Kiedy jedzenie powoduje biegunkę.Czym jest biegunka poposiłkowa?

Spożycie posiłku jest jednym z czynników, który przyspiesza opróżnianie jelit. Dzieje się tak na skutek sygnałów wysyłanych z żołądka, które prowokują organizm do przesuwania się mas kałowych w kierunku odbytnicy, i usunięcia ich. Może się jednak okazać, że po spożyciu posiłku występuje nie tyle normalne wypróżnienie, co po prostu biegunka. Warto wówczas umiejętnie rozpoznać, czego dotyczy problem i na tej podstawie sobie z nim poradzić. 

Czym jest biegunka poposiłkowa?

Biegunka poposiłkowa występuje wtedy, gdy po spożyciu posiłku zachodzi konieczność natychmiastowego skorzystania z toalety, a stolec jest wodnisty i luźny.

Czasami wypróżnianiu towarzyszy ból, który ustępuje już po tej czynności. Uzyskanie konkretnej diagnozy biegunek poposiłkowych może być trudne, dlatego należy obserwować dolegliwości, które występują podczas załatwiania się, takie jak właśnie ból czy rodzaj, kolor i zapach stolca. Dodatkowo należy obserwować, czy biegunka występuje za każdym razem po posiłku, czy była epizodem po spożyciu jakiegoś konkretnego pokarmu.

Warto zwrócić uwagę czy po tych produktach nie mamy biegunki

W zależności od częstotliwości występowania, biegunkę poposiłkową dzieli się na: ostrą – trwającą krótko i intensywnie, i przewlekłą, powtarzającą się często i trwającą długi czas.

Czym cechuje się biegunka ostra?

Istnieje kilka przyczyn poposiłkowej biegunki, która ma charakter nagły, czyli ostry. Taka biegunka charakteryzuje się tym, że dotychczas te objawy nie występowały – dotyczy to również nietolerancji pokarmowych, które mogą się rozwinąć nawet w dorosłym wieku.

Najczęstsze przyczyny biegunki / rozwolnienia

Zakażenie wirusowe

Tymczasowe biegunki o ostrym charakterze nasilające się po posiłkach mogą być skutkiem zakażeń wirusowych, które uwrażliwiają przewód pokarmowych. Zwykle ustępują samoistnie po kilku dniach. Zdarza się, że takie biegunki trwają nawet wtedy, gdy ustąpią inne objawy zakażenia.

Zatrucie pokarmowe

Spożycie pokarmu zawierającego toksyny bakteryjne lub inne może powodować różne dolegliwości, z których główną jest właśnie biegunka. Trwać ona będzie do czasu wyługowania organizmu z toksyn, które ją spowodowały. Zatrucia substancjami antyodżywczymi zdarzają się stosunkowo rzadko, ale mogą powodować realny problem w kontekście biegunki.

Nietolerancja laktozy

Jeśli osoby mające nietolerancję laktozy i stosujące na co dzień dietę bezlaktozową spożyją coś, co zawiera ten cukier mleczny, niemal na pewno doświadczą biegunki tuż po posiłku, połączonej ze skurczami, wzdęciami i bólami brzucha. 

Zespół złego wchłaniania cukru

Zasami u niektórych osób rozwija się ten stan, który uniemożliwia prawidłowe wchłanianie cukrów – głównie są to laktoza i fruktoza. Spożycie ich będzie powodowało szybką reakcję – biegunkę wraz z innymi nieprzyjemnymi dolegliwościami żołądkowymi. 

Infekcje pasożytnicze

Dolegliwości żołądkowo-jelitowe, w tym również biegunka poposiłkowa, mogą być spowodowane przez bytujące w organizmie pasożyty, na przykład tasiemca. Warto więc w przypadku zaobserwowania takich dolegliwości wykonać odpowiednie badania w tym kierunku i podjąć ewentualne leczenie. 

U młodszych dzieci

Występują czasami biegunki poposiłkowe spowodowane nadmierną ilością pitych soków owocowych. Takie soki zawierają spore ilości wody, która jest wchłaniana zwrotnie do jelit, co powoduje rozluźnienie stolca, a nawet biegunki. Rodzice powinni więc pilnować, by dziecko nie spożywało zbyt dużych ilości cukrów, i namawiać je raczej do picia głównie wody i herbat. 

Nadmiar magnezu

W przypadku przedawkowania magnezu może dojść do biegunki. Zwykle jednak ma to miejsce po przedawkowaniu tego pierwiastka z suplementów, ponieważ trudne jest osiągnięcie przedawkowania z posiłków. 

