Badania sugerują, że kobiety z zespołem policystycznych jajników są bardziej narażone na problemy ze zdrowiem psychicznym ( takie jak lęk i depresja ) niż kobiety zdrowe. W ostatnim okresie potwierdziło się, że może to być efekt braku równowagi hormonalnej przed urodzeniem dziecka, który wpływa na mózg.

Główny badacz dr Elisabet Stener-Victorin z Wydziału Fizjologii i Farmakologii w Karolinska Institutet w Szwecji wraz ze współpracownikami opublikował swoje obserwacje w czasopiśmie naukowym Proceedings of National Academy of Sciences.

Szacuje się, że w Polsce na zespół policystycznych jajników (PCOS) cierpi ok. 10-15% kobiet.  Kobiety te mają zazwyczaj zaburzoną równowagę hormonalną. Występuje za wysoki poziom hormonu luteinizującego (LH) i niestabilne proporcje między FSH (folikulostymulina ) a LH – hormonami produkowanymi przez przysadkę mózgową. Nieprawidłowe działanie hormonów (m.in. nadmierna ilość androgenów) zakłóca cykl rozwoju komórki jajowej w jajniku. Podczas owulacji nie dochodzi do jej uwolnienia z pęcherzyka Graafa. Zostaje ona w nim uwięziona, czego następstwem jest powstanie torbieli czyli cyst – stąd nazwa zespół policystycznych jajników lub wielotorbielowatość.

Najważniejsze fakty o PCOS:

– Objawy PCOS to trądzik, nadmierne owłosienie i przyrost masy ciała

– PCOS zaczyna się objawiać u dziewcząt podczas dojrzewania.

– Ciężarne kobiety z PCOS są bardziej narażone na stan przedrzucawkowy, cukrzycę ciążową, nadciśnienie i przedwczesny poród.

Nie do końca wiadomo, co może być przyczyną PCOS. Jedna z teorii mówi, że jest to schorzenie uwarunkowane genetycznie. Uznaje się, że żeńskie potomstwo kobiet z PCOS jest bardziej narażone na rozwój tych samych objawów u siebie, natomiast u męskiego potomstwa kobiet z PCOS występuje zwykle większe ryzyko otyłości i cukrzycy, które to są również powikłaniami PCOS.

Ponadto dr Stener-Victorin stwierdził, że u 60% kobiet z PCOS wystąpił przynajmniej jeden problem natury psychicznej taki jak depresja, niepokój czy zaburzenia jedzenia. Zaobserwowano również większe ryzyko samobójstw.

Takie zagrożenia przypisuje się zwiększonej ekspozycji na męskie hormony ( androgeny ) już w życiu płodowym. Naukowcy jednak zauważyli, że mechanizmy leżące u podstaw tej zależności były niejasne.

W swoich badaniach dr Stener-Victorin wykorzystał ciężarne samice szczurów. Zaaplikowano im wysokie dawki testosteronu. Naukowcy chcieli w ten sposób sprawdzić w jaki sposób wysoki poziom testosteronu wpływa na łożysko ciężarnych myszy, a także wzrost płodu oraz zdrowie potomstwa obu płci.

Zespół odkrył, że męskie i żeńskie potomstwo narażone na wysokie dawki testosteronu w macicy pod koniec ciąży matki były bardziej skłonne do wykazania zachowań podobnych do lęków w wieku dorosłym, w porównaniu z potomstwem, które nie były narażone na wysokie dawki tego hormonu.

Dalsze badania wykazały, że wysokie dawki testosteronu miały znaczący wpływ na część mózgu zwaną ciałem migdałowatym, odpowiedzialną za regulację emocji i zachowań.

W szczególności, badacze stwierdzili, że testosteron zakłóca aktywność genu w ciele migdałowatym. Zidentyfikowano również zmiany w receptorach estrogenów z powodu wysokich dawek testosteronu, a także zmiany w genach, które regulują poziom serotoniny i neuroprzekaźników GABA biorących udział w kontroli zachowań lękowych.

Dzięki ingerencji w hamowanie receptorów androgenów i estrogenów za pomocą dwóch różnych leków, naukowcy uniemożliwili rozwój zachowań lękowych u młodych myszy, w taki sam sposób jak w przypadku dorosłych osobników.

Badania odkryły nieznany dotąd mechanizm biologiczny, który może pomóc nam zrozumieć, skąd się bierze niepokój czy lęki u potomstwa kobiet z PCOS oraz jak można próbować je pokonać.

źródła:

Maternal testosterone exposure increases anxiety-like behavior and impacts the limbic system in the offspring, Elisabet Stener-Victorin et al., Proceedings of the National Academy of Sciences, published online 2 November 2015.

Karolinska Institutet news release, accessed 30 October 2015 via AlphaGalileo.

Additional source: Mayo Clinic, Polycystic ovary syndrome (PCOS), accessed 30 October 2015.