Co to jest niedoczynność tarczycy?

Niedoczynność tarczycy jest zaburzeniem, w którym tarczyca produkuje za mało hormonów w stosunku do potrzeb organizmu. Gruczoł wytwarza i uwalnia hormony regulujących funkcję większości tkanek organizmu, oraz wpływających na metabolizm naszego organizmu i termogenezę. Zaburzenia czynności tarczycy mogą powodować rozległe, zauważalne problemy zdrowotne.

Kto ma problem z niedoczynnością tarczycy?

Według niektórych szacunków 40 procent populacji cierpi z powodu niedoczynności tarczycy. Najczęściej występuję u dorosłych kobiet, ale także i mężczyzn. Mogą ją mieć także ludzie młodzi i dzieci, a także osoby u których występują  inne choroby autoimmunologiczne, np. cukrzyca typu 1 , reumatoidalne zapalenie stawów(RZS) ,choroba trzewna.

Najczęstsze objawy niedoczynności tarczycy

Najczęstsze objawy niedoczynności: przyrost masy ciała, spowolnienie czynności serca, nadciśnienie tętnicze, zaparcia, zmęczenie/senność, uczucie ciągłego zimna, depresja, sucha łuszcząca się blada skóra, suche włosy .

Leczenie niedoczynności tarczycy

Pierwszym krokiem w leczeniu niedoczynności tarczycy jest wyeliminowanie skutków i przyczyn zaburzeń czynności tarczycy, takich jak zapalenie, nadużywanie leków, niedobory substancji odżywczych, zmiany hormonów z powodu stresu. Dieta w niedoczynności tarczycy polega na eliminacji pokarmów, które mogą powodować stany zapalne i reakcje immunologiczne i zamiast tego koncentruje się na żywności, która pomaga leczyć przewód pokarmowy, równoważy gospodarkę hormonalną i zmniejsza stan zapalny.

9 potencjalnych przyczyn niedoczynności tarczycy

Zapalne zaburzenia tarczycy

Najczęstszą przyczyną niedoczynności tarczycy w krajach rozwiniętych jest stan zwany Hashimoto. Dzieje się tak, gdy zapalenie tarczycy  jest uważany za zaburzenie autoimmunologiczne. Układ odpornościowy osoby cierpiącej na Hashimoto, zamiast bronić organizm przed infekcjami, wytwarza stan zapalny we własnych tkankach.

Dlaczego tak się dzieje? Układ immunologiczny rozpoznaje białka tarczycowe jako wrogie i niszczy je, upośledzając aktywność enzymu odpowiedzialnego za syntezę hormonów tarczycy. Problemem jest to, że powoduje rozległe zapalenia , które mogą prowadzić do różnych powikłań.

Zła dieta

Dieta uboga w pokarmy bogate w składniki odżywcze, zwłaszcza w jod i selen  zwiększają ryzyko zaburzeń tarczycy. Tarczyca potrzebuje zarówno selenu i jodu w celu wytworzenia odpowiedniego poziomu hormonów tarczycy. Składniki te pełnią także inne funkcje w organizmie; na przykład, ciężki niedobór selenu zwiększa częstość występowania zapalenia tarczycy, ponieważ zatrzymuje aktywność bardzo silnego przeciwutleniacza- glutationu, który normalnie kontroluje stan zapalny i walczy ze stresem oksydacyjnym.

Nierównowaga hormonalna

U niektórych ludzi, zdarza się, że niedobór hormonów tarczycy wynika ze zmniejszonej stymulacji ze strony przysadki mózgowej, czyli zmniejszenia produkcji hormonu TSH. Dzieje się to jednak dość rzadko. Uważa się, że może to być przyczyną około jeden na 100 przypadków.

Zapalenie jelit ( zespół nieszczelnego jelita)

Niezdrowe środowisko jelit może przyczynić się do niedoborów składników odżywczych i podniesienia aktywności autoimmunologicznej w organizmie. Zapalenie jelit mogą być wywołane przez wrażliwość lub alergie pokarmowe na gluten i nabiał. Innymi przyczynami uszkodzonego jelita są toksyny, a także zaburzenia równowagi bakteryjnej między korzystnymi i szkodliwymi bakteriami jelitowymi. Przy zespole nieszczelnego jelita, bakterie, wirusy, grzyby, pasożyty, niestrawione resztki pokarmu i toksyczne produkty przemiany materii mogą wyciekać z wnętrza jelita poprzez uszkodzoną i nieszczelną błonę śluzową do krwiobiegu, co powoduje kaskadę autoimmunologiczną i szereg negatywnych objawów.

