W dzisiejszych czasach medycyna znajduje coraz więcej wyjaśnień na najróżniejsze dolegliwości, z którymi się borykamy.

Jedną z nich może być syndrom chronicznego zmęczenia, który swego czasu nie był w ogóle brany pod uwagę.

Należy jednak być świadomym, iż jest to stosunkowo nowa jednostka chorobowa, toteż nie każdy lekarz będzie umiał prawidłowo postawić diagnozę.

Czy jest to dolegliwość, która najlepiej opisuje Twój obecny stan? Być może!

Życie pełne zmęczenia…

Zespół przewlekłego zmęczenia coraz częściej zaliczany jest w poczet chorób cywilizacyjnych.

Jest to bowiem choroba, której przyczyny można upatrywać w tempie życia współczesnego człowieka, w którym brakuje czasu i możliwości, by prawdziwie, głęboko regenerować swoje ciało po wysiłku.

Wyobraź sobie, że jesteś cały czas zmęczony – bez względu na to, jak długo śpisz, jak dobrze się wysypiasz, jak zdrowo żyjesz, ile kawy pijesz.

Oprócz tego do tych objawów dochodzą też dolegliwości o charakterze bólowym – Twoja aktywność zawodowa i prywatna znacząco ulega obniżeniu.

Nie jest to choroba, która powoduje unieruchomienie w łóżku, nie przebiega w drastyczny sposób, a mimo to zdecydowanie uprzykrza życie.

Trudności w jej zdiagnozowaniu mogą wynikać z kontrowersji, które ona budzi, ponieważ wciąż nie funkcjonuje w międzynarodowym spisie chorób.

Objawy chronicznego zmęczenia

Dolegliwość ta nazywana jest zespołem, ponieważ składa się z wielu różnych dysfunkcji psychofizycznych, z których żadna nie jest chorobą ani nie wynika z choroby.

Zespół ten można zdiagnozować, kiedy poniższe objawy będą pojawiały się stale, przez przynajmniej pół roku.

Chronicznym zmęczeniem nie można nazwać stanu, kiedy na przykład na skutek ciężkiej pracy po kilkanaście godzin dziennie przez wiele dni czujemy się wyczerpani fizycznie i psychicznie.

Nie można też zdiagnozować choroby, gdy na przykład wiąże się ona ze złym trybem życia (choćby piciem dużych ilości kawy lub alkoholu, złym odżywianiem, niewysypianiem się i przez to brakiem energii w ciągu dnia).

Można myśleć o zespole chronicznego zmęczenia, gdy pojawia się zmęczenie fizyczne (brak siły, by wstać, brak energii nawet do robienia rzeczy przyjemnych, na przykład wyjścia na imprezę).

Do tego dochodzi zmęczenie psychiczne – trudności z koncentracją, brak kreatywności, brak ochoty na jakiekolwiek intelektualne rozrywki.

Takie objawy często towarzyszą również depresji – dlatego warto udać się na wizytę psychiatryczną, aby tę chorobę wykluczyć.

Mogą pojawić się również dolegliwości bólowe: gardła, głowy, mięśni, węzłów chłonnych.

Wysiłek powoduje złe samopoczucie, a sen nie przynosi ukojenia – nawet po przespaniu 8 godzin można czuć się nadal obolałym, zmęczonym i bez życia.

Przewlekłe zmęczenie może prowadzić do niewydolności praktycznie wszystkich organów

Jak diagnozuje się chroniczne zmęczenie?

Oprócz wykluczenia depresji, konieczne jest również zbadanie występowania innych chorób, które mogą dawać podobne objawy – anemię, niedoczynność tarczycy, cukrzycę, choroby serca, nerek, płuc, zakażenie wirusem HIV, boreliozę, stwardnienie rozsiane, nowotwory…

Z racji tego, że nie ma jednego konkretnego badania, testu czy markera, który pomógłby wykryć akurat tę chorobę, diagnostyka jest dość trudna, skomplikowana i czasochłonna.

Bazuje ona raczej na dokładnym wywiadzie chorobowym i wykluczeniu poprzez szereg badań różnych dolegliwości natury somatycznej.

Czy to powszechna choroba?

