Nadciśnienie – jak można z nim żyć?

Nadciśnienie nie jest jednostką chorobową, lecz dolegliwością towarzyszącą bardzo często innym chorobom. Bardzo często pacjenci nie są świadomi istnienia u siebie nadciśnienia. Dowiadują się o nim podczas rutynowego badania u lekarza rodzinnego. Niestety, nawet po postawieniu diagnozy bagatelizują to i nie dbają o regulowanie swojego ciśnienia krwi.

Czym jest nadciśnienie?

Łatwo je zobrazować jako krew płynącą silnym strumieniem, usiłującą przepchnąć się przez wąską rurkę. W normalnych warunkach krew płynie przez nią niezakłóconym rytmem. W przypadku silnego wysiłku fizycznego lub nagłego stresu, ciśnienie krwi może lekko skoczyć, jednak po ustaniu bodźca normuje się. W przypadku pacjentów z nadciśnieniem również w spoczynku krew krąży w tętnicach ze zwiększoną szybkością.

Gdy dochodzi do bodźca takiego jak silny stres lub wysiłek fizyczny, albo do zwężenia ścian tętnic na skutek złogów miażdżycowych, ciśnienie tętnicze staje się tak wysokie, że doprowadza do problemów z sercem, w tym zawału serca.

Normy ciśnienia krwi w zależności od wieku

Przyczyny hipertensji

Wysokie ciśnienie może mieć różne przyczyny. Prawdopodobnie jest to kombinacja różnych czynników:

• genetycznych
• środowiskowych i fizycznych.

Nieprawidłowe, zmutowane geny mogą prowadzić do nadciśnienia. Choroby nerek również mogą spowodować kłopoty z równowagą płynów oraz soli w organizmie i w konsekwencji prowadzić do wzrostu ciśnienia.

Uważa się, że jednym z najważniejszych czynników w dzisiejszych czasach jest brak aktywności fizycznej, niewłaściwa dieta, alkohol i palenie papierosów.

Również nadwaga i otyłość są silnymi czynnikami predysponującymi do wystąpienia tej dolegliwości.

Jakie objawy daje nadciśnienie?

Ta dolegliwość rozwija się w ciągu kilku lat, a zatem nie da się wykryć jej od razu. Dlatego tak istotne są regularne pomiary ciśnienia krwi, na przykład przy okazji rutynowych badań. Dobrym pomysłem jest również badanie ciśnienia samodzielnie, za pomocą domowego przyrządu.

Dzięki temu może się udać szybko wykryć i leczyć zmiany ciśnieniowe zanim jeszcze poczynią większe szkody w organizmie. Początkowo nadciśnienie nie daje żadnych konkretnych objawów – właśnie dlatego pacjenci często są zaskoczeni jego istnieniem.

Na przykład bóle głowy – często nadciśnieniowcy tłumaczą je złym snem, zmianą pogody, stresem w pracy i nie łączą go ze zbyt wysokim ciśnieniem. Niestety, z czasem bóle stają się do tego stopnia dokuczliwe, że nie pomagają już żadne tabletki i wtedy pacjent dostaje się do lekarza.

Mogą się też pojawić sporadyczne krwawienia z nosa, będące skutkiem pękania naczyń krwionośnych. W zaawansowanym nadciśnieniu zdarzają się też duszności i bóle w klatce piersiowej, zawroty głowy, a nawet zmiany zabarwienia moczu.

Diagnozowanie nadciśnienia

Prawidłowe ciśnienie powinno wynosić 120/80 mm Hg. Oczywiście wartości ciśnienia mogą się nieco podnieść, gdy akurat jesteśmy po wysiłku fizycznym, wypiliśmy mocną kawę lub alkohol. Diagnozuje się nadciśnienie, gdy w spoczynku wynosi ono powyżej 140/90 mm Hg w przynajmniej dwóch niezależnych odczytach w odstępie kilkudniowym.

W przypadku wykrycia nadciśnienia spoczynkowego podczas wizyty u lekarza, może on poprosić o powtórzenie badania. Dodatkowo zleci też badania krwi, zbadanie poziomu cholesterolu, a także może zlecić wykonanie EKG serca.

W momencie, gdy u pacjenta zostanie stwierdzone nadciśnienie, powinien on zacząć szczególnie mocno uważać na siebie, dbać o swoje zdrowie, a także zażywać leki obniżające ciśnienie. Jest to wówczas pacjent zagrożony zawałem serca w przyszłości, dlatego jest w grupie ryzyka.

Jak czytać wyniki na ciśnieniometrze?

Górna wartość to ciśnienie skurczowe. Jest to ciśnienie krwi podczas bicia serca.

Dolna wartość to ciśnienie rozkurczowe. Występuje ono wówczas, gdy serce „odpoczywa” pomiędzy kolejnymi uderzeniami.

Kiedy zacząć się martwić?

Jeśli mierzysz ciśnienie samodzielnie w domu i masz poniżej 120/80 mm Hg, wówczas wszystko jest w porządku. Kontroluj nadal ciśnienie co kilka miesięcy i dbaj o zdrowy styl życia.

