W świecie popularnych kwasów owocowych

Kwasy owocowe to związki zawarte w roślinach, które nadają im kwaśnego smaku. Gdyby zapytać większość ludzi na świecie, jakie znają kwasy, pewnie w pierwszym rzucie potrafiliby wymienić cytrynowy, występujący w cytrynach.

Rzeczywiście, to kwas, który dominuje w tych owocach, ale nie jest w nim jedyny, i nie jest przypisany tylko cytrynom. Podobnie zresztą jest z innymi kwasami. Warto, abyś poruszał się swobodnie w ich świecie.

Czym odznaczają się kwasy?

Kwaśnym smakiem – to jasne. Ale jak się pewnie domyślasz, nie wszystko kwaśne, co zawiera kwasy. Jak to możliwe? Otóż, wiele zależy od stężenia kwasu w roślinie oraz jego poziomu kwasowości.

Ogólnie kwasy są związkami chemicznymi o zdolności do zakwaszania środowiska, czyli zmniejszania jego pH. W warunkach reakcji chemicznej kwas jest dostarczycielem, czyli donorem jonu wodorowego H+. 

Dlaczego cytryna podwyższa pH, skoro zawiera kwasy? Paradoksem jest, że cytryna – najkwaśniejszy ze znanych owoców, pełen kwasu cytrynowego, tak naprawdę działa na organizm alkalizująco.

Nie jest to jednak zasługa samych kwasów, lecz wysokiej zawartości dwuwęglanu sodu w tym owocu – to on wpływa alkalizująco na przewód pokarmowy, dbając o utrzymanie prawidłowej równowagi kwasowo-zasadowej w organizmie. 

Kwasy w kosmetyce

Kwasy oprócz wpływania na kubki smakowe odpowiadające za smak kwaśny, mają również właściwości lekko żrące. Łatwo to zaobserwować, gdy się przypadkiem wciśnie sok z cytryny na zadrapany palec. Tę właściwość wykorzystuje się w kosmetyce, ponieważ cytryna jest świetnym domowym sposobem na piękną, młodą cerę. Rozjaśnia skórę, a dodatkowo stymuluje produkcję kolagenu. W kosmetyce wykorzystuje się również delikatne peelingi enzymatyczne wykorzystujące kwasy, ponieważ świetnie wpływają one na usuwanie martwego naskórka, jednak najczęściej używa się w tym celu innych owoców, na przykład papai. Wszędzie tam, gdzie potrzebne są właściwości pielęgnujące poprzez złuszczanie, wykorzystuje się bogactwo kwasów owocowych. 

Ile kwasu jest w owocach?

Każdy owoc charakteryzuje się nieco innym smakiem i innym poziomem kwasowości. Odpowiedzialna jest za to zawartość kwasów – zmniejsza się ona proporcjonalnie do wzrostu zawartości cukru w procesie dojrzewania owoców. Im bardziej niedojrzały owoc – tym kwaśniejszy.

I na odwrót. W samych owocach kwasy mogą stanowić różny procent – od przykładowych 0,2% do nawet 5% w cytrynach. W tej zawartości procentowej nie ma jednorodnego kwasu odpowiedzialnego za smak owocu. To mieszanina różnych kwasów, ale zazwyczaj z przewagą jednego z nich. Jak łatwo się domyślić, w cytrynie dominuje kwas cytrynowy, a w jabłkach jabłkowy. 

Kwas cytrynowy

Odznacza się on bardzo intensywną kwasowością i z tego względu chętnie wykorzystuje się go w kuchni pod postacią proszku, kwasku cytrynowego lub soku z cytryny, do zakwaszania potraw (dressingów, zup, nalewek). Z uwagi na silne właściwości wybielające, ekologiczne panie domu używają go do odkamieniania umywalek i czyszczenia ich, jako ekologiczny i pachnący środek.

Również firmy farmaceutyczne oraz kosmetyczne wykorzystują powszechnie kwas cytrynowy do utrzymania odpowiedniej kwasowości leków i kosmetyków. Występuje on także w wielu organizmach żywych, ponieważ kwas cytrynowy jest jednym z substratów biorących udział w cyklu Krebsa w każdej żywej komórce. 

Kwas jabłkowy

Jabłka nie są specjalnie kwaśne (chyba że trafisz na wyjątkowo cierpką odmianę). Za ich smak odpowiada kwas jabłkowy, który nie należy do specjalnie intensywnych pod względem kwasowości.

Można go znaleźć w wiśniach, brzoskwiniach czy morelach, ale również w arbuzie – owocu, którego raczej nie kojarzymy z kwaśnym smakiem. Bardzo często kwas jabłkowy używa się w przemyśle spożywczym, na przykład do zakwaszania szokująco kwaśnych gum, albo nadawania lekkiej kwasowości słodyczom.

Również i on znajduje się w ludzkich komórkach, gdyż jest wykorzystywany do różnych szlaków biochemicznych. 

Kwas winowy

W niektórych produktach spożywczych można znaleźć też pod postacią kodu E334 kwas winowy. Służy on w przemyśle spożywczym do zakwaszania niektórych produktów. W stanie wolnym oraz w postaci soli (na przykład jako winian sodu, E335). Ma bardzo ciekawe zastosowanie w medycynie. Jest w stanie bardzo skutecznie gasić pragnienie. Podawany w małych dawkach ma działanie przeciwbiegunkowe, natomiast w większych powoduje przeczyszczenie jelit. Kwas winowy działa antyseptycznie, ściągająco oraz jest dobrym prebiotykiem. W kosmetyce można stosować go na trądzik, z uwagi na właściwości redukcji nadmiernego wydzielania sebum. Stosuje się go również w laboratoriach podczas analizy chemicznej – do wykrywania jonów potasu. 

Jakie jeszcze kwasy występują w owocach?

Nie trzeba być wybitnym chemikiem, by umieć zdrowo się odżywiać. Warto jednak zapamiętać, że kwasy owocowe działają bardzo korzystnie na nasz przewód pokarmowy, picie wody z cytryną może odkwaszać organizm, a stosowanie kwasów na skórę powoduje jej odżywienie, odmłodzenie, złuszczenie oraz zablokowanie wydzielania nadmiaru sebum. Ta wiedza w przyszłości na pewno zaprocentuje pięknym wyglądem i doskonałym zdrowiem!