Zdawać by się mogło, że jest to typowo cywilizacyjna choroba, która nie występowała jeszcze kilkadziesiąt lat temu, kiedy ludzie nie prowadzili aż tak wyniszczającego trybu życia.

Ze względu na brak danych, trudno jest jednak jednoznacznie to ocenić – być może już dawno temu występowały przypadki chronicznego zmęczenia, lecz chorych leczono na inne dolegliwości lub pozostawiano samych sobie bez leczenia.

Nie da się jednak ukryć, że obecnie występuje ona dosyć często. Niezdrowy tryb życia, praca w ciągłym biegu ponad normę i ponad siły – z pewnością są to czynniki ryzyka, które doprowadzają do rozwoju choroby. Występuje ona również u osób przechodzących na emeryturę lub u przechodzących tak zwane wypalenie zawodowe.

Przyczyny złego samopoczucia

Wciąż nie wiadomo na pewno, co jest jedną konkretną przyczyną występowania zespołu przewlekłego zmęczenia – prawdopodobnie składa się na nią wiele czynników.

Mogą to być predyspozycje genetyczne, ale również infekcje wirusowe (u niektórych chorych odnotowuje się choroby wirusowe tuż przed pierwszymi objawami chronicznego zmęczenia).

Osłabiony układ odpornościowy oraz gospodarka hormonalna z pewnością też mają tu swój udział.

Podobnie jak niewłaściwy tryb życia – pośpiech, stres, używki, nieprawidłowa dieta, brak aktywności fizycznej.

Wśród zakażeń, do tych najbardziej prawdopodobnie rozwijających się w chroniczne zmęczenie, zalicza się:

• Wirus Epsteina-Barra
• Ludzki wirus herpes typu 6
• Wirus rzeki Ross RRV
• Wirus różyczki
• Bakteria Coxiella Burnetii

Sposoby postępowania w przypadku zespołu przewlekłego zmęczenia

Nie istnieje jeden konkretny lek na tę chorobę. Terapia obejmuje ogólnie… wszystko, co jest w stanie podziałać na pacjenta:

• Leki przeciwdepresyjne – z uwagi na to, iż choroba ta jest zlokalizowana w mózgu i może mieć podobny mechanizm działania, co depresja
• Leki przeciwbólowe – pomagają radzić sobie z objawami bólu ciała
• Leki nasenne – w przypadku chronicznej bezsenności warto najpierw poprzez głęboki sen próbować uregulować stan chorego
• Wyeliminowanie kofeiny, papierosów, alkoholu – dla wspierania najlepszej metody regeneracji organizmu, jaką jest zdrowy, mocny sen
• Higiena snu – uregulowanie pór zasypiania i wstawania, sen w przewietrzonej, chłodnej sypialni, unikanie pobudzania mózgu telewizją czy komputerem tuż przed spaniem, unikanie drzemek w ciągu dnia – to ważne czynniki, które wspierają proces wysypiania się nocą
• Medycyna alternatywna – w takich przypadkach lekarze bardzo często uciekają się do polecania akupunktury, tai-chi, jogi czy terapii bólu. Są to procesy, które pomagają ciału wyciszyć się i głęboko zrelaksować, a tym samym wpłyną na złagodzenie objawów
• Psychoterapia – w niektórych przypadkach psychoterapia może pomóc pacjentowi w łagodzeniu objawów, a także przygotowuje na podjęcie innych form terapii

Czy jest to choroba całkowicie uleczalna?

Wciąż trudno jest to stwierdzić, ponieważ chroniczne zmęczenie nie zostało jeszcze dokładnie poznane.

Z pewnością bardzo ważne jest łagodzenie objawów, dzięki któremu można doprowadzić się do stanu, w którym uda się normalnie funkcjonować – pracować, spędzać czas z rodziną, uprawiać swoje hobby. Po złagodzeniu objawów choroby, które całkowicie wyłączały z życia zawodowego, rodzinnego i towarzyskiego, należy koniecznie wdrożyć zmiany jakościowe do swojego życia.

Gdy zacznie przybywać energii, wykorzystać to na wprowadzenie do niego odrobiny ruchu na świeżym powietrzu.

Koniecznie wprowadzić dietę pełną warzyw, owoców, kwasów omega-3 oraz przeciwutleniaczy, które będą utrzymywały mózg oraz mięśnie w należytej kondycji.

