Czasem, aby móc jeszcze skuteczniej zadbać o swoje zdrowie, trzeba zejść trochę niżej, a konkretnie – do poziomu… kupy. Choć temat jest średnio przyjemny, to dla każdego, kto troszczy się o własne ciało – niezbędny! Jak rozpoznać, czy Twoja kupa jest prawidłowa? Co świadczy o nieprawidłowościach?

Dlaczego kupa jest tak ważna?

Nie ulega wątpliwości, że jesteśmy tym, co jemy. Wszystko, co „wkładamy” do swojego organizmu, musi zostać przetworzone i wchłonięte w celu utrzymania maksymalnego poziomu zdrowia wszystkich komórek. Jednak to, czego organizm nie potrzebuje – musi zostać wydalone. Skoro tak, to po co interesować się konsystencją, kolorem czy zapachem swojej kupy? Jest to istotne, ponieważ nie zawsze organizm w sposób prawidłowy „segreguje śmieci”. Jeśli nasz układ pokarmowy z jakiegoś powodu nie będzie radził sobie z usuwaniem stolca w odpowiedniej postaci, błyskawicznie się o tym dowiemy, zaglądając do sedesu!

Zdrowa kupa – jak wygląda?

Jest kilka czynników świadczących o prawidłowości stolca: kolor, konsystencja, zapach, kształt i czas wydalania. Gdy którykolwiek z nich jest zaburzony – można spróbować dopatrzeć się, co miało na to wpływ. Jaka jest zdrowa, fizjologiczna kupa, która nie powinna nas martwić?

Brązowa

W zależności od spożytego pokarmu jasnobrązowa lub ciemnobrązowa. Rozpad czerwonych krwinek wydalanych ze stolcem powoduje wyeksponowanie bilirubiny, czyli brązowego barwnika, który nadaje kupie kolor. Bardziej brązowa kupa może być wtedy, gdy spożywasz dużo mięsa, wątróbki czy innych produktów zawierających żelazo. Mniej brązowa – gdy unikasz jedzenia mięsa.

O walcowatym/kiełbaskowym kształcie

Fizjologicznie zdrowa kupa powinna odwzorowywać mniej więcej kształt i długość jelita. Jej długość czy szerokość mogą być różne, zależne od tego, ile wcześniej zjadłeś. 

Miękka

Zdrowa kupa nie może być ani zbyt wodnista, ani zbyt twarda. Nie musisz tego weryfikować dotykając – można to łatwo ocenić po wyglądzie – przypomina raczej uformowane ciasto niż kozie bobki albo zupę. 

Szybka

Prawidłową kupę robi się z reguły około minuty. Wypróżnianie powinno być stosunkowo lekkie, bezbolesne i nie wymagać spędzania w toalecie długich minut. 

Raz–dwa razy dziennie

Wydalać powinniśmy codziennie, maksymalnie co drugi dzień. Z reguły dzieje się to dwa razy dziennie, ale ta częstotliwość może być zmienna, w większości przypadków jej zwiększenie czy zmniejszenie nie powinno budzić niepokoju, ponieważ wynika z jakiegoś postępowania dietetycznego.

Co to jest bristolska skala?

Bristolska skala uformowania stolca to obrazkowa skala pokazująca jakie możemy wyróżnić konsystencje stolca. Skala jest 7-stopniowa:

1 – twarde, ciemne kulki wielkości orzechów włoskich, trudne do wydalenia, suche. Oznacza zaparcia spowodowane zwykle odwodnieniem lub innymi czynnikami. 

2 – nierównomierny kształt kłody – krótki, ciemny, z grudkowatą powierzchnią. Oznacza zaparcia, choć nieco mniej intensywne.

3 – dłuższa „kłoda” z pęknięciami na powierzchni. Może oznaczać lekkie niedobory wody, jednak nie powinien być niepokojący.

4 – normalny stolec, kształt parówki lub węża.

5 –  mniejsze, luźniejsze fragmenty o wyraźnych krawędziach i jasnym kolorze. Może oznaczać brak błonnika w diecie.

