Jak pozbyć się bólu głowy? Migrenowy, ciśnieniowy, kac, napięciowy, hormonalny, kofeina

Gdy zaczyna Cię boleć głowa – sięgasz po tabletkę przeciwbólową dostępną bez recepty. Nie zastanawiasz się szczególnie nad przyczynami tego stanu rzeczy – chcesz, by ból jak najszybciej minął, bo skutecznie dezorganizuje Ci życie. Dopiero, gdy trwa długo, nie daje się uśmierzyć żadnymi tabletkami lub pojawia się często, zaczynasz wnikać w jego etiologię. Poznaj rodzaje bólu, z którymi możesz się spotkać. Dowiedz się przy tym, co może być ich przyczyną i kiedy należy się udać do lekarza.

Czym jest ból głowy?

Ból głowy to reakcja układu nerwowego w okolicy czaszki na wewnętrzne lub zewnętrzne bodźce. Może różnić się pod względem intensywności, umiejscowienia lub rodzaju dyskomfortu. 

Kiedy boli głowa, odczuwa się silny dyskomfort, który może powodować rozkojarzenie, mdłości, rozdrażnienie, zawroty głowy, zmęczenie. 

Rodzaje bólów głowy:

Napięciowy ból głowy

Zdarza się zdecydowanie najczęściej. Przejawia się tępym bólem w całej głowie, ale ze szczególnym naciskiem na okolice szyi, karku, czoła. Jego przyczyną jest silny stres lub przemęczenie, które powodują mimowolne silniejsze niż zwykle spinanie się mięśni żuchwy i ramion, rozszerzających się później na całą głowę. Najczęściej w leczeniu stosuje się po prostu leki przeciwbólowe dostępne bez recepty. Taki ból głowy może się zdarzyć każdemu, nawet ludziom zupełnie zdrowym, i zwykle nie wymaga pogłębionej diagnostyki ani leczenia (oprócz wspomnianego objawowego). Jeśli powtarza się przewlekle, warto pomyśleć o przyczynach tego stanu rzeczy. Może się okazać, że codzienności zbyt często towarzyszy stres, więc trzeba pomyśleć o zmianach trybu życia w tym zakresie i wdrożeniu różnych technik relaksacji. 

Migrena

Specjaliści nie są pewni co do przyczyn jej występowania, jednak wiadomo, że może ona mieć podłoże genetyczne. To bardzo specyficzny ból, który skutecznie utrudnia jakiekolwiek funkcjonowanie osoby nim dotkniętej w czasie napadu. Trwa od kilku do nawet 72 godzin. Ból jest pulsujący i często jednostronny. Towarzyszy mu silny światłowstręt, nudności i wymioty. Może występować aura, czyli poprzedzające atak zaburzenia w polu widzenia. Wyodrębniono grupę czynników, które mogą wyzwolić atak migreny. Są wśród nich na przykład chemiczne, ostre zapachy, niektóre pokarmy, pominięcie posiłku, zakłócenia snu albo odwodnienie. W leczeniu stosuje się popularne leki NLPZ, ale również specjalne leki przeciwbólowe dla migreników. W skrajnych przypadkach lekarz może zalecić terapię tryptanami, czyli substancjami w formie aerozolu, pigułki czy zastrzyku, które zmniejszają stan zapalny i poprawiają przepływ krwi w mózgu dla złagodzenia objawów i zmniejszenia ich częstotliwości. Ważne jest, aby zażywać w konsultacji z lekarzem leki zapobiegające wystąpieniu migreny – ponieważ jest to ból określany jako jeden z najbardziej nieznośnych, utrudniających codzienne życie, gdy pojawia się często.

Klasterowe bóle głowy

Występują zaledwie u ułamka procenta populacji i przejawiają się silnym, nagłym i ostrym bólem, określanym jako palący i przeszywający. Jest on dość ściśle zlokalizowany – zwykle po jednej stronie twarzy, na przykład w okolicy oka. Często pojawia się wzmożone pocenie twarzy czy wyciek z nosa i oka po stronie występowania bólu. Ma charakter seryjny – jeden napad trwa od 15 minut do około 3 godzin i po chwili ulgi pojawia się kolejny, co może trwać nawet kilka dni z rzędu. W leczeniu klasterowych bólów głowy stosuje się terapię tlenem, sumatryptan, a miejscowo lidokainę jako środek miejscowo znieczulający. 

Tę grupę można określić ogólnie mianem pierwotnych – ból głowy jest tu jedynym objawem, więc leczy się go głównie objawowo – choć oczywiście można i należy minimalizować ryzyko ich wystąpienia. Poniżej jest jeszcze grupa bólów, w przypadku których objaw bólowy wynika z konkretnych przyczyn. Usuwając je, można pozbyć się również bólu głowy.