Wiele chorób cywilizacyjnych ma przynajmniej bezpośrednią przyczynę właśnie w niewłaściwym trybie życia – pędzie za tym co lepsze, trudniejsze do zdobycia, ale i bardziej pożądane.

Ludzie z zespołem przewlekłego zmęczenia niestety nie są w stanie realizować nawet swoich podstawowych potrzeb – wzięcia prysznica, czy wyjścia na zakupy.

Warto więc zastanowić się, czy ciągły pośpiech z pewnością prowadzi nas do tego, o czym marzymy, czy też wręcz przeciwnie – pozbawia nas chęci do jakichkolwiek dążeń…

Co jeszcze powoduje zmęczenie ?

1. Spożywanie zbyt wielu rafinowanych węglowodanów

Konsumpcja rafinowanych węglowodanów może prowadzić do niestabilnego poziomu cukru we krwi, co może powodować uczucie zmęczenia.

Kiedy spożywa się cukier i przetworzone węglowodany, następuje szybki wzrost poziomu cukru we krwi. To oznacza, że ​​trzustka wytwarza dużą ilość insuliny, aby wyprowadzić cukier z krwi do komórek. Ten skok poziomu cukru we krwi – a następnie spadek – może sprawić, że poczujesz się wyczerpany. Pragnąc odzyskać energię, instynktownie sięgasz po kolejną porcję rafinowanych węglowodanów, co może prowadzić do błędnego cyklu.

2. Siedzący tryb życia

Bezczynność może stanowić główną przyczynę niskiej energii. Wielu ludzi mówi, że są zbyt zmęczeni, aby ćwiczyć. Jednym z wyjaśnień może być zespół chronicznego zmęczenia (fibromialgia), który charakteryzuje się ekstremalnym, niewyjaśnionym zmęczeniem na co dzień.

Badania wykazały, że ćwiczenia mogą zmniejszyć zmęczenie wśród zdrowych osób i osób z innymi chorobami, takimi jak rak. Co więcej, nawet minimalne zwiększenie aktywności fizycznej wydaje się korzystne.

W takim przypadku aktywność będzie jak zastrzyk energii. Na przykład, zamiast siedzieć stój, idź po schodach zamiast korzystać z windy, idź na piechotę zamiast jechać autem.

3. Zbyt mała ilość dobrej jakości snu

Niewystarczająca ilość lub zła jakość snu jest częstą przyczyną zmęczenia.

Kilka godzin nieprzerwanego snu umożliwia ciału i mózgowi regenerację, pozwalając poczuć energię w ciągu dnia. [su_highlight background=”#f70f13″ color=”#ffffff”]Twoje ciało robi wiele rzeczy podczas snu, w tym uwalnia hormony[/su_highlight], które regulują Twój metabolizm i poziom energii.

Według Amerykańskiej Akademii Medycyny Snu i Towarzystwa Badań nad Snem, dorośli potrzebują[su_highlight background=”#f70f13″ color=”#ffffff”] średnio siedem godzin snu na dobę[/su_highlight] dla optymalnego zdrowia.

Oprócz wystarczającej ilości snu, utrzymywanie regularnej rutyny snu również zapobiega zmęczeniu. Aby poprawić ilość i jakość snu, kładź się spać o tej samej porze, a przed snem zrelaksuj. Aktywność fizyczna w ciągu dnia może pomóc w uzyskaniu lepszej jakości snu. W jednym badaniu u osób starszych stwierdzono, że ćwiczenia pomogły poprawić jakość snu i zmniejszyć poziom zmęczenia.

4. Nadwrażliwość pokarmowa

Nadwrażliwość czy nietolerancja pokarmowa powoduje zwykle objawy, takie jak wysypka, problemy z trawieniem, katar lub bóle głowy. Ale zmęczenie jest kolejnym objawem, który często jest pomijany Jeśli podejrzewasz, że jakiś typ żywności (np. gluten, nabiał) powoduje u Ciebie zmęczenie, rozważ wizytę u alergologa lub dietetyka, by móc ustalić, co powinieneś wyeliminować z diety.

