Autoimmunologiczne zapalenie wątroby

Choroby autoimmunologiczne są bardzo niebezpieczne dla organizmu, ponieważ powodują destrukcję organów przez własny układ odpornościowy, który tratuje je jak wroga.

Tak właśnie sprawa ma się w przypadku autoimmunologicznego zapalenia wątroby – AZW. Nieleczona choroba może prowadzić nawet do śmierci! Dlatego warto wiedzieć, kiedy może występować, jak ją rozpoznać i jak podjąć leczenie. 

Jakie funkcje posiada wątroba?

Czym jest AZW?

Co to jest autoimmunologiczne zapalenie wątroby? To choroba, w której układ odpornościowy atakuje własne białka komórek wątroby, doprowadzając do destrukcji jej miąższu i stanu zapalnego, a w przyszłości również do marskości. 

Jakie są przyczyny AZW?

Jak w przypadku wielu innych chorób autoimmunologicznych, pozostaje zagadką, co konkretnie sprawia, że niektóre osoby zapadają na tę chorobę, a inne nie.

Można jednak wyodrębnić pewne czynniki ryzyka, które sprawiają, że niektóre osoby są po prostu bardziej podatne na zachorowanie:

  • Płeć żeńska – kobiety chorują aż czterokrotnie częściej niż mężczyźni
  • Występowanie AZW w rodzinie
  • Przebycie niektórych chorób bakteryjnych i wirusowych
  • Stosowanie niektórych leków, na przykład minocykliny

Są również choroby, które predysponują do wystąpienia AZW:

Jakie są rodzaje AZW?

Typ I: To choroba występująca zdecydowanie najczęściej i zwykle współistnieje razem z innymi chorobami o podłożu autoimmunologicznym. 

Typ II: ten typ dotyka najczęściej dziewczynek w wieku 2-14 lat. 

Jakie są objawy choroby?

Objawy są typowe dla wątroby, dlatego stosunkowo łatwo jest ją zdiagnozować. Jednak choroba może przebiegać skąpoobjawowo – przez co jeśli nie badasz się regularnie, możesz przegapić jej początki.

W przypadku skąpoobjawowej, bardzo powszechnej postaci choroby, początkowo występuje głównie zmęczenie – ale jest ono symptomem, który można powiązać z wieloma innymi dolegliwościami, a jeszcze częściej – po prostu z nadmiarem obowiązków w ciągu dnia.

Mogą jednak występować również bardzo ciężkie, gwałtowne objawy. Wśród objawów tej choroby są:

  • Wzdęcia
  • Zaburzenia apetytu
  • Pobolewanie, wrażenie ciężaru w brzuchu – w prawym podżebrzu
  • Świąd skóry
  • Nieregularne miesiączki
  • Trądzik
  • Nadmierne owłosienie

Oprócz tego w przebiegu choroby można zaobserwować takie objawy jak:

  • Zażółcenie powłok skóry – żółtaczka
  • Nudności, wymioty
  • Jadłowstręt
  • Silny, gniotący ból brzucha
  • Zmęczenie
  • Bóle mięśni i stawów
  • Stan podgorączkowy

Jak wygląda diagnostyka AZW?

Chorobę diagnozuje się na podstawie:

  • Wywiadu lekarskiego
  • Badania przedmiotowego – lekarz palpacyjnie ocenia, czy doszło do powiększenia wątroby i śledziony
  • USG wątroby i Dopplera
  • Badań laboratoryjnych – prób wątrobowych. U pacjentów chorujących na AZW badania wykazują podwyższenie ALAT – aminotransferazy alaninowej, wysokie stężenie IgG, obecność przeciwciał przeciwtkankowych. Na tej podstawie lekarz dokonuje różnicowania AZW od innych chorób wątroby, na przykład WZW, choroby Wilsona czy PSC. 
  • Badania endoskopowego w celu zbadania obecności żylaków przełyku

W przypadku zaawansowanych zmian do postawienia ostatecznej diagnozy wykonuje się biopsję wątroby, która pozwala zdiagnozować postęp choroby. W chorobie występuje także włóknienie miąższu wątroby, co również można wykazać przy pomocy biopsji.

 Jak leczy się AZW?

W przypadku tej choroby bardzo ważne jest wczesne rozpoznanie, które pozwala włączyć leczenie na etapie, w którym choroba nie poczyniła jeszcze znaczącego spustoszenia w ciele.

Dzięki temu pacjent może przeżyć jeszcze długie lata, nie odczuwając zbytniego dyskomfortu. Stosuje się leczenie immunosupresyjne – czyli hamujące wytwarzanie przeciwciał. W przypadku AZW najczęściej stosuje się prednizolan i azathioprynę. 

Jest to choroba przewlekła, przebiegająca z okresami remisji. Oznacza to, że w czasie gdy objawy ustaną, możliwe jest odstawienie leków. Nie wolno jednak robić tego samodzielnie.

Przeważnie lekarza zgadza się na odstawienie leków, gdy wyniki badań laboratoryjnych utrzymują się na stałym, dobrym poziomie przez około dwa lata, a biopsja potwierdza, że nastąpiła remisja. Pacjent do końca życia musi pozostawać pod opieką specjalisty hepatologa, ponieważ jego choroba ma charakter przewlekły. 

W przypadku trudności w konwencjonalnym leczeniu, lekarz może zastosować cyklosporyny. Niestety, w wyjątkowo ciężkich, opornych na leczenie przypadkach, koniecznością aby utrzymać pacjenta przy życiu może okazać się przeszczep wątroby. 

Czy konieczna jest dieta w przypadku AZW?

Jest to choroba, której postęp lub wyleczenie raczej nie zależą od diety. Jednak z pewnością wątrobie nie służy alkohol, ciężkostrawne jedzenie, czy dużo tłuszczu w pożywieniu.

Stąd też zaleca się pacjentom stosowanie lekkiej diety, bogatej w warzywa i owoce, unikanie alkoholu i innych używek. Warto włączyć do diety żywność o działaniu immunomodulującym i przeciwzapalnym, aby wspomagać proces leczenia farmakologicznego. 

AZW to przewlekła choroba autoimmunologiczna, która może doprowadzić do marskości wątroby, a nawet do śmierci. Nie wolno więc bagatelizować żadnych, nawet lekkich objawów pochodzących od strony wątroby. Regularne wykonywanie badań krwi co pół roku to absolutne minimum, aby w porę wykryć i móc skutecznie leczyć to schorzenie – ale również wiele innych.