Tytułowe stwierdzenie nie jest wcale żadną nowością i nie zostało wcale wymyślone, by przysporzyć klientów firmom farmaceutycznym. Autorem tezy „śmierć zaczyna się w jelitach” jest Hipokrates, żyjący ponad 2000 lat temu. Skąd się wziął pomysł, aby przy wszelkich schorzeniach brać pod lupę jelita?

Dlaczego wszystko trafia do jelit?

Jelita – cienkie i grube – są organem, do którego trafia finalnie wszystko, co przyjmujemy do swojego organizmu. Zauważmy, że wrzucamy tam nie tylko żywność, ale również lekarstwa, suplementy i napoje. Jest to pierwsza, zasadnicza droga wnikania różnych dobrych, ale i złych substancji do naszego organizmu.

Drogą oddechową przyjmujemy tylko substancje lotne, a do tego oczyszczamy je z zanieczyszczeń takich jak kurze zanim jeszcze na dobre wnikną do organizmu. Przez skórę z kolei wchłaniają się tylko bardzo drobne cząsteczki o odpowiedniej budowie.

A zatem – nie wszystkie substancje mogą dostać się do organizmu przez skórę lub przez drogi oddechowe. A z pożywieniem przyjmujemy wiele – płyny, pokarmy stałe, gazy, a także mnóstwo substancji toksycznych, bakterii czy grzybów zawartych w żywności czy innych przyjmowanych substancjach. Zanim zostaną one zneutralizowane, trafiają do żołądka, a później do jelit – dopiero tam następuje wchłanianie do organizmu różnych substancji! To dlatego śmiało można powiedzieć, że wszystko zaczyna się w jelitach.

Jakie choroby mogą zaczynać się w jelitach?

Czynnikiem, który wpływa na przenikalność bariery jelitowej, jest przede wszystkim obecność i działalność bakterii jelitowych.

Drugą istotną kwestią jest sprawność wymiany substancji w jelitach, czyli inaczej mówiąc – jakość kosmków jelitowych.

Bardzo wiele chorób przewlekłych może mieć bezpośredni związek z nieprawidłowo funkcjonującymi jelitami. Często ich niewłaściwe funkcjonowanie jest z kolei spowodowane przewlekłym stanem zapalnym. Oto choroby, przy których warto się zastanowić, jak traktujemy swoje jelita, i poprzez odpowiednią dietę i suplementację pomóc im:

Jak widać, są to choroby, które w wielu przypadkach trudno jest powiązać bezpośrednio z jelitami.

A jednak! Czynnikiem inicjującym powstawanie tych chorób jest zwykle przewlekły stan zapalny. Może się on rozpocząć poprzez wydzielanie endotoksyn przez bakterie, które dostały się do jelita.

Endotoksyny przez błonę śluzową jelit przedostają się do krwioobiegu. Do pracy zostaje zaangażowany układ odpornościowy, który rozpoznaje te cząsteczki jako obce i zaczyna walkę z nimi. Rozpoczyna się przewlekły stan zapalny – może on nie być odczuwalny ani wykrywalny nawet przez długie lata! 

Jak rozpoznać zapalenie?

Ostry stan zapalny jest bardzo charakterystyczny. Pojawia się w miejscu zadziałania bodźca, na przykład ugryzienia przez insekta czy wniknięcia bakterii do rany. Powstaje zaczerwienienie, obrzęk, ból, pojawia się podwyższona temperatura.

A przewlekły stan zapalny może być wywołany na przykład wtedy, gdy nie zostanie usunięty czynnik wywołujący ostry stan zapalny.

Może również być spowodowany niewłaściwą dietą – spożywaniem produktów o charakterze zapalnym, na przykład kwasów tłuszczowych omega-6 w nieodpowiedniej proporcji z kwasami przeciwzapalnymi omega-3.

Wiele stanów zapalnych przewlekłych wciąż nie ma jednej konkretnej etiologii. Uznaje się, że czynnikami je inicjującymi mogą być także: nadużywanie leków, brak aktywności fizycznej, a nawet zbyt sterylne otoczenie! 

Podstawowe badania krwi są wystarczające, aby określić istnienie stanu zapalnego. Podstawowym markerem stanu zapalnego jest białko CRP – fizjologicznie jego wartość powinna wynosić 10 mg/l, natomiast przy stanach zapalnych jest ona często dużo wyższa. Kolejny ważny marker to OB. – Odczyn Biernackiego. Prawidłowy wynik to zwykle OB 20-30 mm, ale w stanach zapalnych wartość ta jest podwyższona. Również podwyższony poziom leukocytów we krwi oznacza, że układ odpornościowy produkuje większą ilość białych krwinek, aby poradzić sobie z jakimś zagrożeniem. 