6 – puszysty, papkowaty stolec z poszarpanymi krawędziami. Może oznaczać łagodną biegunkę – należy pić więcej wody i spożywać pokarmy bogate w błonnik.

7 – wodnisty, bez stałych kawałków. Oznacza silną biegunkę wymagającą specjalnej diety i uzupełniania płynów oraz elektrolitów. 

Kiedy kolor kupy jest niepokojący?

W naszym pożywieniu znajdują się różne barwniki, które po przejściu przez przewód pokarmowy czasem wydalane są ze stolcem i farbują go. Klasycznym przykładem jest tu zjedzenie dużej ilości produktu albo suplementu bogatego w żelazo, od którego stolec robi się czarny, lub buraków, który farbuje go na czerwono. Kiedy kolor kupy powinien Cię zaniepokoić?

Czarny

Jeśli nie spożywałeś suplementów żelaza albo leków zawierających bizmut, czarna kupa może być oznaką krwawienia z przewodu pokarmowego i wymaga konsultacji z lekarzem. Krew po dłuższym czasie spędzonym w przewodzie pokarmowym staje się czarna – to dlatego właśnie ten kolor jest symptomem krwawienia. Może oznaczać również odwodnienie

Zielony

Czasem zielonkawy odcień kupy może być spowodowany spożyciem dużej ilości zielonych warzyw. Może też okazać, że pokarmy szybko przechodzą przez Twój przewód pokarmowy i nie zbierają dużych ilości bilirubiny, a za to zbierają sole żółciowe, które nadają stolcowi ten odcień. Jeśli często miewasz ten odcień kupy – lepiej udaj się do lekarza. 

Blady lub nawet biały

Jeśli w kupie brakuje brązowego koloru, najprawdopodobniej brakuje jej żółci. Biały stolec może więc oznaczać, że przewód pokarmowy jest zablokowany i żółć nie dopływa. Wymaga to konsultacji lekarskiej. Niekiedy blady kolor kupy jest spowodowany lekami przeciwbiegunkowymi.

Czerwony

Wbrew pozorom gdy kupa ma czerwony odcień, a nie widać w niej skrzepów krwi, nie musi to być oznaka hemoroidów (które z pewnością dałyby o sobie znać w inny sposób), ani krwawienia. Jest to najczęściej efekt uboczny spożycia produktów z dużą ilością czerwonych barwników, na przykład soku z granatu czy buraka. 

Żółty

Gdy ma ten kolor i dodatkowo jest tłusty oraz cuchnący, może to wskazywać na zbyt dużą ilość tłuszczu w stolcu, czyli na złe wchłanianie. Wskazana jest pogłębiona diagnostyka w kierunku celiakii i innych chorób układu pokarmowego.

Co oznacza pływający stolec?

Unoszący się na powierzchni wody stolec nie musi być niczym niepokojącym. Może mieć mniejszą gęstość lub po prostu zawierać więcej gazów i wody. Jeśli jednak regularnie miewasz takie stolce, dla pewności udaj się do lekarza. 

Jeśli wiesz już, jak powinna wyglądać prawidłowa kupa i jakie objawy mogą być niepokojące, z pewnością mniej będziesz martwić się swoimi wypróżnieniami, które odbiegają od książkowych. Pamiętaj, że Twoje ciało to żywy organizm, który nie zawsze postępuje modelowo. Nie będzie wiec codziennie wydalał dokładnie takiej samej kupy – byłoby to możliwe tylko wtedy, gdybyś codziennie karmił go dokładnie tak samo! Ewentualne niedoskonałości stolca nie powinny Cię więc niepokoić, chyba że w grę wchodzą prawdziwe anomalie – krew w stolcu, silne i długotrwałe biegunki czy mocne zaparcia. Obserwuj swoją kupę i staraj się żywić tak, aby wyglądała ona zdrowo i nie powodowała zbyt częstych lub zbyt rzadkich wizyt w toalecie! 

Referencje

https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC1379343/ https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmedhealth/PMHT0022950/