Ksylitol

Cukier brzozowy jest godnym polecenia zamiennikiem cukru, jednak ma właściwości silnie przeczyszczające. W celu uniknięcia biegunki poposiłkowej należy więc zaczynać włączanie ksylitolu do diety od małych ilości, stopniowo je zwiększając i starając się nie przesadzać z dawkami w ciągu dnia.

Skąd bierze się przewlekła biegunka poposiłkowa?

Przewlekłość biegunki objawia się tym, że występuje ona codziennie przez dłuższy czas – na przykład kilka tygodni. Będzie przy niej potrzebna rozszerzona diagnostyka, w celu wykluczenia powyższych czynników powodujących ostrą biegunkę. Oto potencjalne przyczyny przewlekłych rozwolnień:

IBS (zespół jelita drażliwego)

Jest stanem, który może rozwinąć się w wieku dojrzałym, i powodować dolegliwości żołądkowe z biegunką włącznie

Celiakia

Biegunki występują w tej chorobie na skutek spożycia produktów zawierających gluten. Towarzyszą im również inne dolegliwości. Celiakia wymaga bezwzględnego stosowania diety bezglutenowej, ponieważ uszkadza jelita. 

Zapalenie jelita grubego

Stany zapalne mogą mieć różną przyczynę. Biegunki oraz inne objawy towarzyszące stanowi zapalnemu mogą pojawiać się i znikać.

Nieprawidłowości wchłaniania kwasów żółciowych

Nieprawidłowe wchłanianie kwasów żółciowych emulgujących tłuszcze może powodować silne podrażnienia jelita grubego, które są przyczyną biegunek. 

Usunięcie pęcherzyka żółciowego –

Taki zabieg wymaga wdrożenia specjalnej diety niskotłuszczowej. Jednak mimo to po usunięciu woreczka żółciowego mogą wystąpić objawy biegunki, utrzymujące się nawet kilka miesięcy. Z reguły takie biegunki ustępują samoistnie.

Zespół dumpingu, – inaczej zespół poresekcyjny

Może, choć wcale nie musi pojawić się u osób, które poddały się zabiegowi wycięcia części żołądka w celu chirurgicznego leczenia otyłości. Posiłek po takiej operacji wywołuje bardzo szybki odruch opróżniania żołądka. 

Jak sobie pomóc w przypadku obu rodzajów biegunek?

Ważne jest dbanie o dobry stan zdrowia, prawidłowy skład posiłków oraz ogólna higiena posiłków. Nie zawsze jednak mimo wszystko uda się ustrzec przed nagłą biegunką lub wystąpieniem stanów, które przebiegają z rozwolnieniem. Dobrze jest więc prowadzić dziennik żywieniowy i notować kiedy pojawiają się dolegliwości, i po jakich potrawach. Wysoki poziom higieny osobistej i higieny żywności podczas przygotowywania jedzenia to sposób na to, by ustrzec się przed bakteriami, wirusami i pasożytami. Częste biegunki mogą być też związane ze stresem – stresory często wzmagają wypróżnianie. Dlatego można popracować nad opanowywaniem stresów i unikaniem ich w swoim życiu. Również mniejsze porcje posiłków spożywane częściej są dobrym sposobem na to, by ograniczyć ryzyko występowania niektórych rodzajów biegunek. 

Kiedy należy udać się do lekarza?

Spontanicznie pojawiające się biegunki, szczególnie te, których przyczynę możemy ustalić bez specjalnej diagnostyki, nie powinny wzbudzać naszego niepokoju. Należy wówczas więcej pić, wspomagać się elektrolitami i ograniczać posiłki powodujące rozluźnienie stolca, na rzecz tych, które go utwardzają (suchary, ryż, banany itp.). 

Niepokojące są natomiast objawy dodatkowe towarzyszące biegunce, takie jak: 

• Nadmierna częstotliwość biegunek
• Gorączka
• Bóle brzucha
• Bóle odbytnicy
• Czarne lub szare stolce
• Krew w stolcu
• Odwodnienie

Prawidłowo zdiagnozowana przyczyna biegunki i odpowiednio pokierowane leczenie objawowe powinno w krótkim czasie zminimalizować problem. Warto jednak zasięgnąć porady lekarza i podjąć dodatkową diagnostykę w każdej sytuacji, która wzbudza nasze wątpliwości. Gospodarka wodno-elektrolitowa organizmu jest bardzo istotna, i gdy zostanie zachwiana przez częste biegunki może dojść do odwodnienia i niedoborów, a to już zagrażający życiu stan.