Czym jest lęk, każdy doskonale wie.
To połączenie napięcia ze strachem, niepokojem, i objawami fizycznymi, które one dają.
Szacunkowo na zaburzenia lękowe choruje 15-20% populacji w wieku 24-44 lat.
To bardzo dużo – wynikałoby z tego, że co piąta osoba będąca w najlepszym okresie swojego życia czegoś panicznie się boi.
Jakie są przyczyny lęku? Co należy wiedzieć o zaburzeniach lękowych?
Czym są zaburzenia lękowe?
Strach jest bardzo naturalną reakcją organizmu na to, co stanowić może zagrożenie. Bardzo często to właśnie strach przed konsekwencjami czy bólem hamuje nas przed zrobieniem czegoś głupiego lub niebezpiecznego.
Czymś absolutnie normalnym jest więc bać się nadjeżdżającego pociągu, gdy idzie się po torowisku, skoku w przepaść albo uzbrojonego terrorysty w centrum miasta. Czasem jednak strach przybiera postać zaburzeń lękowych, a te są już zaburzeniem psychosomatycznym, wymagającym leczenia.
Zaburzenia lękowe to grupa zaburzeń nerwicowych, które występują nagle pod wpływem jakiegoś czynnika i odbierają osobie chorej możliwość prawidłowej oceny rzeczywistości i konstruktywnej reakcji.
Istnieje wiele rodzajów zaburzeń lękowych, w zależności od tego w jaki sposób pojawiają się ataki lęku i czym są spowodowane.
Zasadniczo jednak osoby chorujące na zaburzenia lękowe cierpią na ataki paniki w sytuacjach, które u osoby zdrowej nie wywołują tak skrajnych reakcji. Pojawiają się palpitacje serca, trudności z oddychaniem, strach przed śmiercią, zawroty głowy, dolegliwości żołądkowe, bóle brzucha i głowy, czy wrażenie nierealności.
Ma to miejsce na przykład w przypadku zatrzaśnięcia się w windzie przy klaustrofobii, czy na widok pająka przy arachnofobii.
Wykrycie fobii i zwalczanie jej jest ważne dla normalnego funkcjonowania człowieka. Wynika to stąd, że człowiek każdego dnia jest narażony na różne sytuacje mogące powodować strach i uczucie lęku.
Zaburzenia lękowe powodują jednak, że osoba cierpiąca na nie jest całkowicie bezbronna i poddana temu, co się dzieje – nie jest w stanie walczyć, uciekać ani logicznie myśleć. W ciężkich przypadkach ataki lękowe mogą pojawiać się w całkiem zwyczajnych sytuacjach i całkowicie osłabiać możliwości obronne organizmu.
Co najczęściej wyzwala uczucie lęku?
Czasami nie doświadczamy żadnych fobii do czasu, gdy nie zadziała silny czynnik wywołujący traumę.
Możemy więc nie być nawet świadomi tego, że w przyszłości będziemy się bardzo bać czegoś, co dotychczas w ogóle nie wywoływało w nas ataku paniki. Oto najczęstsze przyczyny wyzwalaczy, które zaczynają powodować absurdalny wręcz strach:
Lęk przed kłopotami ze zdrowiem
Zwykle nie chodzi o popularne dolegliwości, ale raczej o śmiertelne diagnozy. Co innego jest czytać na przykład o raku, a co innego doświadczyć nieuchronności nadchodzącej śmierci na własnej skórze.
W sytuacji, jeśli doświadczysz (lub ktoś z Twojej rodziny doświadczy) tego rodzaju lęku, dobrze jest jak najszybciej podjąć walkę z nim. Współpraca z lekarzem i próby optymistycznego nastawienia mogą nie tylko pomóc przejść przez ten trudny etap z głową podniesioną do góry, ale być może nawet zwalczyć samą chorobę.
Nie od dziś wiadomo, że pozytywne nastawienie pacjentów i ich wola życia są w stanie wyleczyć nawet najtrudniejsze choroby. Nie wolno więc poddawać się ogłupiającemu lękowi nawet w takiej sytuacji.
Niektóre leki powodują strach i lęk
Zdarza się, że leki dostępne bez recepty, leki na kaszel czy tabletki antykoncepcyjne wywołują silne uczucie niepokoju i rozdrażnienia.
