Wpływ witamin na organizm człowieka – procesy metaboliczne i fizjologiczne

Wpływ witamin na zdrowie

Każdy z nas doskonale wie, że witaminy są nam niezbędne. Powszechnie mówi się o ich wpływie na „prawidłowe funkcjonowanie organizmu”. Ale co ono tak naprawdę oznacza? Co konkretnie robią witaminy, jakie procesy pobudzają?

Wpływ witamin na zasadzie analogii

Wielu ludzi nie jest w stanie dokładnie wytłumaczyć, co takiego dobrego czynią witaminy w naszym organizmie. Dobrze wiemy jednak, jak powszechne niedobory witaminowe mogą na niego wpłynąć. Pojawić się mogą różne dolegliwości: nerwowe, skórne, odpornościowe i inne. Jednak to nie wyjaśnia do końca istoty sprawy. Nie jest bowiem tak, że jedna witamina wpływa tylko ściśle na jeden proces.

Istota witamin

Witaminy w organizmie człowieka spełniają przede wszystkim funkcję regulacyjną w różnych procesach biochemicznych. Są niezbędne w prawidłowym działaniu praktycznie wszystkich elementów ustroju: narządów, tkanek, płynów ustrojowych, enzymów… Co bardzo istotne, zapamiętać należy przede wszystkim, iż witaminy nie pełnią roli budulcowej i nie dostarczają energii!

Większość witamin musi być dostarczanych z pożywieniem. Tylko nieliczne z tych związków, głównie witaminy z grupy B oraz witamina K, są syntetyzowane w przewodzie pokarmowym przez bakterie jelitowe. Należy również zapamiętać, iż część witamin nie kumuluje się w organizmie. Nie są magazynowane, co oznacza, że przyjęte w nadmiarze zostają wypłukane razem z moczem. Dlatego każdego dnia od nowa należy uzupełniać ich podaż poprzez właściwą dietę.

Zawartość witamin w pożywieniu

Dobrą wiadomością jest fakt, że praktycznie wszystkie pokarmy zawierają jakieś witaminy. Najwięcej mają ich, rzecz jasna, świeże warzywa i owoce. Jednak niektóre witaminy znajdują się także w mięsie, nabiale, produktach mącznych, pieczywie itp. Większość witamin jest nietrwała. Są one bardzo podatne na wypłukiwanie, wymiatanie i niszczenie przez zbyt wysoką temperaturę. Stąd też, im bardziej przetworzony jest dany produkt, tym mniej tych substancji bioaktywnych on zawiera.

Istotny jest również fakt, że każdy produkt zawiera różne witaminy, w zmiennych proporcjach. Jeden jest bogaty w witaminę C, ale ubogi w kwas foliowy, a inny bogaty w foliany, za to ubogi w kwas askorbinowy. Dlatego tak ważna jest dieta zbilansowana. Oznacza ona konsumowanie każdego dnia innego zestawu posiłków, skomponowanych z użyciem produktów z różnych grup. Należy konsumować różne rodzaje mąk, kasz, ryżu, warzywa w różnych kolorach, gotowane i świeże, owoce rodzime i egzotyczne, a także różne gatunki mięs oraz ryb.

Procesy energetyczne

Witaminy, jak już wspomniano, nie dostarczają nam energii – nie mają kalorii. Mają jednak duży wpływ na przemiany energetyczne w naszym organizmie. Działanie witamin (głównie z grupy B) w tej kwestii, polega na wpływaniu na neuroprzekaźniki. Pomagają one glukozie przekształcić się w ATP, czyli „jednostki energetyczne” organizmu. Witaminy pomagają też funkcjonować mitochondriom, czyli naszym jądrom energetycznym w komórce, a także ochraniają układ nerwowy. Tym samym warunkują sprawny przepływ bodźców i właściwe na nie reakcje energetyczne.

Witaminy biorące udział w procesach energetycznych :

Synteza kwasów nukleinowych

Kwasy nukleinowe są nośnikami informacji genetycznej w naszym organizmie. Część witamin odpowiada za to, aby puryny i pirymidyny były właściwie syntetyzowane przez organizm.

Witaminy biorące udział w procesach syntezy kwasów nukleinowych :

Synteza enzymów

Enzymy są regulatorami różnych ważnych szlaków metabolicznych organizmu. Aby mogły być wytwarzane w prawidłowej ilości lub aktywowane w odpowiednim momencie, niezbędne jest działanie niektórych witamin dostarczanych z pożywieniem.

Witaminy biorące udział w procesach energetycznych :

Procesy wzrostu i rozwoju organizmu

Część witamin jest szczególnie ważna w okresie prenatalnym oraz niemowlęcym. To wtedy startuje najbardziej intensywny proces rozwoju wszystkich narządów nowego człowieka. Po narodzinach dziecka, jego organizm cały czas rośnie i kształtuje się. Wzrost poszczególnych tkanek, w szczególności kości, uwarunkowany jest między innymi odpowiednią ilością witamin i minerałów w organizmie. To dlatego tak istotne jest, by kobieta ciężarna i karmiąca odżywiały się prawidłowo, a także aby dziecku od najmłodszych lat serwować urozmaiconą dietę.

