Często używa się określenia „biała śmierć” nie tylko w odniesieniu do ciężkich narkotyków w postaci białego proszku. Również sól, biała mąka i cukier są zaliczane do tej niechlubnej grupy.

Szczególnie ważnym i trudnym z punktu widzenia żywieniowego tematem, jest redukcja cukrów rafinowanych w naszym organizmie – czyli cukrów dodanych, również w postaci cukrów dodanych do produktów przetworzonych, oraz w postaci cukru kryształu, który ląduje na naszym stole.

Dlaczego jest aż tak szkodliwy? Rozwińmy temat i wyjaśnijmy to raz na zawsze!

Które cukry zalicza się do rafinowanych?

Węglowodany są olbrzymią grupą, w skład której wchodzi na przykład błonnik – bardzo korzystnie działający na przewód pokarmowy, dwucukry oraz wielocukry, których głównym zadaniem jest dostarczanie do organizmu paliwa w postaci jednocząsteczkowej glukozy.

Zasadniczo glukoza – cukier prosty – jest więc niezbędnym dla organizmu składnikiem, który organizm jest w stanie wskutek licznych procesów metabolicznych przełożyć na energię mięśni, czy odżywić nią nasz mózg.

Węglowodany złożone, zanim zostaną przyswojone przez organizm, muszą zostać rozłożone na cukry proste, czyli właśnie na glukozę.

Dlaczego więc czysta glukoza lub sacharoza w postaci białego cukru (glukoza + fruktoza) są dla organizmu niekorzystne, a wielocukry już nie?

Cukry proste w postaci białego kryształu, to tak naprawdę przetworzone buraki lub trzcina cukrowa, z których usunięto wszelkie wartości odżywcze, poza kaloriami i cukrami. To również mąka, z której usunięto wszelkie wielocukry, takie jak właśnie łupina nasienna składająca się z błonnika. Taka mąka zawiera niemal wyłącznie cukry proste oraz białka (w tym gluten). 

Z węglowodanów prostych składa się też na przykład: biały ryż, biały makaron, wszelkie słodycze i produkty, które są dosładzane różnymi rodzajami cukrów. 

Dlaczego tak trudno zrezygnować z cukrów?

Cukry proste bardzo szybko podnoszą poziom cukru we krwi, ale też powodują szybki jego spadek.

Ponieważ łatwo zaspokajają głód, są produktami, po które często i chętnie sięgamy w chwilach napadów apetytu.

Nie ma się co oszukiwać – cechują się korzystną teksturą (na przykład produkty z białej mąki są bardziej miękkie i kuszące od tych z razowej), oraz przyjemniejszym smakiem.

Smak słodki towarzyszy nam od urodzenia – w końcu mleko kobiece również ma słodki posmak, dlatego kojarzymy go dobrze, daje nam poczucie bezpieczeństwa i uruchamia ośrodek przyjemności w mózgu.

To dlatego diety low-carb są tak trudne w realizacji, choć tylko przez pierwsze dni. 

Jakie szkody powodują w organizmie cukry proste?

Sprzyjają cukrzycy

Charakteryzują się wysokim IG, więc szybko podnoszą poziom cukru we krwi. Częste spożywanie cukrów rafinowanych prowadzić może do rozregulowania gospodarki cukrowej w organizmie, a stąd prosta droga do cukrzycy typu 2! 

Powodują otyłość

Okazuje się, że to wcale nie nadmiar tłuszczu, lecz właśnie nadmiar cukrów jest największym promotorem otyłości.

Spożywając produkty słodkie, smakujące nam, bardzo łatwo jest przekroczyć granicę, po której zaczyna się już nadpodaż kalorii, a stąd prosta droga do tycia.

Poza tym, wilcze napadu głodu po szybkim spadku cukru powodują, że jemy więcej, chętniej i łapczywiej, rzadko zwracając uwagę na jakość posiłku. 

Powodują zwiększone ryzyko chorób serca

Nadmiar węglowodanów we krwi odkłada się w organizmie w postaci tkanki tłuszczowej. To właśnie ona jest jedną z przyczyn powstawania chorób serca. 

Sprzyjają powstawaniu nowotworów

Nadmiar cukrów w organizmie powoduje zaburzenie równowagi tlenowej w organizmie – powstaje wiele wolnych rodników, które mogą powodować zmiany nowotworowe.

Okazuje się, że wśród diabetyków o stale wyższym poziomie cukru we krwi, jest zwiększona zachorowalność na nowotwory. 

Powodują trądzik

Jeśli cierpisz na wahania hormonalne z powodu dojrzewania, a do tego Twoją główną dietę stanowi czekolada i słodzone napoje, prawdopodobnie będziesz borykać się z problemem trądziku jeszcze przez długie lata.

Osoby spożywające mniej cukru cieszą się znacznie gładszą skórą i rzadziej wyskakują im niechciane pryszcze. 

Psuje zęby

Próchnica jest nie tylko zmorą sześciolatków, ale i osób dorosłych, szczególnie tych, które przepadają za słodyczami.

W jamie ustnej żyje wiele bakterii, ale powodują próchnicę tylko te, które rozkładają cukier osiadły na zębach z wytworzeniem kwasów organicznych, które niszczą szkliwo.

Oprócz redukcji cukru w diecie ważne jest też utrzymywanie nienagannej higieny jamy ustnej. 

Jeśli lubisz słodki smak, nie przejmuj się – to całkowicie normalne, że nie chcesz totalnie rezygnować z jedzenia słodyczy.

Dobrze jest jednak ograniczyć ich podaż, i to w wielu przypadkach drastycznie – bo większość z nas je o wiele za wiele cukru w ciągu dnia.

Może na początek polub smak niesłodzonej herbaty lub kawy, lub przynajmniej zastąp cukier ksylitolem, który jest mniej kaloryczny?

Stopniowe ograniczanie cukru w diecie daje zniewalające efekty, nie tylko w przypadku utraty masy ciała, ale również profilaktyki zdrowotnej.

Szybko przekonasz się, że bez trzech łyżeczek cukru w kawie spokojnie da się żyć, niesłodzona herbata ma bardzo interesujący smak, a jogurt naturalny z dodatkiem samych owoców też jest słodki i nie potrzebuje dosładzania!

Gdy tylko zdasz sobie sprawę z tego, że cukier niszczył Twoje zdrowie bezpodstawnie, bo nie jest tak trudno z niego zrezygnować, szybko odczujesz efekty takiej zmiany diety! 

Referencje

https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/10885323
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/12841427
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/15113714
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/19375591
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/12740067
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/19335713
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/25477716
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/12828188
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/17023705/
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/19631041
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/20103560/
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/24008907/