Tłuszcze na przestrzeni lat obrosły niesławą, ponieważ obwiniane były za problemy z otyłością. Dziś jednak doskonale wiemy, że choć tłuszcz jest magazynowany w ciele w postaci tkanki tłuszczowej, to za jego nadmiar odpowiada tak naprawdę zbyt duża ilość cukru w diecie, a także nadmierna podaż tłuszczów gorszej jakości.

Do tej kategorii tłuszczów zaliczane są te, które zbudowane są głównie z nasyconych kwasów tłuszczowych. Występują one głównie w postaci stałej w temperaturze pokojowej i spotkać je można w ciałach zwierząt. Spożywanie zbyt dużej ilości kwasów tłuszczowych nasyconych może szkodzić zdrowiu. Czy są od tego jakieś wyjątki? Kiedy można spożywać ten rodzaj tłuszczów?

Jaka jest rola tłuszczów nasyconych w organizmie człowieka?

Tłuszcze nasycone mają pojedyncze wiązania pomiędzy atomami węgla, w odróżnieniu od nienasyconych, które maja przynajmniej jedno wiązanie podwójne. To właśnie budowa chemiczna powoduje, że tłuszcze, w których jest przewaga kwasów nasyconych, w temperaturze pokojowej utrzymują stałą konsystencję (smalec, masło, olej kokosowy). W organizmie człowieka tłuszcze nasycone również są ważne – budują hormony, stanowią tkankę zapasową będącą źródłem energii w czasach głodu, budują osłonki mielinowe układu nerwowego. 

Czy tłuszcze nasycone mogą szkodzić?

Przez wiele lat eksperci zalecali, aby nie spożywać tłuszczów pochodzenia zwierzęcego (będących głównym źródłem tłuszczów nasyconych w diecie). Proponowano, aby zastępować ich obecność olejami roślinnymi, na przykład oliwą z oliwek czy olejem rzepakowym. Ale czy mieli ku temu podstawy?

Choroby serca a kwasy tłuszczowe nasycone

Najwięcej mówi się o tłuszczach nasyconych w kontekście zwiększania ryzyka chorób serca. Jednakże należy podkreślić, że obfitość tłuszczów nasyconych w diecie zwiększa ilość cholesterolu LDL w żyłach. Oznacza to, że spożywanie diety bogatej w kwasy tłuszczowe nasycone nie powoduje samo z siebie choroby serca, lecz podwyższa jej ryzyko, gdy zaistnieją także inne czynniki. Co więcej, obecne badania nie wykazują związków pomiędzy spożywaniem tłustej diety zwierzęcej a udarami lub podwyższeniem śmiertelności! W badaniach randomizowanych pojawił się także wniosek, iż zastąpienie tłuszczów nasyconych kwasami z rodziny omega-6 może wręcz pogorszyć stan zdrowia osoby podatnej na choroby serca!  

Otyłość a kwasy tłuszczowe nasycone

W tej kwestii wykazano natomiast, że to nie sam fakt obecności tłuszczów zwierzęcych w diecie, lecz nadmierna podaż tłuszczów nasyconych, a także produktów bogatych w cukry i tłuszcze powoduje otyłość. To głównie cukier jest przyczyną otyłości, szczególnie spożywany bez umiaru, a nie sam fakt spożywania boczku od czasu do czasu. Bez nadwyżki kalorycznej nie przytyjemy, ale jedząc przetworzone produkty zwiększamy ryzyko chorób dieto zależnych np. cukrzyca II, nowotwory jelita grubego itd.

Jeść tłuszcze nasycone, czy nie jeść?

Eksperci są zgodni co do tego, że nie należy przesadzać w spożywaniu tłuszczów pochodzenia zwierzęcego, ale również tłuszczów nasyconych z orzechów – kokosowego czy palmowego. Stołując się codziennie w restauracjach typu fast food i jedząc duże ilości wysokokalorycznego jedzenia, fundujemy sobie olbrzymią dawkę kalorii, które właśnie są powodem odkładania się tkanki tłuszczowej pod skórą. 

Nie należy również traktować oddzielnie każdego makroskładnika oceniając jego przydatność lub negatywny skutek na zdrowie. Każdy makroskładnik jest ważny, a my powinniśmy dbać o harmonię pomiędzy nimi, bo to właśnie ona jest tym, co w zdrowym odżywianiu należy osiągnąć.

Na pewno jednak warto włączać do diety kwasy tłuszczowe nienasycone z grupy omega-3 – tych zwykle mamy w diecie zbyt mało i zachodzi potrzeba ich uzupełniania. Jeśli lubimy mięso czy chrupiący bekon, postarajmy się równoważyć dietę źródłami kwasów omega-3. Dzięki temu proporcje pomiędzy kwasami zostaną zachowane. 

Niektóre osoby są bardziej, a inne mniej predysponowane do występowania chorób serca czy otyłości, i to również należy brać pod uwagę przy komponowaniu diety i uwzględnianiu w niej tłuszczów nasyconych. 

Rozsądne podejście do tematu i zróżnicowana dieta bogata w produkty roślinne na pierwszym miejscu, a w produkty odzwierzęce dopiero na drugim, to podstawa do utrzymania dobrego zdrowia.