Ziemniaki, kartofle, pyry… to nasz najbardziej tradycyjny, codzienny i powszechny dodatek do posiłków, a niekiedy wręcz baza wielu klasycznych polskich potraw.
Nie mamy zbyt wielkiej dostępności warzyw bulwiastych, które mogłyby z powodzeniem zastąpić ziemniaki, ale w sklepach coraz częściej pojawiają się bataty, topinambur oraz maniok.
Czy warto je wypróbować? Jak smakują, jak je przyrządzać? Czy są bardziej, czy mniej wartościowe pod względem odżywczym od polskich ziemniaków? Sprawdźmy to!
la ułatwienia opisujemy je jako wzorzec, do którego będziemy porównywać pozostałe rodzaje bulwiastych.
A zatem – do Europy ziemniak (warzywo z rodziny psiankowatych) trafił w XVI wieku i bardzo szybko stał się częstym gościem na naszych stołach.
Okazał się być stosunkowo łatwym, tanim w uprawie, a zatem zaczęto go uprawiać powszechnie niemal na całym świecie.
Obecnie głównymi producentami ziemniaków na świecie są Chiny i Indie, jednak w Polsce jadamy głównie kartofle z naszych rodzimych upraw.
Ziemniaki w Polsce sadzi się ok. maja a zbiera ok. października
Wówczas, około maja, sklepy są pełne młodych ziemniaków o charakterystycznej, cienkiej i łatwo złuszczającej się skórce.
Ziemniaki spożywamy przez cały rok – jesienią i zimą mamy łatwy dostęp do ziemniaków starszych, przechowywanych w odpowiednich warunkach, zaś wiosną i latem zjadamy ziemniaki młode.
Stare ziemniaki zjada się w postaci tłuczonej z różnymi dodatkami – omastą, skwarkami, koperkiem, szczypiorkiem, stopionym masłem, jako puree, krojone w słupki i smażone na głębokim oleju jako frytki, a także w wielu różnych postaciach.
Ugotowane ziemniaki stanowią też farsze do różnego rodzaju potraw, na przykład pierogów.
Mają neutralny smak i świetnie łączą się z różnymi składnikami, zarówno warzywnymi, mlecznymi, jak i mięsnymi.
Stanowią doskonały, sycący i bardzo tani „wypełniacz” potraw, zapewniając sytość dzięki dużej zawartości węglowodanów.
Młode ziemniaczki najchętniej spożywamy ugotowane z kefirem lub zsiadłym mlekiem oraz koperkiem.
Kilogram ziemniaków to porcja dla koło 4-osobowej rodziny, a dostać go możemy za 2 złote.
Stąd też bardzo duże jest w Polsce spożycie ziemniaków – na osobę rocznie wynosi ono około 100 kg.
Trend częstego spożywania ziemniaków jednak stopniowo rokrocznie spada.
Wynikać to może z powszechnej dostępności różnych innych węglowodanowych zamienników, takich jak ryż czy kasze, które zyskują na popularności kosztem ziemniaków, a także ograniczania przez świadomych konsumentów nadmiernego spożycia węglowodanów celem wdrożenia racjonalnej diety.
A teraz co nieco o właściwościach odżywczych ziemniaków (pod uwagę wzięto wyłącznie ziemniaki poddane obróbce termicznej, ponieważ surowych nie jada się):
Może więc dziś zamiast tłuczonych ziemniaczków zaserwuj rodzinie te pieczone w piekarniku?
Spożywając ziemniaki należy pamiętać o tym, aby nie jeść tych z wyraźnie zazielenioną skórką i miąższem, ponieważ zawierają one toksyczną solaninę, która może powodować zatrucia pokarmowe.
Z tego samego powodu nie należy spożywać surowych ziemniaków.
W czasach wojny ziemniaki były jednym z najłatwiejszych do zdobycia pokarmów.
Śmiało można powiedzieć, że tylko one pomogły przetrwać trudne czasy i uniknąć głodu wielu ludziom.
Ziemniaki są więc bardzo dobrym źródłem węglowodanów, a w szczególności skrobi.
Często są one eliminowane w dietach redukcyjnych, choć trochę niesłusznie.
Więcej szkody szczupłej sylwetce przynosi bowiem nie tyle sam ugotowany kartofel, co omasta, którą obficie się do niego podaje w naszej kulturze!