5. Przewlekły Deficyt kaloryczny

Twoje ciało wymaga minimalnej liczby kalorii w celu wykonywania codziennych funkcji. Spożywanie zbyt małej ilości kalorii może prowadzić do zmęczenia i utrudnia zaspokojenie potrzeb żywieniowych organizmu.
Kiedy jesz zbyt mało kalorii, Twój metabolizm spowalnia. Ponadto trudno jest zaspokoić potrzeby witaminowo-mineralne, gdy spożycie kalorii jest za niskie. Niewystarczająca ilość witaminy D, żelaza i innych ważnych składników odżywczych może prowadzić do zmęczenia.
Aby utrzymać poziom energii, unikaj drastycznych cięć przyjmowanych kalorii, nawet jeśli Twoim celem jest utrata masy ciała.

6. Spanie o niewłaściwym czasie

Spanie w ciągu dnia może zaszkodzić naturalnemu rytmowi ciała i prowadzić do zmęczenia, dlatego staraj się spać w nocy. Badania wykazały, że gdy schemat snu nie jest zgodny z rytmem okołodobowym, można nabawić się chronicznego zmęczenia.

Gorzej, jeśli pracujesz w nocy lub w systemie zmianowym, ale istnieją strategie mające na celu przekwalifikowanie zegara biologicznego i poprawę poziomu energii. W jednym badaniu pracownicy zmianowi zgłaszali znacznie mniejsze zmęczenie i lepszy nastrój po narażeniu na działanie jasnych impulsów świetlnych, noszenie ciemnych okularów słonecznych na zewnątrz i spaniu w całkowitej ciemności.

7. Deficyt przyjmowanego białka

Konsumpcja odpowiedniej ilości białka jest ważna dla utrzymania metabolizmu i zapobiegania zmęczeniu. Uwzględnij dobre źródło białka w każdym posiłku.

W jednym z badań koreańscy studenci zgłaszali znacznie rzadziej uczucie zmęczenia, w przypadku spożywania wysokobiałkowej żywności, takiej jak mięso, ryby, jaja i fasola, co najmniej dwa razy dziennie.Co więcej, badania pokazują, że zmęczenie może zostać zmniejszone przez spożywanie aminokwasów o rozgałęzionym łańcuchu.

8. Niedostateczne nawodnienie

Wiele reakcji biochemicznych zachodzących w organizmie każdego dnia powoduje utratę wody, która musi zostać dostarczona. Nawet łagodne odwodnienie może zmniejszyć poziom energii i czujność.
Chociaż pewnie słyszałeś, że powinieneś codziennie wypić 2 litry wody dziennie, możesz potrzebować jej więcej lub mniej, w zależności od wagi, wieku, płci i poziomu aktywności. Mimo to, staraj się codziennie wypić chociaż butelkę wody mineralnej.

9. Picie napoi energetycznych

Napoje energetyczne zawierają kofeinę, taurynę i inne składniki, które mogą zapewnić tymczasowy zastrzyk energii, co niestety odbija się późniejszym zmęczeniem. Tego typu produkty są bardzo niezdrowe, szczególnie dla dzieci i młodzieży. Nawet małe dawki takich napojów mogą zakłócić sen i prowadzić do niskiego poziomu energii następnego dnia.
Jeżeli pijesz napoje energetyczne, stopniowo je odstaw. Ponadto należy ograniczyć ilość kawy i innych napojów kofeinowych do wczesnych godzin.

10. Wysoki poziom stresu

Przewlekły stres może mieć głęboki wpływ na poziom energii i jakość życia. Chociaż pewna ilość stresu jest normalna i mobilizuje do działania, to w nadmiarze prowadzi m.in. do zmęczenia.

Chociaż nie można uniknąć stresowych sytuacji, opracowanie strategii zarządzania stresem może pomóc zapobiec poczuciu całkowitego wyczerpania. Przykładowo wiele wyników badań sugeruje, że joga i medytacja mogą pomóc złagodzić stres.

Referencje

http://www.nationalacademies.org/hmd/~/media/Files/Report%20Files/2015/MECFS/MECFScliniciansguide.pdf

https://www.womenshealth.gov/a-z-topics/chronic-fatigue-syndrome

https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/chronic-fatigue-syndrome/symptoms-causes/syc-20360490

http://www.nationalacademies.org/hmd/~/media/Files/Report%20Files/2015/MECFS/MECFS_KeyFacts.pdf