładkie i elastyczne. Przykryć ściereczką i odstawić w ciepłe miejsce do wyrośnięcia na około 1-1,5 godziny, aż podwoi swoją objętość.

Składanie makowca:

• Formowanie makowca:
  • Wyrośnięte ciasto podzielić na dwie części. Każdą część rozwałkować na prostokąt o grubości około 1 cm.
  • Na każdy prostokąt równomiernie rozłożyć masę makową, pozostawiając około 2 cm wolnego brzegu.
  • Zwinąć ciasto w roladę, zaczynając od dłuższego boku. Końce rolady podwinąć pod spód, aby masa nie wypłynęła.
• Pieczenie:
  • Rolady przełożyć na blachę wyłożoną papierem do pieczenia, przykryć ściereczką i pozostawić do wyrośnięcia na około 30 minut.
  • Piekarnik nagrzać do 180°C. Piec makowce przez około 40-45 minut, aż będą złociste i upieczone.

Lukier (opcjonalnie):

• Przygotowanie lukru:
  • Cukier puder wymieszać z sokiem z cytryny, aż powstanie gładki lukier.
  • Upieczone i ostudzone makowce polać lukrem.

Podawanie:

• Makowce można kroić w plastry i podawać na świątecznym stole. Doskonale smakują z filiżanką kawy lub herbaty.

Ciekawostką na temat makowca jest to, że mak używany do jego przygotowania ma symboliczne znaczenie i od wieków był uważany za przynoszący szczęście, obfitość i ochronę przed złymi mocami. Tradycyjnie makowiec pojawia się na polskich stołach szczególnie w okresie Bożego Narodzenia, kiedy to jego obecność ma zapewnić dobrobyt w nadchodzącym roku.

Okazje: Niezbędny element wigilijnego i bożonarodzeniowego stołu, często podawany również na Wielkanoc. Popularny podczas innych rodzinnych świąt i uroczystości, takich jak urodziny i imieniny.