Mogą one potęgować zwyczajne lęki i obawy, które przeżywamy na co dzień i prowadzić do różnych skrajnych sytuacji.
Czy kofeina może powodować lęk?
Osoby cierpiące na zespoły lęku napadowego i fobie społeczne nie powinny pić kawy.
Kofeina oprócz działania pobudzającego może nieco podkręcać uczucie niepokoju, szczególnie u osób podatnych, i szczególnie podawana w większych ilościach.
Spadek cukru we krwi powoduje niepokój i lęk
Choć to wydaje się błahe, jeśli nieregularnie spożywasz posiłki, jesteś narażony na nagłe spadki poziomu cukru we krwi.
Hipoglikemia, czyli spadek cukru we krwi, powoduje, że Twoje ręce są rozdygotane, burczy w brzuchu, czujesz się słabo, a do tego stajesz się wyjątkowo pobudzony i zaniepokojony. Dbaj więc o regularne dostarczanie sobie energii.
Nakręcanie się
Na pewno wielokrotnie słyszałeś wypowiedzi znajomych, który opowiadają o rollercoasterze: „Normalnie jak to widzę to mi się kiszki przewracają, oczyma wyobraźni już widzę swoją śmierć, jak wypadam i roztrzaskują głowę o kamienie. Nie ma mowy, nigdy nie wsiądę do tego krzesełka!”.
Można odnieść wrażenie, że te osoby nie wiedzą, co znaczy prawdziwa panika i lęk, który paraliżuje w takich sytuacjach.
Osoba, która naprawdę cierpi na zaburzenia lękowe raczej nie będzie chciała Ci opowiadać o tym, co się z nią wtedy dzieje, nie potrafi też opisać swoich uczuć w czasie ataku paniki słowami.
Jednak jeśli będziesz się w ten sposób nakręcać na swój lęk przed rollarcoasterem, bardzo możliwe, że wywoła on w Tobie z czasem prawdziwe lękowe uczucia.
Powody finansowe
Osoby zadłużone lub mające wielkie problemy, by dotrwać „do pierwszego”, czasem skupiają swoje myśli niemal wyłącznie wokół pieniądza.
Czasem nie potrafią się zrelaksować i przestać myśleć o tym, jakie obciążenia finansowe na nie czekają, i jak wybrnąć ze swoich problemów z pieniędzmi.
Niestety, najlepszym sposobem aby przestać odczuwać lęki finansowe, jest zadbanie od podstaw o swoje możliwości finansowe. Inaczej mówiąc – trzeba pomyśleć, co jest nie tak z naszymi finansami, co można zrobić, aby poprawić swoją sytuację.
Wzięcie się w garść może być łatwiejsze z pomocą psychologa i/lub doradcy finansowego, który pomoże obiektywnie spojrzeć na sytuację, w której się znajdujesz, i wybrnąć z niej.
Wydarzenia towarzyskie
Wcale nie trzeba się definiować introwertykiem, aby czuć niepokój na myśl o kolejnym bankiecie w pracy, czy rodzinnej kolacji z kuzynostwem. Jedni radzą sobie w otoczeniu obcych lub prawie obcych osób lepiej, a inni gorzej.
Bardzo wiele osób czuje się źle na myśl, że musi wystąpić przed szerszą publicznością, nawet tylko w charakterze osoby zaproszonej na tę samą imprezę. Może to wynikać na przykład z jakiegoś faux pas, które zdarzyło nam się popełnić w takiej sytuacji w przeszłości.
Albo z kompleksów, bo wydaje się nam, że każdy na nas patrzy i ocenia. Warto na takie imprezy zabierać sobie kogoś zaufanego do towarzystwa.
Można także poszukać pomocy psychologa, który ułatwi wchodzenie w interakcje z innymi ludźmi i pomoże nam przekonać się, że obcy ludzie nie gryzą, a po bliższym poznaniu mogą nawet zyskać w naszych oczach.
Konflikty
Bardzo często są one przyczyną lęku – o rozpad więzi rodzinnych czy towarzyskich, i o wiele innych kwestii.
Warto udać się na terapię do psychologa. Pomoże on ustalić strategie unikania konfliktów i radzenia sobie z ewentualnymi, które już się pojawią.
