Potrzeby żywieniowe dzieci są bardzo różne i zmieniają się w zależności od wieku i płci. Bardzo często rodzice w trosce o zdrowy rozwój swojego malucha suplementują mu różne witaminy. Czy jest to słuszne?

Zapotrzebowanie na składniki odżywcze

Niemowlęta do około 6. miesiąca życia powinny być karmione wyłącznie mlekiem. Z miesiąca na miesiąc ich potrzeby ilościowe i jakościowe rosną. Należy więc uaktywnić kalendarz rozszerzania diety i wprowadzać stopniowo coraz więcej różnorodnych pokarmów do diety malucha. Im starsze dziecko, tym większe jest też ich zapotrzebowanie na energię.

Dzieci do 13. roku życia mogą już mieć zapotrzebowanie na energię około 2600 kcal dziennie! To mniej więcej tyle, co zapotrzebowanie dorosłego zdrowego mężczyzny. Należy zwracać uwagę na to, aby w tych kaloriach zawarte były wszystkie niezbędne witaminy i minerały, jakich dziecko potrzebuje do wzrostu. Jakie to składniki?

Wapń

Jest budulcem zdrowych kości i zębów dziecka, składnikiem niezbędnym do prawidłowego wzrostu. Dzieci do 8. roku życia powinny przyjmować go około 1000 mg dziennie.

Żelazo

Jest niezbędne do procesu krwiotworzenia, czyli do prawidłowego transportu tlenu. Odpowiednia podaż żelaza to właściwe ukrwienie mięśni, a także mózgu, a co za tym idzie – lepsza sprawność fizyczna i więcej energii. Dzieci w wieku przedszkolnym powinny otrzymywać około 10 mg żelaza dziennie.

Witamina A

Przyjmowanie przez dzieci w wieku przedszkolnym około 400 mikrogramów tej witaminy pozwoli utrzymać im dobry wzrok na odpowiednim poziomie.

Witamina B12

Jest niezbędna do produkcji czerwonych krwinek. Niedobór B12 powoduje niedokrwistość. Tę witaminę znajdziemy jedynie w mięsie, a przedszkolak potrzebuje jej około 1,2 mikrograma na dzień.

Witamina C

Ułatwia wchłanianie żelaza, a także wzmacnia naczynia krwionośne. Jest więc niezbędna do utrzymania prawidłowego wzrostu dziecka. Zapotrzebowanie na witaminę C u dzieci przedszkolnych to około 25 mikrogramów dziennie.

Witamina D

Razem z wapniem tworzy zdrowe, mocne kości oraz mięśnie. Dzieci przedszkolne potrzebują około 600 IU witaminy D dziennie, czyli około 15 mikrogramów. Jest to jedna z najważniejszych witamin, którą ze względu na klimat, w jakim żyjemy, trudno jest wytworzyć niemowlęciu w całości przez skórę. Dlatego też już w wieku niemowlęcym zaleca się suplementować ją.

Witaminy z grupy B

To niejedyne witaminy i minerały, których dzieci potrzebują do wzrostu. Witaminy z grupy B są niezbędne dla rozwoju nieukształtowanego jeszcze do końca układu nerwowego maluchów. Oprócz tego potrzebują one wszystkich witamin i minerałów, których potrzeba także osobom dorosłym, lecz w nieco mniejszych ilościach.

Jak więc brzmi odpowiedź na postawione w tytule pytanie?

Czy dzieci potrzebują suplementacji witamin?

Dzieci odżywiające się w sposób zróżnicowany, zjadające mięso wysokiej jakości, produkty mleczne, a także duże ilości warzyw, owoców, kasze, ryż, pieczywo pełnoziarniste – powinny być wystarczająco dobrze odżywione, aby nie potrzebować dodatkowej suplementacji. Jednakże w praktyce bardzo często jest marudzącym i grzebiącym w talerzu dzieciom „zaaplikować” wszystkie produkty żywnościowe odpowiednie do ich prawidłowego rozwoju.

Każda mama z pewnością wie doskonale, o czym mowa. Dzieci są bardzo wybrednymi odbiorcami wszelkich diet. Mają swoje smaki, zazwyczaj bardzo proste i monotonne. Mogłyby na co dzień żywić się oprócz słodyczy makaronami, frytkami i parówkami. To jednak produkty, które absolutnie nie są w stanie spełnić zapotrzebowania na wszystkie składniki odżywcze, witaminy i minerały. Dlatego rodzice często uciekają w suplementację. Nie można bowiem ryzykować, że dziecko dostanie niedostateczną ilość witamin i minerałów w ciągu dnia.

A co z dziećmi na dietach eliminacyjnych?

