Orzech kokosa jest jednym z najcenniejszych pokarmów na tej planecie. Ci, którzy mieli okazję przeczytać lub obejrzeć słynnego „Papillona” zwrócili zapewne uwagę na to, jak dostarczane po kryjomu kokosy pozwoliły głównemu bohaterowi przetrwać w kancerze w pełni sił. I nie jest to wcale przereklamowana właściwość tego produktu – jest on bogactwem tłuszczów, węglowodanów, witamin i minerałów, a do tego – smaku. Jakie produkty z kokosa warto stosować w swojej kuchni?
Czym jest kokos?
Kokos jest dużych rozmiarów orzechem, rosnącym na palmach w krajach tropikalnych. Tam stanowi pospolity orzech, traktuje się go niczym orzechy włoskie u nas. Pod jego grubą, włóknistą łupiną (koirą), która stanowi około 38% masy kokosa, znajduje się pokaźna warstwa miąższu. Środek kokosa jest pusty, a właściwie znajduje się w nim woda kokosowa. Jest to orzech o tyle cenny, że wykorzystuje się w przetwórstwie praktycznie każdy z jego elementów anatomicznych.
Jak wykorzystać koksowa?
Łupina (koira)
Skorupy kokosa porośnięte „włosami” można zakupić na przykład w celu wykonania ozdobnych doniczek, karmników dla ptaków czy lampionów. Same włókna kokosowe są również bardzo cenne, wykorzystywane na przykład w ogrodnictwie jako podłoże dla roślin. Doskonale pobierają one i zatrzymują wodę i są biodegradowalne, więc z powodzeniem stosuje się je jako wyściółkę. Ale to nie wszystko – z włókien kokosowych robi się też maty czy fragmenty materacy z uwagi na ich elastyczność, miękkość i właściwości izolacyjne. Włókno jest też dobrze palne – można go używać jako brykietu.
Miąższ
Jest zdecydowanie najcenniejszym elementem kokosa. Po obraniu orzecha z łupiny uzyskujemy elastyczny, chrupiący miąższ, który doskonale smakuje świeży, ale może też posłużyć do sporządzenia innych produktów. Płatki i wiórki kokosowe to rozdrobniony i wysuszony miąższ o wspaniałych walorach zapachowych i smakowych oraz odżywczych. Może być dodatkiem do ciast, potraw i deserów. Sproszkowany miąższ kokosa daje mąkę kokosową, wspaniałą do przygotowywania bezglutenowych ciast. Z miąższu przyrządza się również śmietanki, pasty i mleczka kokosowe, które następnie wykorzystuje się w kuchniach świata.
Woda kokosowa
Doskonały napój izotoniczny w postaci świeżej wody kokosowej uzyskuje się poprzez wydrążenie młodego, niezupełnie dojrzałego kokosa. W jego wnętrzu znajduje się więcej wody i mniej miąższu. Taki napój jest bardzo cenny pod względem odżywczym.
Co zawiera kokos?
Kokosy są uwielbiane na całym świecie. Zaspokajają nie tylko głód, ale również pragnienie, są smakowite i niezwykle wartościowe pod względem odżywczym. W zależności od tego, jaki produkt pozyskało się z kokosa (woda, mleczko, śmietanka, olej, wiórki) nieco inne będą ich wartości odżywcze. Zasadniczo, kokos jest cennym źródłem tłuszczów, białek oraz błonnika, zawiera też sporo manganu i magnezu, a także potasu. Porównajmy sobie skład jakościowy wody kokosowej i mleka kokosowego:
Istotne różnice między wodą a mlekiem kokosowym:
Należy zwrócić uwagę przede wszystkim na fakt kaloryczności, która wynika z wysokiej zawartości tłuszczu w mleku. Jako że mleko z definicji jest mieszaniną tłuszczu z niewielką ilością wody i białek, w oczywisty sposób musi zawierać więcej tłuszczów. Miąższ kokosa jest dużo bardziej energetyczny niż sama woda kokosowa, która stanowi niejako jego produkt uboczny. Mleczko tworzone jest poprzez przetwarzanie miąższu, zwykle przez zalewanie go gorącą wodą do wyekstrahowania tłuszczów i białek. Stąd też nie jest bez różnicy, czy popijasz jako ulubiony napój mleczko, czy wodę kokosową.
W wodzie kokosowej znajdziesz zaledwie odrobinę tłuszczu i białka, za to spore ilości wody. Dlatego też woda jest bardzo często stosowana jako świetny izotonik. Doskonale orzeźwia, ma przyjemny smak i jest pełna elektrolitów. Dzięki niewielkiej ilości węglowodanów i tłuszczów może pomagać uzupełnić zapasy energii w czasie długotrwałego wysiłku. Warto włączyć wodę kokosową do swojej diety, zwłaszcza w upalne dni – przynosi przyjemne uczucie orzeźwienia i jest świetną bazą do bezalkoholowych drinków – z miętą, limonką i innymi składnikami.
Mleczko kokosowe najczęściej wykorzystuje się w kuchni, szczególnie jako dodatek do dań orientalnych, podkręcający ich słodkawą, kokosową nutę. Z uwagi na wysoką koncentrację tłuszczów, białek i składników mineralnych oraz witamin, mleczko kokosowe może być wykorzystywane jako wysokoenergetyczny dodatek do koktajli białkowych, czy do wzmacniania sił w rekonwalescencji, lub w przypadku osób chorych i wychudzonych. Należy jednak w diecie stosować mleczko kokosowe oszczędnie, z uwagi na wysoką kaloryczność.
Jak kokos wpływa na zdrowie?
Ten charakterystyczny smak kokosa warto polubić i poznać inne poza wiórkami kokosowymi produkty pochodzenia kokosowego. Ten orzech może mieć bardzo korzystny wpływ na nasze zdrowie:
- Kwas laurynowy zawarty w kokosie ma właściwości antybakteryjne, przez co pomaga na przykład zwalczać trądzik. Warto włączyć kurację olejem kokosowym do codziennych zabiegów pielęgnacyjnych przy skórze trądzikowej
- Wysoka zawartość błonnika pomaga regulować przemianę materii
- Zawartość tłuszczów pomaga wzmacniać płaszcz lipidowy skóry i wygładzać ją
- Wspomaga pracę mózgu, głównie z uwagi na zawartość dobroczynnych kwasów tłuszczowych
- Obniża cholesterol frakcji LDL (zły)
- Zapobiega powstawaniu próchnicy – olej kokosowy pomaga zapobiegać próchnicy poprzez działanie antybakteryjne
- Dodaje mnóstwo energii – jest kaloryczny
- Ma wysoką gęstość energetyczną i odżywczą – w niewielkiej porcji kokosa znajdziemy dużo wartości odżywczych i kalorii, które mogą pomóc przetrwać trudniejszy czas, mniej zasobny w składniki odżywcze
- Uzupełnia elektrolity – w szczególności woda kokosowa
- Obniża ciśnienie krwi
Planując swoją dietę możesz uwzględnić w niej picie wody kokosowej, szczególnie gdy dużo trenujesz. Mleczko kokosowe, śmietankę lub inne produkty z miąższu kokosa również warto włączyć do jadłospisu, ale w zdecydowanie mniejszej ilości – gdy chcesz zachować zdrowie, ale i utrzymać szczupłą sylwetkę.