Genetyka

Chociaż nie jest to bardzo częstą przyczyną, czasem noworodki rodzą się z dysfunkcją tarczycy, chorobą genetyczną zwaną wrodzoną niedoczynnością tarczycy. Niektóre dowody wskazują na to, że bardziej narażone na rozwój niedoczynności tarczycy są osoby, u których w rodzinie występuje choroba autoimmunologiczna. Ale według Narodowego Instytutu Zdrowia (NIH), prawdopodobieństwo niedoczynności genetycznej jest bardzo niska, a tylko około jeden na 4000 noworodków rodzi się z chorobą tarczycy.

Ciąża

W czasie ciąży, chociaż nie jest to dokładnie wytłumaczone dlaczego, niektóre kobiety zaczynają wytwarzać bardzo wysokie poziomy hormonów tarczycy, a następnie występuje ich bardzo szybki spadek. Ten stan jest znany jako poporodowe zapalenie tarczycy.

Oddziaływanie niektórych leków

Stosowanie niektórych leków może powodować niedoczynność tarczycy, np. amiodaronu, leku antyarytmicznego, który stosuje się u pacjentów z migotaniem przedsionków lub komorowymi zaburzeniami rytmu serca.

Wysoki poziom stresu emocjonalnego

Stres wpływa na gospodarkę hormonalną, może podnieść poziom kortyzolu i adrenaliny, które zakłócają funkcję neuroprzekaźnika i pogarszają objawy choroby tarczycy, tj. brak energii, słabe samopoczucie, zaburzenia apetytu i przyrost masy ciała, a także kłopoty ze snem.

Bezczynność i brak ruchu

Ćwiczenia i zdrowa dieta są istotne w zwalczaniu przewlekłego stresu. Badania pokazują, że ludzie, którzy regularnie korzystają z ćwiczeń zazwyczaj lepiej śpią, lepiej radzą sobie ze stresem i zazwyczaj utrzymują prawidłową masę ciała. Ruch plus zdrowa dieta pozwalają zmniejszyć niektóre z największych czynników ryzyka i objawów związanych z niedoczynnością tarczycy.

Objawy niedoczynności tarczycy

Tarczyca , a dokładniej gruczoł tarczowy, nie tylko produkuje kluczowe hormony, ale również pomaga kontrolować proces przekształcania składników odżywczych z pożywienia w energię użytkową. Ponieważ tarczyca odgrywa tak ważną rolę w metabolizmie, jej zaburzenia mogą wpływać niemal na każdą część ciała, w tym na poziom energii i zdolność spalania kalorii.

Kluczowe hormony wytwarzane przez tarczycę również mogą pomóc obniżaniu homocysteiny, który krąży w krwiobiegu. Tarczyca może również pobudzać enzymy, które są potrzebne, aby kontrolować poziom triglicerydów, więc to dlatego zmiany w funkcji tarczycy mogą prowadzić do problemów z sercem.

Do najczęstszych objawów niedoczynności tarczycy należą:

• Zmęczenie
• Depresja i lęk
• Waga zysk
• Bezpłodność
• Uczucie zimna
• Zaparcia
• Bóle mięśni i tkliwość
• Sztywność i obrzęk stawów
• Wypadanie włosów
• Szorstka, popękana skóra
• Problemy z oddychaniem
• Zmiany w cyklu menstruacyjnym
• Częstsze przeziębienia z powodu niskiej funkcji układu immunologicznego

Niedoczynność tarczycy rozpoznaje się, gdy stężenie TSH jest podwyższone. Czasami TSH może być podwyższone, ale tarczyca nadal wytwarza wystarczającą ilość hormonów FT3, FT4, dlatego stan ten jest nazywany subkliniczną (łagodną) niedoczynnością tarczycy.