Witaminy wspomagające procesy wzrostu i rozwoju organizmu :

Układ nerwowy

Jest to jeden z najistotniejszych układów dla człowieka. Co ważne – to układ najbardziej ze wszystkich precyzyjny. Nawet najmniejsze dysfunkcje układu nerwowego mogą skutkować poważnymi zaburzeniami. Dlatego tak istotne jest, aby od pierwszych dni życia dziecka stymulować rozwój jego mózgu i całego układu nerwowego, również poprzez właściwe żywienie i suplementację. Nie chodzi o to, aby dzięki witaminom dziecko było orłem w szkole. Raczej o to, aby wykształcić wszystkie niezbędne mu do życia funkcje poznawcze, i umożliwić jak najbardziej właściwy (nie za słaby i nie za mocny) odbiór bodźców i reagowanie na nie.

Witaminy biorące udział w prawidłowym funkcjonowaniu układu nerwowego :

Układ krążenia i układ krwiotwórczy

Witaminy sprawiają, że nasz układ krążenia funkcjonuje prawidłowo. Nie tylko biorą udział w syntezie erytrocytów i prawidłowym transporcie tlenu do komórek. Są też składnikami, które uszczelniają naczynia włosowate, czy zapewniają właściwą pracę serca.

Witaminy niezbędne do prawidłowego funkcjonowania układu krążenia i układu krwiotwórczego :

Kości i zęby

Witaminy uczestniczą w procesie budowania kości, poprzez wspomaganie odkładania się substancji budulcowych w kościach i zębach. Procesy kościotworzenia są bardzo istotne, szczególnie w procesie wzrostu w czasie dojrzewania. Przez całe życie człowiek gubi i tworzy nowe komórki kości, dzięki czemu jego szkielet jest w stanie długi czas dźwigać ciężar reszty ciała, a zęby są wytrzymałe na uszkodzenia mechaniczne i chemiczne.

Witaminy niezbędne do prawidłowego funkcjonowania układu krążenia i układu krwiotwórczego :

Aktywność przeciwutleniająca

Niektóre witaminy znane są nie tylko z szerokiego wpływu na różne funkcje organizmu, ale też ze względu na swoją dobroczynną działalność przeciwutleniającą. Mają one bardzo aktywny wpływ na wolne rodniki – neutralizują je, doprowadzając do równowagi tlenowej w organizmie. Spożywanie żywności bogatej w witaminy przeciwutleniające jest kluczem do dobrego samopoczucia, witalności oraz młodego wyglądu.

Witaminy niezbędne do powstawania procesów przeciwutleniających :

Proces widzenia

Nasze widzenie jest w dużej mierze uzależnione od zawartości w organizmie niektórych witamin, wspomagających pracę pręcików i czopków w siatkówce. Awitaminoza bardzo często daje o sobie znać w postaci pogarszającego się widzenia!

Witaminy biorące udział w prawidłowej kondycji procesów widzenia :

Dla skóry

Skóra jest narządem najbardziej narażonym na uszkodzenia mechaniczne, a także wnikanie drobnoustrojów, czy uszkodzenia chemiczne. Ważną rolę w organizmie odgrywają witaminy, które wpływają na proces szybkiego gojenia się ran i wytwarzania nowego naskórka. Dzięki mocnemu, świeżemu naskórkowi skóra dużo łatwiej przeciwstawia się wpływom środowiska zewnętrznego.

Witaminy biorące udział w regeneracji skóry :

Układ hormonalny

Witaminy są wreszcie bardzo ważnym czynnikiem regulującym pracę gruczołów wydzielających hormony. Dzięki nim wiele procesów hormonalnych może przebiegać prawidłowo, a hormony mogą być wydzielane w odpowiednim stężeniu, we właściwych ilościach.

Witaminy biorące udział w prawidłowym funkcjonowaniu układu hormonalnego:

Podsumowanie

Spożywając zróżnicowaną dietę, pełną orzechów, zbóż, warzyw, owoców, ryb, mięsa i produktów mlecznych, możemy być pewni, że dostarczamy swojemu organizmowi wszystkich niezbędnych witamin. W dzisiejszych czasach niedobory witaminowe i awitaminozy zdarzają się niezwykle rzadko – głównie w krajach Trzeciego Świata oraz wśród osób stosujących restrykcyjne monodiety i głodówki.

Damian Wiatrowski

Cześć jestem Damian, dzięki zdrowemu odżywianiu udało mi się pokonać wiele problemów zdrowotnych, między innymi problemy z jelitami, tarczycą i wątrobę. Kliknij w globusik a dowiesz się jak odzyskałem zdrowie.