Witamina B6 – pirydoksyna

Witamina B6 jest jedną z kluczowych dla prawidłowego działania układu nerwowego. Stąd też, zarówno jej niedobór, jak i nadmiar powodują groźne dla organizmu objawy ze strony układu nerwowego.

Budowa chemiczna witaminy B6 i właściwości fizykochemiczne

To jedna z witamin grupy B. Składa się tak naprawdę z 6 związków chemicznych, które są pochodnymi pirydyny. Są to: pirydoksyna, pirydoksal i pirydoksamina, a także 5’-fosforany tych trzech związków. Fosforan pirydoksalu jest formą aktywną biologicznie tej witaminy, do której przekształcane są enzymatycznie pozostałe formy. Witamina B6 jest rozpuszczalna w wodzie i stanowi prekursor dla powstawania wielu ważnych dla człowieka koenzymów.

Rola witaminy B6 w organizmie

Podstawową rolą tego związku jest przemiana aminokwasów – ułatwianie ich rozpadu, przemiany tłuszczów i węglowodanów, magazynowanie energii. Uczestniczy ona również w syntetyzowaniu niektórych hormonów oraz enzymów, hemoglobiny i prostaglandyn. Oprócz tego:

  • Reguluje ciśnienie krwi
  • Reguluje pracę serca
  • Kontroluje skurcze mięśni
  • Odpowiada za prawidłowe działanie układu nerwowego
  • Podnosi odporność organizmu
  • Pomaga w łagodzeniu skutków ubocznych niektórych leków
  • Wspomaga procesy leczenia nerek
  • Pomaga kontrolować nadmierne wydalanie kwasu szczawiowego z moczem
  • Zapobiega kamieniom nerkowym
  • W przypadku zesztywnienia i bólu nadgarstka i dłoni łagodzi ból i sztywność
  • Łagodzi objawy PMS
  • Pomaga leczyć łojotok skóry głowy
  • Jest pomocna przy leczeniu wypadania włosów
  • Łagodzi stany zapalne warg i języka
  • Minimalizuje ryzyko zachorowania na chorobę Parkinsona u osób palących papierosy
  • Odnotowano korzystny wpływ na zachowanie dzieci z autyzmem, stosując połączenie magnezu z witaminą B6.

Jak łatwo zauważyć, witamina B6 ma więc szeroki zakres działania i bardzo korzystnie wpływa na nasze zdrowie i ogólne samopoczucie.

Czym grożą niedobory?

Ponieważ witamina B6 ma wszechstronne zastosowanie w naszym organizmie, również jej niedobory mogą przejawiać się w bardzo charakterystyczny sposób:

  • Depresja
  • Drgawki
  • Bezsenność
  • Apatia i złe samopoczucie
  • Zapalenie nerwów
  • Obniżenie poziomu koncentracji i sprawności umysłu
  • Stany zapalne skóry
  • Obniżenie odporności
  • Kamica nerkowa
  • Niedokrwistość
  • Zaburzenia funkcjonowania serca
  • U dzieci – opóźnienie umysłowe, nieprawidłowa budowa kości, objawy padaczkowe
  • Zwiększone ryzyko wystąpienia miażdżycy

Skutki przedawkowania witaminy B6

Jest to jedna z witamin egzogennych, których nadmiar nie jest wydalany z moczem w takim stopniu, aby zapobiec całkowicie podaniu dawek toksycznych. Zazwyczaj nadmierna podaż pirydoksyny jest odnotowywana u osób, które suplementują tę witaminę ze źródeł pozapokarmowych. Długotrwałe zażywanie nadmiernych ilości witaminy B6 może spowodować neuropatię obwodową. Co ciekawe – objawy neuropatii ustępują po zaprzestaniu stosowania tak wysokich dawek witaminy.

Zapotrzebowanie na witaminę B6

O podaż witaminy B6 najlepiej jest dbać spożywając zróżnicowaną dietę, bogatą w produkty zawierające ten związek. Dla podtrzymania prawidłowych funkcji życiowych u zdrowego, dorosłego człowieka, wystarczy zaledwie 1-2 mg pirydoksyny na dobę. Jednak często w celach terapeutycznych stosuje się dawki rzędu 50-200 mg na dobę. Przy dawkach powyżej 200 mg można już zacząć obserwować objawy przedawkowania. Z reguły jednak neurotoksyczność występuje przy długotrwałym przyjmowaniu dawek powyżej 1000 mg dobowo.

Tę ilość bardzo trudno jest uzyskać z pożywienia. Stosując zalecane przez producentów dawki suplementów diety, również nie powinno się osiągnąć tego efektu. Dla przykładu, standardowa podaż chlorodoworku pirydoksyny w tabletkach Magne B6 to 5 mg, przy dawkowaniu 8 tabletek na dobę, czyli 40 mg dobowo. Trzeba byłoby kilkukrotnie przekroczyć dawkę dopuszczalną witaminy B6 (oraz wielokrotnie dawkę magnezu), aby osiągnąć efekt przedawkowania z klasycznego suplementu diety. 100g drożdży to 1,1mg witaminy B6, co zapewnia niemal 100% zapotrzebowanie dzienne na tę witaminę. Co prawda mało kto zjada codziennie 100g drożdży, niemniej jednak łącząc ten produkt z innymi bardzo łatwo jest uzyskać dzienną niezbędną do funkcjonowania dawkę witaminy B6.

Produkty bogate w pirydoksynę:

Stosowanie zbilansowanej diety, zawierającej mięso, ryby i warzywa strączkowe, jest podstawą do zapewnienia sobie prawidłowej podaży witaminy B6. W przypadku objawów pogorszonego samopoczucia, koncentracji, skurczy mięśni – warto skusić się na suplement diety z magnezem i witaminą B6, który skutecznie niweluje owe przykre objawy, dając działanie terapeutyczne.

 Antagonistyczne składniki odżywcze

 Witamina B6

  • Wysoki poziom B6 może zwiększyć zapotrzebowanie na cynk.
  • Przewlekły i ostry niedobór B6 zwiększa wchłanianie cynku w jelitach,  ale zmniejsza się poziom cynku w surowicy, co wskazuje na upośledzenie wykorzystania cynku.