Ciśnienie skurczowe 120-129, a rozkurczowe poniżej 80 mm Hg – wówczas mówi się o podwyższonym ciśnieniu. Zasadniczo nie leczy się go farmakologicznie, a jedynie dietą, aktywnością fizyczną, i obserwuje.

Ciśnienie o wartościach 130-139/80-89 mm Hg to już nadciśnienie I stopnia.

Powyżej 140/90 – nadciśnienie II stopnia. Zarówno pierwszy, jak i drugi stopień nadciśnienia wymaga już kontroli lekarskiej i regularnego przyjmowania leków rozszerzających naczynia krwionośne.

Nadciśnienie krytyczne występuje przy wartościach powyżej 180/120 mm Hg. Wymaga ono bezwzględnej hospitalizacji i obniżania ciśnienia w warunkach szpitalnych. Dodatkowo mogą się pojawić także inne objawy, jak duszności i bóle w klatce piersiowej.

Leczenie farmakologiczne nadciśnienia

Dzięki lekarstwom zażywanym regularnie, osoby z nadciśnieniem mają znacznie poprawiony komfort życia. Znacznie rzadziej występują u nich przykre objawy. Jak działają leki na nadciśnienie?

Beta-blokery

Zwalniają pracę serca, dzięki czemu pompuje ono mniej krwi. Dodatkowo beta-blokery hamują działanie niektórych hormonów w organizmie – tych, które podnoszą ciśnienie.

Leki moczopędne

Obieg wody w organizmie również ma duże znaczenie dla ciśnienia krwi. Kiedy poziom sodu jest zbyt wysoki, a komórki gromadzą nadmiar wody, wtedy ciśnienie krwi wzrasta. Dzięki lekom moczopędnym usuwany jest nadmiar wody i sodu, a ciśnienie ulega unormowaniu. Te leki stosuje się głównie u osób chorujących na nerki.

Inhibitory ACE

Angiotensyna powoduje zwężenie ścian naczyń krwionośnych. Jej inhibitory mają za zadanie zmniejszyć wydzielanie angiotensyny. Tym samym zapobiegają nadmiernemu zwężaniu ścian tętnic.

Antagonisty receptora angiotensyny II

Blokują wiązanie angiotensyny z receptorami, powodując, że nie może ona zadziałać. Wpływa to rozluźniająco na naczynia krwionośne.

Blokery kanału wapniowego

Blokują wnikanie wapnia do mięśnia sercowego. W rezultacie uderzenia serca stają się mniej gwałtowne, naczynia krwionośne ulegają rozluźnieniu, a ciśnienie krwi spada.

Antagonisty alfa-2

To lek wpływający na układ nerwowy, powodujący zablokowanie zwężania się naczyń krwionośnych, przez co ulegają one rozluźnieniu.

Dieta nadciśnieniowca

Osoby chorujące na nadciśnienie wiedzą doskonale, że powinny wystrzegać się dużych ilości mocnej kawy, alkoholu oraz papierosów. Jakie jeszcze zalecenia dietetyczne powinny wprowadzić do swojego codziennego trybu życia?

• Należy zrezygnować z jedzenia dużej ilości mięsa
• Ograniczyć podaż soli
• Jeść bardziej chudo – stosować odtłuszczony nabiał, chude mięso
• Smażyć na olejach roślinnych
• Spożywać produkty bogate w omega-3 obniżające ciśnienie
• Postawić na warzywa i owoce w najróżniejszej postaci, każdego dnia i do każdego posiłku
• Pić odpowiednio duże ilości wody
• Stosować przyprawy pozwalające na obniżenie ciśnienia tętniczego

Aktywność fizyczna – wskazana czy nie?

Osoby borykające się z nadciśnieniem i otyłe powinny przede wszystkim postawić na zdrową dietę, która pozwoli obniżyć ilość tkanki tłuszczowej. Gdy masa ciała spadnie, ciśnienie również nieco lepiej się unormuje i wówczas ćwiczenia fizyczne staną się mniej ryzykowne. Aktywność u osób z nadciśnieniem jest jak najbardziej wskazana – ale umiarkowana.

W przypadku nadciśnienia krytycznego oraz nadciśnienia II stopnia należy oczywiście unikać wszelkiego wysiłku, który mógłby podnieść ciśnienie jeszcze mocniej. W przypadku tak silnego nadciśnienia nie ma żartów – ćwiczenia na siłowni są wykluczone.

Maksimum, na jakie sobie można pozwolić, to niezbyt długie spacery – i to jak najmniej forsujące. W przypadku lżejszego nadciśnienia wskazane są natomiast lekkie formy sportu, jak spacery, bieganie, jazda na rowerze.

Dbaj o swoje serce

Z nadciśnieniem można żyć. Trzeba jednak dbać o regularne badanie ciśnienia, zażywanie leków przepisanych przez lekarza częste badania kontrolne. Oprócz tego konieczna u nadciśnieniowców jest zmiana trybu życia – odrzucenie używek, przejście na zdrową dietę i lekka, umiarkowana aktywność fizyczna. Ma to na celu poprawę stanu zdrowia, zmniejszenie dolegliwości oraz zapobieganie zawałowi serca.