Subkliniczna niedoczynność tarczycy to najłagodniejsza forma choroby, która daje bardzo skąpe, trudne do zauważenia objawy. Może ona rozwijać się w niedoczynność tarczycy, jeśli nie jest zmieniona dieta i styl życia. Mogą nastąpić również poważne reakcje autoimmunologiczne – problemy, takie jak pogarszające zaburzenia funkcji mózgu, niepłodność, problemy z ciążą, otyłość, problemy z sercem i bóle stawów.

Różne rodzaje niedoczynności tarczycy :

Dieta przy niedoczynności tarczycy

Najlepsze pokarmy jakie należy uwzględnić w diecie przy niedoczynności tarczycy:

Ryby ze sprawdzonych źródeł 

Zapewniają one kwasy tłuszczowe omega-3 kwasy, które są niezbędne dla zachowania równowagi hormonalnej i funkcji tarczycy. Dzikie ryby takie jak łosoś, makrela i tuńczyk są jednymi z najlepszych źródeł kwasów omega-3, gdyż wzmacniają odporność, zmniejszają stan zapalny oraz objawy chorobowe, a także wpływają korzystnie na układ nerwowy, chroniąc przed depresją, oraz wzmacniają koncentrację i zapamiętywanie. Trzeba pamiętać, że kwasy tłuszczowe omega-3 są bardzo łatwo utleniającymi cząstkami, dlatego najlepiej je jeść na surowo w  formie sushi lub dusić na minimalnym ogniu.

Olej kokosowy

Dostarcza kwasów tłuszczowych o średniej długości łańcucha, zwanych kwasami MCT, które są w stanie zwiększyć metabolizm, podnieść temperaturę ciała, sprzyjać odchudzaniu i zwiększać energię. Olej kokosowy jest lekkostrawny, odżywia układ trawienny i ma właściwości antybakteryjne, antyoksydacyjne i hamujące stan zapalny. Olej kokosowy pomaga poprawić odporność i zwiększyć działanie mózgu, wytrzymałość i nastrój przy jednoczesnym stabilizowaniu poziomu cukru we krwi.

Algi

Jedne z najlepszych naturalnych źródeł jodu. Zawierają łatwo przyswajalny jod niezbędny do produkcji hormonów tarczycy, które pełnią kluczową rolę w regulacji podstawowej przemiany materii i termogenezy, a przy tym warunkują prawidłowy rozwój oraz funkcjonowanie mózgu i układu nerwowego. Powinny pojawić się w diecie przy niedoczynności tarczycy.

Probiotyki

Takie jak kefir lub jogurt z koziego mleka, kimchi, kombucha, kapusta i inne sfermentowane warzywa. Probiotyki wpływają na florę bakteryjną jelit, wspomagając jej działanie. Pomagają w zespole nieszczelnego jelita, zapobiegają stanom zapalnym i reakcjom autoimmunologicznym.

Kiełki

Len, konopie i nasiona chia dostarczają kwasu alfa-linolenowy (ALA), rodzaj tłuszczu omega-3, który jest niezbędny dla zapewnienia równowagi hormonalnej i funkcji tarczycy. Odpowiedni poziom tłuszczów w diecie wspiera funkcje mózgu, pomagając jednocześnie obniżyć stan zapalny. Spożywając mnóstwo zdrowych tłuszczów stabilizujemy poziom cukru we krwi i możemy pomóc w utrzymaniu prawidłowej masy ciała.

Czysta woda

Woda pomaga nawadniać i poprawia funkcję przewodu pokarmowego, zapobiegając zmęczeniu i zmiennym nastrojom. Dla zapobiegania zaparciom, najlepiej jest pić ok.2 litrów wody dziennie.

Pokarmy bogate w błonnik

Osoby z niedoczynnością tarczycy mogą mieć trudności z trawieniem, więc najlepiej spożywać do 20-40 g błonnika dziennie. W dodatku dieta bogata w błonnik wspomaga pracę przewodu pokarmowego, zmniejsza stężenie cholesterolu we krwi, wyrównuje poziom cukru we krwi i wspomaga zdrową masę ciała. Aby zwiększyć spożycie błonnika należy jeść więcej świeżych warzyw, owoców, fasoli, soczewicy i nasion. Pamiętajmy, że za duża ilość błonnika, może zaburzyć wchłanianie witamin i minerałów.