Dlaczego warto się badać?

Wykonywanie podstawowej morfologii raz na pół roku to niewielki wydatek – prywatne zlecenie badania kosztuje średnio 15 złotych. Taka morfologia może jednak pozwolić na wczesne wykrycie przewlekłego stanu zapalnego, toczącego się w Twoim jelicie. To z kolei może dać Ci szansę całkowitego wyleczenia swojej choroby – przez odpowiednie leczenie i działania profilaktyczne! Każdy z nas zewsząd jest narażony na czynniki (wyżej wymienione), które mogą sprzyjać rozwojowi przewlekłego stanu zapalnego.

Ten zaś niepostrzeżenie może przejść w jedną z wymienionych wyżej chorób i wyrządzić nam ogromne szkody! Ukłucie się raz na pół roku i ewentualne wydanie na to pieniędzy jest niczym w porównaniu z tym, jakim chorobom możesz dzięki temu zapobiec! 

Stan zapalny powoduje depresję?

Dla wielu osób ciekawostkę może stanowić fakt, że depresja może być powodowana na przykład przez nieleczone stany zapalne. Bardzo często jest ona chorobą współistniejącą przy takich schorzeniach jak HIV, stwardnienie rozsiane, czy choroby reumatyczne. W stanach zapalnych dochodzi do wydzielania między innymi cytokin prozapalnych, które wpływają na metabolizm tryptofanu, który jest prekursorem serotoniny, odpowiedzialnej za dobry nastrój. Wiele wskazuje więc na to, że coraz liczniejsze przypadki depresji, również u osób młodych i nastolatków, mają powiązanie z nieprawidłową dietą i trybem życia! 

Jak dieta wpływa na odporność?

Jednym z najpoważniejszych czynników wpływających na powstawanie stanów zapalnych u ludzi, są endotoksyny przedostające się do krwioobiegu i zapoczątkowujące reakcje zapalną. Okazuje się, że za ten stan może być odpowiedzialna dieta, a konkretnie – długotrwała dieta wysokotłuszczowa. Ma to duży związek nie tylko z ilością, ale także jakością tłuszczu – tłuszcze fatalnej jakości zwykle mają charakter prozapalny.

Również węglowodany proste, w szczególności rafinowany cukier, mają wpływ na przepuszczalność jelit – wzmacniają ekspozycję na endotoksyny. Zwiększają one także liczbę bakterii, które produkują endotoksyny. Wciąż badany jest bezpośredni wpływ diety na endotoksemię, jednak nie da się ukryć, że jest to czynnik faktyczny. 

Podsumowanie

Bardzo wiele współczesnych chorób, w tym chorób cywilizacyjnych, bierze swój początek z przewlekłych, nieleczonych stanów zapalnych. Te z kolei indukowane mogą być przez endotoksyny wytwarzane przez bakterie znajdujące się w jelitach. Bariera jelitowa jest bardzo przepuszczalna dla różnych substancji, nie tylko składników odżywczych.

Dlatego z tak ogromną starannością należy patrzeć na to, co „wrzuca się” do swoich jelit. Wiele produktów przetworzonych, wysokotłuszczowych i wysokocukrowych spożywanych w dużych ilościach przez długi czas może potęgować stany zapalne, przed którymi należy się bronić. Zdrowa dieta, unikanie produktów przetworzonych, aktywność fizyczna i unikanie nadmiernej sterylności otoczenia, to podstawowe zalecenia, aby ustrzec się wielu chorób współczesnych, a z wielu nawet wyleczyć.

Warto również inwestować w probiotyki dobrej jakości – przewaga dobrej flory bakteryjnej nad tą złą jest w stanie wyeliminować drobnoustroje chorobotwórcze, w tym również te, które wydzielają szkodliwe endotoksyny. To dlatego chcąc utrzymać nie tylko szczupłą sylwetkę, ale również zdrowie, należy zacząć dbać o swoje jelita! 

Referencje

https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3637398/
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/25162769
http://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0031938414005095
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/25673992
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3846682/
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/12583961
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3369997/
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3369997/
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/17991637/
http://physrev.physiology.org/content/91/1/151