Zatrucia pokarmowe – przykre, ale można się przed nimi ustrzec

Codzienne pogadanki od najmłodszych lat na temat częstego mycia rąk czy mycia owoców przed zjedzeniem nie są tylko czczym gadaniem.

Warto to uświadomić najpierw sobie – aby móc później z pełnym przekonaniem powtarzać to dzieciom. Jeśli zrozumiesz, jakie zagrożenia czyhają na Ciebie i Twoje dzieci przez spożywanie toksycznych produktów spożywczych, będzie Ci łatwiej funkcjonować na co dzień oraz dbać o zdrowie swojej rodziny!

Zatrucia pokarmowe istnieją, i to wcale nie tak rzadko. Zobacz, które konkretnie grupy żywności mogą wywołać zakażenia lub zatrucia toksynami. Przekonaj się, jak rozpoznać objawy zatrucia i jak je leczyć!

Czy zatrucia pokarmowe są częste?

Zacznijmy od tego, że zatrucie zatruciu nierówne. Zdarzają się typowe objawy zatrucia produktami gorszej jakości, które objawiają się klasycznymi dolegliwościami żołądkowo-jelitowymi, trwają 2-3 dni i ustępują samoistnie. Z reguły pacjenci nie zgłaszają się wtedy do lekarza, więc nie ma możliwości oszacowania tej statystyki. Natomiast gdy chodzi o ostre zatrucia pokarmowe wymagające hospitalizacji, nawet 20 tysięcy osób rocznie trafia do szpitala z tego powodu. 

Co powoduje zatrucia?

Najliczniejszą grupę stanowią zakażenia bakteryjne oraz wywołane przez bakterie wytwarzające swoje toksyny. Czynnikiem zatruć może być też spożycie produktu spleśniałego, wytwarzającego mykotoksyny – w niektórych przypadkach spożyciem mykotoksyny może mieć skutek śmiertelny.

Niektóre zatrucia następują na skutek zanieczyszczeń chemicznych żywności – na przykład skażenia jej pestycydami. Jeśli chodzi o choroby przenoszone drogą pokarmową, czyli zatrucia pokarmowe, z reguły ich przyczyną jest nieprzestrzeganie higieny, na przykład przez pracowników linii produkcyjnych w zakładach przetwórstwa żywności, w restauracyjnych kuchniach, czy nawet w gospodarstwach domowych.

W dalszej kolejności są zatrucia spowodowane spożyciem nieświeżej żywności – z widoczną pleśnią lub rozwiniętymi koloniami bakterii chorobotwórczych, na skutek nieprawidłowego i zbyt długiego przechowywania.

Najpopularniejsze szczepy bakterii powodujące zatrucia pokarmowe, to:

  • Campylobacter
  • Escherichia coli
  • Salmonella
  • Shigella
  • Listeria
  • Clostridium

Przyczyny zatruć

W zależności od tego, jaki był czynnik sprawczy zatrucia (bakterie, toksyny bakteryjne, pestycydy), można wyróżnić inny przebieg zatrucia, i nieco zróżnicowane objawy.

Rozpoznanie konkretnego winowajcy Twojego złego samopoczucia pozostawmy lekarzowi.

W Twojej gestii leżeć powinna przede wszystkim świadomość tego, że zatrucie może wystąpić z powodu każdego produktu spożywczego – mięsa, mleka, warzyw i owoców, kasz.

Może się pojawić gdy zjesz świeży produkt brudnymi rękami, nie myjąc ich po wyjściu z toalety w restauracji.

Możesz się zatruć, gdy nieodpowiednio przechowujesz w lodówce wędlinę czy ser, lub spożywasz produkty przeterminowane albo z widocznymi oznakami gnicia lub pleśnienia.

Niektóre bakterie występują na przykład w surowym mięsie i możesz się nimi zarazić nawet, gdy jesz mięso tylko po obróbce termicznej.

Na przykład, gdy kroisz surowe mięso na desce, a następnie nie myjesz jej, tylko kroisz na niej inne produkty – chociaż by jabłko, które zjada się na surowo.

Bakterie mają naprawdę ogromne zdolności rozmnażania się, więc sposobów na zatrucie się jest całe mnóstwo.

Co więcej – zatrucia przytrafiają się również osobom ściśle przestrzegającym higieny osobistej i czystości kuchni oraz przygotowywanych potraw!

Zdarza się, że zatrucia pokarmowe są skutkiem zakażenia pasożytami lub zarażenia wirusowego, jednak są to zdecydowanie rzadsze przypadki.

Jak się objawia klasyczne zatrucie pokarmowe

Prawdopodobnie każdy z nas przynajmniej raz w życiu doświadczył takiego zatrucia. Symptomy są bardzo podobne w większości przypadków.

Objawy pojawiają się zwykle tuż po spożyciu toksycznego pokarmu, ewentualnie w ciągu 12-48 godzin. Bardzo trudno jest więc samodzielnie ustalić, co mogło być przyczyną zatrucia. Paradoksalnie, łatwiej jest, jeśli kilka osób, które w ostatnim czasie jadły to samo, doznają podobnych objawów – na przykład po przyjęciu w restauracji. Są zatrucia, w których objawy pojawiają się nawet do 28 dni po spożyciu pokarmu!

Do typowych objawów zatrucia należą:

  • Skurcze żołądka
  • Bóle brzucha
  • Biegunka
  • Wymioty
  • Nudności
  • Brak apetytu
  • Nieznacznie podwyższona temperatura
  • Ból głowy
  • Osłabienie

Jak leczyć łagodne zatrucie pokarmowe?