Bulion z kości

Wołowina i kurczak zawierają aminokwasy prolinę i glicynę, które mają właściwości przeciwzapalne; glicyna wspomaga trawienie i wydzielanie kwasów żołądkowych, może też działać uspokajająco, co wpływa na jakość snu. Bulion kostny zawiera także wiele ważnych składników mineralnych, które odżywiają przewód pokarmowy i zapobiegają brakom składników takich jak wapń, magnez, fosfor i krzem.

Owoce i warzywa

Są bogate w witaminy, minerały i przeciwutleniacze, które są konieczne do zwalczania wolnych rodników i zmniejszenia stanu zapalnego. Składniki zawarte w owocach i warzywach powinny nadrobić znaczną część zdrowej diety, ponieważ wspierają one układ trawienny, funkcje mózgu, serce, równowagę hormonalną i zdrową wagę.

Pokarmy, których należy unikać przy niedoczynności tarczycy:

Pokarmy wolotwórcze

Jedzenie dużych ilości surowych warzyw kapustnych, takich jak brokuły, kalafior, kapusta, soja i brukselka mogą wpłynąć na funkcję tarczycy, ponieważ zawierają glukozynolany, które blokują wychwytywanie jodu przez tarczycę. Najlepiej jest spożywać te warzywa po odparowaniu, ugotowaniu lub sfermentowane.

Woda z kranu

Zawiera fluor i chlor, które hamują wchłanianie jodu.

Gluten

Wiele osób z niedoczynnością tarczycy jest również wrażliwa na gluten lub mają celiakię, chorobę autoimmunologiczną, która powoduje alergię na gluten. Gluten znajduje się we wszystkich produktach z pszenicy, żyta i jęczmienia. W niektórych przypadkach śladowe ilości glutenu może dodatkowo podnieść stan zapalny i pogorszyć problemy hormonalne.

Nabiał

Podobnie jak gluten, nabiał może być szczególnie problematyczny dla tarczycy, wywołując reakcje zapalne. Należy unikać produktów z mleka krowiego, które nie są ekologiczne i są pasteryzowane.

Cukier

Może zakłócić równowagę hormonalną niezbędną dla metabolizmu. Osoby z niedoczynnością tarczycy mają problemy z utratą wagi, a że tarczyca jest kluczowym gruczołem równowagi hormonalnej i przemiany materii, to najlepiej unikać cukru. Może to przyczynić się do zaburzeń hormonalnych, zmęczenia, zmiany nastroju, depresji i przyrostu masy ciała.

Rafinowane pieczywo

Każdy pokarm wykonany z rafinowanych węglowodanów , takich jak wzbogaconej mąki pszennej, ma negatywny wpływ na poziom hormonów i może przyczynić się do nadwagi. Produkty poddane rafinacji obejmują: chleb, płatki, makarony i wszystkie wypieki.

Naturalne środki zaradcze

Oprócz diety w celu zmniejszenia lub wyeliminowania niedoczynności tarczycy można wykorzystać tych pięć naturalnych środków:

Ashwagandha

(500 miligramów dziennie)

Ashwagandha pomaga reagować organizmowi na stres, utrzymując poziom hormonów w równowadze. Adaptogeny Ashwagandha pomagają obniżyć poziom kortyzolu i zrównoważyć hormon T4. W badaniach klinicznych wykazano, że zażywanie Ashwagandha przez osiem tygodni, pomaga pacjentom z niedoczynnością tarczycy znacznie zwiększyć poziom tyroksyny, co zmniejsza nasilenie choroby. Podobne korzyści mają zioła, takie jak różeniec górski, korzeń lukrecji, żen-szeń i bazylia.

Jod

(150-300 mikrogramów na dobę)

Badania pokazują, że nawet niewielkie ilości dodatkowego jodu (250 mikrogramów) powoduje niewielkie, ale znaczące zmiany w funkcji hormonów tarczycy u predysponowanych osób. Dieta bogata w żywność zawierają jod – w tym ryby morskie, warzywa, jaja i wodorosty – może pomóc w zapobieganiu jego niedoboru.