To tak zwane słodkie ziemniaki, które ostatnimi czasy są coraz lepiej dostępne w sklepach.
Pochodzą one z Ameryki Środkowej, a przywiózł je do Europy Krzysztof Kolumb.
Batat jest dość podobny do naszego ziemniaka. Ma jednak nieco bardziej brązowo-czerwoną skórę oraz żółtawy, wręcz pomarańczowy miąższ.
Warto jednak pamiętać, że odmian batatów jest ponad 400, i każda ma nieco inne zabarwienie.
Ponieważ bataty są podobnie jak ziemniaki pełne skrobi, ale za to słodsze, można je wykorzystywać nie tylko w potrawach słonych, ale również na słodko – na przykład do przyrządzania puddingów, ciast i naleśników.
Z batatów przyrządza się też pyszne puree, pasty, świetnie nadają się do grillowania, smażenia i pieczenia.
Ogólnie rzecz biorąc – mają tyle zastosowań kulinarnych, co ziemniaki, tylko że o kilka więcej! A oto co zawierają ugotowane bataty bez skóry:
To inaczej „słonecznik bulwiasty”, roślina z rodziny astrowatych, która przybyła do nas w XX wieku.
Jest to bardzo interesująca roślina, ponieważ bardzo szybko się odradza i rozprzestrzenia się również poza uprawami.
Jest bardzo często wykorzystywany nie tylko jako roślina jadalna, ale również pastewna.
Bulwy topinamburu mogą mieć różną wielkość, mają kształt gruszki i podłużne bruzdowanie.
Ich kolor jest zwykle brązowo-szary lub delikatnie różowo-brązowy.
Ich wnętrze jest białawe lub żółtawe, z brązowymi lub niebieskimi naleciałościami.
W smaku są słodkawe, a wręcz orzechowe.
Nie zaleca się ich obierania, ponieważ najwięcej cennych składników mają pod skórką.
Można je spożywać w postaci ugotowanej – jednak należy uważać, by nie gotować ich dłużej niż kilka minut, ponieważ tracą wtedy na strukturze, stają się papkowate.
Można je spożywać również na surowo, ale należy uważać – u wielu osób powodują one wówczas wzdęcia.
Do ugotowanego topinamburu najlepiej pasuje gałka muszkatołowa, która świetnie wzbogaca jego smak.
Gotowane bulwy topinamburu mają następujące właściwości:
Jest byliną z rodziny wilczomleczowatych pochodzącą z Ameryki Środkowej i Ameryki Południowej, uprawia się go również w Afryce. Dla aż 800mln ludzi na świecie jest on podstawowym pożywieniem – chodzi głównie o rejony Afryki, gdzie spożywa się różnego rodzaju placki i wyroby z mąki maniokowej.
W Europie maniok nie jest szczególnie popularny – i bardzo trudno jest go gdziekolwiek kupić. W Afryce natomiast stanowi podstawę wyżywienia, jak u nas ziemniaki i pszenica, a w Azji ryż. Co takiego zawiera w sobie maniok?
Ze względu na trudną dostępność i uciążliwe przygotowanie manioku, raczej nie spożywa się go w Polsce, choć jeśli mamy taką okazję spróbować na przykład będąc na wycieczce za granicą – zdecydowanie warto to uczynić!
Kanapki to idealne rozwiązanie na szybki posiłek – można je przygotować w kilka minut, a…
Kortyzol, znany jako hormon stresu, pełni kluczową rolę w adaptacji organizmu do wyzwań codziennego życia,…
Magnez jest czwartym najliczniej występującym minerałem w organizmie człowieka, a mimo to często nie doceniamy…
Zdrowa dieta to Twój sekret młodości! Naturalne produkty, jak jagody, zielona herbata czy orzechy, pełne…
Kurczak to jedno z najbardziej uniwersalnych mięs, które można przygotować na niezliczoną ilość sposobów –…
Słodycze nie muszą być grzechem! Oto 10 przepisów na zdrowe desery, które nie tylko rozpieszczą…
View Comments
kto ci Damian takich głupot nagadał o sadzeniu ziemniaków jesienią (może w Izraelu, Cyprze lub Hiszpanii), w Polsce ziemniaki sadzimy kwiecień-maj
Mój błąd przepraszam, zginąłem w notatkach ;/ Już poprawiłem