Witamina K – co należy o niej wiedzieć?

Witaminą K nazywamy grupę organicznych związków chemicznych, które niezbędne są przede wszystkim do prawidłowego funkcjonowania układu krwionośnego i układu krzepnięcia krwi. Stąd też uznaje się ją za niezbędną do życia.

Budowa i cechy charakterystyczne witaminy K

W zasadzie witamina K to ogólna nazwa dla witamin z tej grupy: K1 (filochinon) i K2 (menachinon). Są to związki naturalne, rozpuszczalne w tłuszczach. Wśród tej grupy witamin wyróżnia się także syntetyczne pochodne witaminy K, na przykład K3 – menadion. Witamina K należy do względnie egzogennych. Oznacza to, że jest produkowana w dużej części w przewodzie pokarmowym, a konkretnie przez bakterie jelitowe w jelicie grubym. W związku z tym jej dostarczanie z zewnątrz, z pożywieniem, jest obligatoryjne.

Witamina K dla noworodków

Istotnym problemem w neonatologii może być nabyta skaza krwotoczna, która jest wywołana niedoborem witaminy K. Objawami, które mogą się pojawić już w pierwszej dobie życia dziecka, są obfite krwawienia z przewodu pokarmowego. Pojawiają się krwiste wymioty i stolce, a nawet wylew krwi do ośrodkowego układu nerwowego. W związku ze śmiertelnym niebezpieczeństwem tej skazy, wprowadzono obowiązkowe, profilaktyczne podawanie witaminy K w dużych dawkach noworodkom w pierwszych godzinach życia. Okazuje się, że jeden solidny zastrzyk domięśniowy jest dużo skuteczniejszy niż doustne podanie przez wiele dni w mniejszych dawkach. Dzięki tej profilaktyce wyeliminowano niemal całkowicie występowanie tej choroby.

Rola witaminy K w organizmie

Ta witamina działa przede wszystkim w wątrobie, pobudzając organ do wytwarzania protrombiny – głównego czynnika krzepnięcia krwi. Oprócz tego, witamina kontroluje też wytwarzanie innych czynników kontrolujących tę funkcję. Odgrywa również ważną rolę w procesie wychwytywania wapnia przez kościec. Coraz częściej wykazuje się też jej działanie przeciwbólowe, przeciwzapalne, a nawet hamujące rozwój nowotworów!

Niedobory – przyczyny i objawy

U noworodków przyczyną niedoborów witaminy K może być niewykształcony układ pokarmowy, i w związku z tym niedostateczna ilość bakterii jelitowych produkujących ten związek. W przypadku osób starszych lub chorujących na serce, albo po przebytym zawale – mogą występować trudności we wchłanianiu witaminy K. Czasami niedobory występują u osób niewłaściwie się odżywiających – jedzących zbyt mało tłuszczów lub całkowicie je ograniczających – ze względu na brak możliwości właściwego wchłaniania witaminy K z pożywienia. Antybiotykoterapia skutkująca wytrzebieniem flory bakteryjnej też może być powodem niedoborowości. Objawy niedoborów są dość swoiste:

  • Trudności w zatamowaniu nawet błahych krwawień
  • Krwotoki z nosa bez wyraźnej przyczyny
  • Krwawienie dziąseł nie tylko po szczotkowaniu
  • Tendencje do siniaków i krwiaków
  • Bardzo obfite lub długotrwałe miesiączki
  • Długo gojące się rany
  • Łamliwość kości

Wpływ na organizm, niedobory, nadmiar

Najlepsze naturalne źródła witaminy K:

Synergistyczne składniki odżywcze witamin K

 Witamina D

  • Optymalny poziom witaminy K zapobiega niektórym problemom związanym z nadmiarem witaminy D i prowadzi do lepszych wyników.
  • Wystarczający poziom witamin D i K prowadzi do zmniejszenia ryzyka złamań szyjki kości udowej.
  • Poprawia również poziom insuliny, ciśnienie krwi i zmniejsza ryzyko artroskopii.

Wapń

  • Wraz z witaminą D, witamina K i wapń pomagają poprawić zdrowie kości i serca.

 Antagonistyczne składniki odżywcze witaminy K

 Witamina A

  • Toksyczność witaminy A hamuje syntezę witaminy K2 przez bakterie jelitowe i zakłóca wątrobowe działanie witaminy K.
  • Witamina A hamuje wchłanianie jelitowe witaminy K.

Witamina D

Witamina E

  • Metabolity mogą hamować aktywność witaminy K, dlatego należy zachować ostrożność podczas przyjmowania dużych dawek.
  • Witamina E może również hamować wchłanianie jelitowe witaminy K.

Suplementacja witaminy K przydatna jest głównie wtedy, gdy cierpimy na nieprawidłowe wchłanianie tego składnika. Chcąc poprawić swoje parametry krzepliwości lub przynajmniej ich nie pogarszać, należy też dbać o florę bakteryjną. Po antybiotykoterapii warto stosować przez dłuższy czas probiotyki. Dobrze włączyć do diety mleczne produkty fermentowane i kiszonki oraz duże ilości błonnika – jako cennego prebiotyku.