Suplementy zawierające jod nie powinny być przyjmowane przez osoby chorujące na Hashimoto, gdyż zbyt duża dawka jodu podawana w dłuższej perspektywie zwiększa ryzyko zachorowania na nadczynność tarczycy.

Selen

(200  mikrogramów na dobę)

Tarczyca jest narządem o najwyższej zawartości selenu w całym organizmie. Selen jest konieczny do wytwarzania hormonu tarczycy T3 i może zmniejszyć występowanie zaburzeń o podłożu autoimmunologicznym. U pacjentów z chorobą Hashimoto i u kobiet ciężarnych z zaburzeniami tarczycy, suplementacja selenem obniża poziom przeciwciał antytarczycowych, poprawia strukturę tarczycy.

L-tyrozyna

(500 mg  dwa razy dziennie)

Jest aminokwasem, który naturalnie pomaga organizmowi w produkcji własnego hormonu tarczycy.

Zastosowanie L-tyrozyny wykazało poprawę snu, chronicznego zmęczenia jak również może zmniejszać uczucie stresu. Jednym z powodów, dlaczego L-tyrozyna jest korzystna w leczeniu objawów tarczycy to taki, że odgrywa rolę w produkcji melatoniny, dopaminy i/lub noradrenaliny.

Olej rybny

(1000 mg na dobę)

Olej rybny posiada bardzo wysoką zawartość niezbędnych nienasyconych kwasów tłuszczowych z grupy omega 3, które wywierają bardzo korzystny wpływ na nasze zdrowie. Są związane z niższym ryzykiem wystąpienia objawów tarczycy, w tym lęku, depresji, wysokiego poziomu cholesterolu, choroby zapalnej jelit, zapalenia stawów, osłabienia układu odpornościowego.

Witamina B-Complex

(jedna kapsułka dziennie)

Witamina B12 i tiaminy są ważne dla funkcji neurologicznych i równowagi hormonalnej. Badania pokazują, że suplementacja tiaminy może pomóc zwalczać objawy choroby autoimmunologicznej, w tym przewlekłego zmęczenia.

Witamina B12 jest kolejnym ważnym składnikiem odżywczym, który walczy ze zmęczeniem, ponieważ wpływa korzystnie na ośrodkowy układ nerwowy.

Suplementy probiotyczne

Probiotyki pomagają leczyć jelita, a także pomagają w absorpcji składników odżywczych przy jednoczesnym zmniejszeniu stanu zapalnego. Inne korzyści wynikające z wysokiej jakości probiotyku to: wspomaganie odporności, zwiększenie energii w produkcji witaminy B12, poprawa stanu zdrowia skóry i pomoc w regulacji apetytu.

Olejki eteryczne

Aby poprawić funkcjonowanie tarczycy i leczyć objawy choroby autoimmunologicznej, można użyć niektórych olejków eterycznych:

• Można połączyć trzy krople olejku z kadzidłowca z pięcioma kroplami olejku z trawy cytrynowej i olejku goździkowego. Należy nacierać miksturą bezpośrednio tarczycę. Można również spróbować umieścić dwie krople oleju z kadzidłowca na sklepieniu ust, dwa razy dziennie.
• Podobnie, można spróbować pocierać obszar tarczowy 2-4 kroplami olejku z trawy cytrynowej i mirry, a także punkty na stopach (duże palce) oraz na nadgarstkach- kilka razy dziennie.
• Aby zwalczyć ból mięśni lub stawów, można zażyć kojącej kąpieli z użyciem olejków z geranium, goździków, mirry i trawy cytrynowej.
• Do walki ze zmęczeniem można użyć olejku z mięty pieprzowej i olejków cytrusowych (cytryna i grejpfrut).
• Aby poprawić swój nastrój i zmniejszyć niepokój i rozdrażnienie, należy użyć olejku rumiankowego, z kadzidłowca i olejku lawendowego.

Badania :

http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/24351023
http://press.endocrine.org/doi/10.1210/jcem.87.4.8421?url_ver=Z39.88-2003&rfr_id=ori%3Arid%3Acrossref.org&rfr_dat=cr_pub%3Dpubmed&
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmedhealth/PMH0072785/
http://online.liebertpub.com/doi/abs/10.1089/acm.2012.0612
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/25624699
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4296437/
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/23046013