Objawy takie jak biegunka, wymioty czy lekko podwyższona temperatura w zatruciach pokarmowych pojawiają się nie bez powodu.

Organizm usiłuje sam, z użyciem dostępnych znanych mu środków, pozbyć się „intruza”, czyli drobnoustroju lub toksyny z przewodu pokarmowego.

Tak naprawdę jest to najlepszy sposób na to, aby się wyleczyć.

Leki hamujące biegunkę czy wymioty powinny być stosowane tylko w niektórych przypadkach, wyłącznie po konsultacji z lekarzem, gdyż mogą one maskować objawy choroby i opóźniać poszukiwanie właściwego sposobu diagnozowania i leczenia. 

A zatem, gdy dopadną Cię objawy zatrucia pokarmowego, ważne jest, abyś wziął wolne i dużo odpoczywał.

Szczerze mówiąc, w pracy czy w szkole i tak nie ma wiele pożytku z osoby zatrutej, ponieważ miotają nią wymioty i biegunki oraz jest bardzo osłabiona.

Przez pierwszą fazę zatrucia prawdopodobnie nie będziesz miał apetytu na cokolwiek, dlatego lepiej unikać wmuszania w siebie jedzenia – szczególnie, że jest ono błyskawicznie zwracane.

Głodówka nie powinna iść w parze z brakiem picia. Nawadnianie organizmu wodą z elektrolitami zapobiega odwodnieniu i pomaga szybciej wrócić do zdrowia.

Po złagodzeniu objawów można powoli włączać do diety lekkostrawne produkty. 

Kiedy zatrucie wymaga wizyty lekarskiej?

Zamów wizytę domową, by uniknąć rozprzestrzeniania się choroby oraz zapewnić sobie maksymalnie komfortowe warunki leczenia, w następujących przypadkach:

  • Gdy biegunka trwa dłużej niż 3 dni
  • Gdy gorączka wynosi powyżej 38,5°C i długo się utrzymuje, jest trudna do zbicia
  • Gdy pojawią się trudności z widzeniem lub mówieniem
  • Gdy doszło do ciężkiego odwodnienia – oddawana jest mała ilość moczu, pojawia się suchość w jamie ustnej, zaburzenia na tle nerwowym
  • Gdy w moczu pojawi się krew

Jak się odżywiać w trakcie zatrucia i tuż po nim?

Ważne jest w sytuacji zatrucia pokarmowego, odpowiednie postępowanie dietetyczne. Obejmuje ono w pierwszej kolejności nawadnianie.

Wskazana jest woda mineralna, woda z rozpuszczonymi aptecznymi elektrolitami, rozcieńczone soki owocowe, herbatki ziołowe (mięta, rumianek, melisa), napoje izotoniczne. Zalecane produkty spożywcze to:

Natomiast produkty, których należy unikać, aby nie pogorszyć swojego stanu i jak najłagodniej i najszybciej wyjść z zatrucia, to:

Łatwiej zapobiegać, niż leczyć!

Z uwagi na to, iż zatrucia pokarmowe mogą wystąpić w każdej grupie produktów, wskazane jest przede wszystkim edukowanie od najmłodszych lat, jak należy zapobiegać im dbając o higienę własną, swojego otoczenia i produktów spożywczych.

Bardzo dużą grupę produktów potencjalnie zakaźnych stanowią artykuły odzwierzęce.

Aby zapobiec zatruciu, należy więc unikać spożywania mięsa czy jaj w postaci surowej. Jedząc sushi czy tatara, należy wybierać produkty ze sprawdzonego źródła. Unikajmy też jedzenia niedogotowanego lub niedosmażonego mięsa oraz surowego mleka.

Dzisiejsze metody pasteryzacji mleka pozwalają uniknąć dużych strat witamin, a za to pozbawiają konsumenta ryzyka spożycia szczepów chorobotwórczych bakterii.

Zastanówmy się więc, czy picie mleka bezpośrednio od krowy, być może zanieczyszczonego szczepami bakterii, daje więcej korzyści, czy potencjalnie naraża nas na zatrucie? 

Spożywając warzywa i owoce w postaci surowej bez umycia ich, również narażamy się na ryzyko zatrucia.

Należy dokładnie je umyć – szczególnie owoce jedzone ze skórką, można w tym celu pokusić się o zanurzenie ich na kilka minut w wodzie z dodatkiem octu jabłkowego, by pozbyć się potencjalnych bakterii.

Przed spożyciem jakiegokolwiek posiłku dokładnie umyj ręce, jak również po zabawie z psem czy kotem, sprzątaniu kuwety lub wyjściu z toalety.

Unikaj też jedzenia przygotowywanego lub sprzedawanego wprost ze straganów, do którego swobodny dostęp mają muchy.

Dobrze się zastanów, zanim zjesz zapiekankę z budki, czy jakikolwiek posiłek w podejrzanie wyglądającym barze – nie zawsze skrupulatnie przestrzega się higieny przygotowywania posiłków w takich miejscach.

Takie sposoby prewencji bardzo szybko wchodzą w krew, dlatego tym bardziej warto ich uczyć dzieci od najmłodszych lat. Nie dają one stuprocentowej pewności, że nigdy nie zachorujecie – choćby wskutek czyjegoś niedbalstwa. Jednak zdecydowanie redukują ryzyko zatrucia pokarmowego, które ma bardzo przykre i gwałtowne konsekwencje. 

Referencje

http://www.aafp.org/afp/2014/0201/p180.html

https://www.cdc.gov/norovirus/php/illness-outbreaks.html

https://www.foodsafety.gov/poisoning/effects/index.html

http://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/food-poisoning/basics/lifestyle-home-remedies/con-20031705