W pracy nad lękiem wynikającym z naszej konfliktowej natury ważne jest, aby nauczyć się po prostu nie prowokować trudnych sytuacji, co automatycznie wyeliminuje podwyższony poziom lęku i stresu.
Przewlekły stres
Bardzo często odczuwany przewlekły stres podwyższa poziom lęku w zasadzie o wszystko. Gdy jesteśmy poddani stresowi w pracy, nie potrafimy obiektywnie spojrzeć na swoją sytuację finansową, tylko boimy się przeciwstawić złej sytuacji w pracy i zniwelować swój poziom stresu.
Wszystko to z obawy o utratę pracy. Gdy zmniejszy się poziom stresu spowodowany tym czynnikiem, automatycznie przejaśni się nasza sytuacja i spojrzymy na nią bardziej obiektywnie.
Tu także przyda się pomoc terapeuty, który pomoże opracować skuteczne techniki radzenia sobie ze stresem, i tym samym opanowywania lęku.
Publiczne wystąpienia
To chyba jedno z najczęstszych źródeł lęku. Na co dzień jesteśmy przyzwyczajeni do mówienia, ale rzadko zdarza nam się referować coś, czego słucha cała sala. Stres jest tym większy, im wyższa ranga wydarzenia.
Jeśli z powodów zawodowych lub wynikających z Twojego hobby zdarza Ci się często występować, poproś terapeutę o to, byście nad tym popracowali.
Chodzi o zwiększenie Twojej pewności siebie na czas wystąpień i opanowanie objawów lękowych. Wystąpienia będą wtedy gładsze, płynniejsze i swobodniejsze, a Ty sam nie będziesz czuć się zdominowany przez lęk. Tym samym będziesz w stanie skupić się na treści swoich przemówień.
Lęk spowodowany przez traumy i urazy
To jeden z najsilniejszych lękotwórczych bodźców. Trauma jest nagłym i bardzo drastycznym zdarzeniem, które zostawia silny ślad w psychice.
Gwałt, bycie świadkiem morderstwa, wypadek samochodowy czy inne zdarzenie powodują, że potem całkiem zwyczajne czynności wyzwalają w mózgu obraz traumatycznego wydarzenia i z nim się kojarzą.
Osoby cierpiące na zespół stresu pourazowego powinny koniecznie leczyć się psychiatrycznie, dla zwiększenia komfortu swojego życia codziennego.
Jak przepracować swój lęk?
Każdy z nas mniej lub bardziej obawia się różnych rzeczy. Na przykład lęk przed śmiercią dotyczy chyba każdego, a strach przed skokiem ze spadochronem powoduje, że niewiele osób jest w stanie dokonać takiego skoku.
Objawy lęku, mniej lub bardziej uzasadnionego, są jednak dość wyraziste, i dlatego warto je notować – kiedy występują, w jakich sytuacjach, jakie jest ich nasilenie. Taki dziennik pomoże w późniejszej terapii.
Współpraca z terapeutą i szczere rozmyślanie ze sobą oraz rozmowy na ten temat mogą być bardzo dobrą terapią pokonywania lęku.
W niektórych przypadkach, szczególnie gdy lęk nie wynika z żadnego głębszego przeżycia z przeszłości, można nawet samodzielnie go pokonać, stając z nim oko w oko. Wiele osób tak robi, na przykład próbując przełamać swój opór przed występowaniem na scenie, czy przed pająkami.
Czy to już choroba?
Lęk, który pojawia się sporadycznie i ma jakieś uzasadnienie, jest naturalnym zjawiskiem. Na przykład każda matka odczuwa głęboki lęk, gdy jej dziecko zachoruje i trafi do szpitala, lub gdy nie wraca o umówionej godzinie. Każdy przestraszy się, gdy wybudzą go ze spokojnego snu głośne hałasy.
Stojąc na krawędzi wysokiej góry również każdy może odczuć pewien lęk wysokości, który powoduje, że nogi miękną. Po pomoc warto się udać wówczas gdy, lęk występuje na skutek dramatycznego wydarzenia i jest nie do przepracowania samodzielnie.
Również warto zasięgnąć pomocy terapeuty, kiedy masz wrażenie, że objawy lękowe pojawiają się zdecydowanie zbyt często, na skutek różnych wydarzeń, i dominują Twoje życie, osłabiając naturalną odporność na trudne wydarzenia.
Poleć to znajomym