Dzieci już od najmłodszych lat, czy to ze względów zdrowotnych, czy też ideologicznych, bardzo często stosują diety eliminacyjne. Ich sposób żywienia odbiega nieco od żywienia dzieci „wszystkojedzących”, a zatem mogą one potrzebować dodatkowej suplementacji.

Przykładem mogą być dzieci-wegetarianie. Nie jedząc mięsa, mogą cierpieć na niedobory witaminy B12. Dlatego też u nich zalecana jest stała suplementacja tą witaminą w dawkach dostosowanych do wieku dziecka. Dzieci, które cierpią na celiakię i spożywają produkty bezglutenowe, powinny uzupełniać swoją dietę o witaminy z grupy B za pomocą innych produktów, które są w nie bogate. Z kolei dzieci nie tolerujące laktozy powinny dbać o prawidłową podać wapnia z innych produktów (roślinnych) lub spożywać wapń i witaminę D w specjalnych suplementach diety.

W przypadku skomplikowanych schorzeń wymuszających diety eliminacyjne, na przykład w fenyloketonurii lub nietolerancji fruktozy, rodzice zmuszeni są bardzo restrykcyjnie podchodzić do pilnowania diety dziecka. Muszą także regularnie suplementować dietę dziecka o niezbędne witaminy i minerały, których ze względu na ścisłą eliminację niektórych produktów może brakować.

Jak dawkować witaminy dla dzieci?

Witaminy rozpuszczalne w tłuszczach, czyli A, D, E i K, w zbyt dużych dawkach mogą być niebezpieczne i toksyczne dla dziecka. Najlepiej jest skonsultować z lekarzem konkretne dawkowanie, ale przede wszystkim – konieczność suplementacji danej witaminy u dziecka. Choć witaminy dla dzieci dostępne w aptekach są w bardzo przystępnej dla dzieci formie żelek czy dropsów, należy przestrzegać dziecko przed ich spożywaniem w nadmiernej ilości.

Stawiaj na wysokiej jakości suplementy diety (często są one po prostu droższe). Wybieraj te z apteki, a nie z supermarketów. Wtedy masz pewność, że zostały one przebadane przez odpowiednie instytucje i dawki witamin zostały w nich właściwie dopasowane do zapotrzebowania dzieci w konkretnym wieku. Stosuj się do zaleceń producenta. Zwracaj uwagę na to, czy suplement jest dedykowany dzieciom w przedziale wiekowym odpowiednim dla Twojego dziecka. Staraj się raczej wybierać te adekwatne do wieku malucha, niż zawyżać lub zaniżać dawki suplementów przeznaczonych dla dzieci młodszych lub starszych.

Jak zyskać pewność, że dziecko jest dobrze odżywione?

Najprostszym sposobem upewnienia się, czy dziecko prawidłowo rośnie, są siatki centylowe. Pozwalają one w prosty sposób ocenić, czy wzrost i masa ciała dziecka są prawidłowe. Wybierając się do swojego lekarza rodzinnego, przy okazji można poprosić o sprawdzenie tych danych. Jednak dzieci pomimo prawidłowego wzrostu i masy ciała mogą cierpieć na niedobory witamin i minerałów. Dlatego należy przeanalizować sposób ich odżywiania i wprowadzić w nim zmiany. Należy sprawdzić, czy dziecko w ciągu dnia spożywa produkty ze wszystkich grup żywnościowych w odpowiednich proporcjach (zgodnych z aktualną piramidą żywienia). Jeśli nie – dobrze jest spróbować w pierwszej kolejności podawać dziecku lepszej jakości produkty. Można spróbować zachęcić je do jedzenia warzyw i owoców w lubianej przez dziecko postaci. Dopiero gdy niedobory okażą się być znaczące i zagrażają prawidłowemu rozwojowi, trzeba myśleć o suplementacji. Może ona być konieczna również wtedy, gdy wyjątkowo opornie idzie rodzicom nakłanianie dziecka do jedzenia warzyw, owoców czy produktów z pełnych ziaren.

W trudnych sytuacjach zawsze warto udać się do dietetyka, który zajmuje się żywieniem dzieci. Za pomocą odpowiednich technik edukacji żywieniowej, dietetyk być może będzie w stanie uświadomić dziecku jak ważne są prawidłowe nawyki żywieniowe dla jego zdrowia i rozwoju.

Referencje

https://www.nhlbi.nih.gov/health/educational/wecan/downloads/calreqtips.pdf
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/25266429
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4981537/
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2805706/
https://www.cdc.gov/breastfeeding/breastfeeding-special-circumstances/diet-and-micronutrients/vitamin-d.html
https://www.healthychildren.org/English/healthy-living/nutrition/Pages/Where-We-Stand-Vitamins.aspx
https://health.gov/dietaryguidelines
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/23462946
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/24453156
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2912628/
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/25192528
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4395402/
https://ods.od.nih.gov/factsheets/MVMS-HealthProfessional/
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4430692/