Produkty zaawansowanej glikacji, zwane też w skrócie AGE, są produktami pewnego procesu chemicznego, który spontanicznie i bez udziału enzymów zachodzi zarówno w organizmach żywych, jak i in vitro.

Okazuje się, że AGE mogą nam szkodzić. Jak to możliwe, i na co konkretnie wpływają produkty zaawansowanej glikacji?

Czym jest glikacja?

Z punktu widzenia chemicznego, jest to proces nieenzymatyczny, który przebiega w organizmie w trzech ważnych etapach:

1. Cukry redukujące lub niskocząsteczkowe aldehydy reagują z grupą NH₂ pochodzącą z aminokwasu, lipidu lub białka. W konsekwencji powstaje tak zwana zasada Schiffa.
2. Następnie produkty zasady Schiffa tworzą bardziej stabilne związki, tak zwane produkty Amadoriego, ulegające reakcji Maillarda
3. Z reaktywnych dikarbonyli produktów Amadoriego powstają produkty reakcji Maillarda

Mówiąc w uproszczeniu, jest to proces, który następuje z nadmiaru cukrów oraz pewnej ilości białek, w wyniku którego powstają AGE. Wysokie stężenie glukozy sprawia, że przyłącza się ona do grup aminowych białek i w sposób fizjologiczny zapoczątkowuje ich starzenie.

Nazwa produktów zaawansowanej glikacji białek, czyli z angielskiego (AGE – Advanced Glycation End products) WIEK, nie jest więc tak zupełnie przypadkowa, przez co łatwo zapamiętać, że produkty końcowej glikacji białek wpływają nieodwracalnie na proces starzenia się organizmu. 

Kiedy powstają AGE?

Są to produkty powstające zarówno w żywności, na skutek jej przetwarzania, jak i w naszych organizmach, na skutek różnych schorzeń oraz nieprawidłowej diety. Przede wszystkim, głównym źródeł problemów zdrowotnych wynikających z podwyższonego poziomu AGE w organizmie, jest jedzenie wysoko przetworzonej żywności.

Z drugiej strony, jedząc lub wytwarzając dzięki glutationowi w organizmie wystarczającą ilość antyoksydantów, można byłoby zrównoważyć poziom AGE w organizmie i zneutralizować ich szkodliwość. Nadmierne wytwarzanie AGE może mieć miejsce na skutek nieprawidłowo przeprowadzanego detoksu w organizmie, oraz zaburzeń gospodarki lipidowej.

Również insulinooporność oraz cukrzyca predysponują do zwiększonego wytwarzania produktów końcowej glikacji białek. Podobnie jest w przypadku zaburzeń pracy nerek i wątroby – to dwa organy odpowiedzialne za detoksykację i bardzo często zaburzenie ich pracy powoduje zaburzenia homeostazy organizmu na różnych obszarach. 

Jak AGE wpływają na nasz organizm?

Gdy produkty końcowej glikacji białek pojawią się w organizmie, prowokują modulację układu odpornościowego i powstają cytokiny prozapalne, czyli rozpoczyna się proces zapalny. Jak już wiemy, stany zapalne mogą być ostre i przewlekłe, i właśnie w dużej mierze do przewlekłych, niewidocznych gołym okiem stanów zapalnych dochodzi, gdy do akcji wkraczają AGE. Powodują one więc choroby przewlekłe, ze względu na częstotliwość występowania i powiązanie ze współczesnym trybem życia, nazywane cywilizacyjnego. Mogą więc być bezpośrednią przyczyną rozwijania się takich chorób jak:

– cukrzyca dorosłych (typu 2)

– choroby układu krążenia, w tym miażdżyca i nadciśnienie

– niewydolność nerek

– choroba Alzheimera

– alergie, choroby autoimmunologiczne

W jakich produktach znajdziemy AGE?

Produkty końcowej glikacji białek można znaleźć w produktach świeżych, surowych, jak i w tych wysoko przetworzonych. Różnica jest jedynie w ich ilości. Na przykład grillowane warzywa zawierają więcej AGE niż surowe.

Mięso smażone zawiera wielokrotnie więcej AGE niż surowe.

Przy czym proporcja AGE w surowych warzywach vs. surowym mięsie jest jak przynajmniej 1:100!

Zdecydowanie lepiej jest więc spożywać grillowane warzywa, niż gotowanego kurczaka. Warto przy tym wspomnieć, że im dłużej trwa przetwarzanie mięsa, tym więcej produktów AGE można w nim znaleźć. 

AGE wpływa negatywnie na cały układ pokarmowy

Czy produkty końcowej glikacji wpływają na proces starzenia się organizmu?

Zdecydowanie TAK! To właśnie one są odpowiedzialne za zaburzanie równowagi tlenowej, a więc podwyższają poziom wolnych rodników w organizmie. Wolne rodniki natomiast są bezpośrednio odpowiedzialne za starzenie się poszczególnych komórek, a nawet za powstawanie nowotworów.

Dlatego też powodują przyspieszone starzenie się organizmu. Jeśli chcesz dożyć setki albo i więcej i cieszyć się dobrym zdrowiem do końca swych dni, przestrzegaj trzech prostych reguł:

1. Jedz jak najmniej cukru i jak najmniej przetworzonych potraw – im bardziej surowe, tym lepsze dla Ciebie!
2. Pokochaj warzywa i owoce, bo to w nich znajdziesz najwięcej przeciwutleniaczy – to Twoja broń w walce z ewentualnymi wolnymi rodnikami!
3. Ogranicz spożycie mięsa, a także długo gotowanych, przesmażonych lub zanadto spieczonych potraw – im krócej je przetwarzasz, tym mniej są szkodliwe!

Referencje

https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/17167477
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/7918300
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/16037310
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/17452738
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/11270668
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3704564
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/7893666
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/19448391
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/19143681
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/17531120
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/12765955
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/16046296
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/27468708
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/24614199
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/19608208