Alergiczny ból głowy

Cierpią na niego osoby mające alergie sezonowe lub często nawracające bóle zatok. W przypadku bólu głowy o podłożu zatokowym leczy się go poprzez rozrzedzenie i wypłukanie z zatok wydzieliny powodującej ucisk i ból, a także antybiotykami. W bólach o podłożu alergicznym konieczne jest stosowanie leków antyhistaminowych oraz zmniejszających przekrwienie błony śluzowej nosa. 

Hormonalne bóle głowy

Pojawiają się u kobiet jako następstwa wahań hormonalnych przy tabletkach antykoncepcyjnych czy miesiączce, a także w ciąży. Wiążą się z wahaniami poziomu estrogenu. W leczeniu stosuje się objawowo leki przeciwbólowe dostępne bez recepty, ale także techniki relaksacyjne, jogę, zbilansowaną dietę – w celu zmniejszenia częstotliwości i łagodzenia objawów bólowych.

Bóle z niedoboru kofeiny

Kofeina powoduje poprawę przepływu krwi w mózgu. Gdy pijesz kawę każdego dnia, przyzwyczajasz swój organizm, że o określonej porze otrzymuje on dawkę kofeiny, która rozszerza naczynia krwionośne i tym samym poprawia pracę mózgu. Gdy któregoś dnia nie dostarczysz mózgowi kofeiny, jego naczynia krwionośne będą niedostatecznie rozszerzone, co spowoduje bóle głowy nawet w ciągu kilkudziesięciu minut od zwyczajowej pory przyjmowania kofeiny. Sposobem na to, by temu zapobiec jest albo rezygnacja z picia kawy i brak uzależnienia od kofeiny, albo utrzymywanie jej podaży na stałym, ale rozsądnym poziomie.

Wysiłkowy ból głowy

Czasem, na skutek nadmiernego wysiłku fizycznego (na przykład podnoszenia ciężarów) może pojawić się pulsujący ból głowy. Trwa on nie za długo – od kilku minut do maksymalnie kilku godzin i ustępuje samoistnie. Wynika z nadmiernego poszerzenia naczyń krwionośnych, które powoduje chwilowe zwiększenie ciśnienia w czaszce. 

Nadciśnieniowy ból głowy

Jeśli ból głowy pojawia się po obu stronach głowy i nasila się przy aktywności fizycznej, może to być nadciśnieniowy objaw. Zwykle nie reaguje on na leki przeciwbólowe, za to po ustabilizowaniu ciśnienia krwi łagodnieje i przestaje tak często występować. 

Ból głowy „z odbicia”

To sytuacja, w której przez wiele dni z rzędu bierzesz środki przeciwbólowe, aby wyleczyć ból głowy, a po ponad 2 tygodniach nadużywania ich mimo wszystko wciąż odczuwasz bóle głowy. Jedynym sposobem, by pozbyć się tego rodzaju bólu jest po prostu odstawienie leków przeciwbólowych i „przemęczenie” aż do ustąpienia bólu, ponieważ kontynuacja zażywania leków wywoła błędne koło uzależnienia. 

Pourazowe bóle głowy

Mają konkretną przyczynę – uraz w obrębie czaszki. Nie muszą jednak występować tuż po uderzeniu w głowę. Niemniej jednak zawsze przy silniejszym uderzeniu czy wstrząsie warto obserwować siebie i ewentualne bóle głowy powiązać z tym wypadkiem. Ból ten może przypominać napięciowy lub migrenowy i może występować nawet 6-12 miesięcy po urazie. Jeśli staną się chroniczne – warto udać się do lekarza, który wdroży odpowiednie leki przeciwbólowe.

Kiedy udać się do lekarza z bólem głowy?

Bóle głowy zdarzają się praktycznie każdemu – gdy zarwiemy nockę, przepadniemy na wiele godzin przed komputerem grając w gry, wypijemy za dużo alkoholu. Mogą być też skutkiem alergii, nadciśnienia czy urazu. Ważne, aby umieć odróżniać różne rodzaje bólu, ponieważ to pierwszy krok w celu zdiagnozowania ewentualnej przyczyny i znalezienia najlepszego sposobu jej leczenia. 

Udaj się do lekarza zawsze, gdy bóle trwają dłużej niż kilka dni, są szczególnie silne lub gdy nie reagują na leki przeciwbólowe dostępne bez recepty. 

W celu zapobiegania bólom głowy należy dbać o zdrową dietę, odpowiednie nawodnienie, wysypianie się i unikanie stresów w życiu codziennym, jak również unikanie używek. Gdyby jednak mimo to dotykał Cię ból, z którym nie umiesz sobie poradzić, wybierz się do lekarza – może się okazać konieczna pogłębiona diagnostyka problemu. 

Referencje

http://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/migraine-headache/symptoms-causes/dxc-20202434

http://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/migraine-headache/symptoms-causes/dxc-20202434

http://www.who.int/features/qa/25/en/

http://www.mayoclinic.org/symptoms/headache/basics/definition/sym-20050800