Soja – jest dla Ciebie dobra czy zła?

Soja kojarzy nam się przede wszystkim z wegańskimi zamiennikami produktów mięsnych oraz azjatyckim pochodzeniem. Faktem jest, że w ostatnich latach wokół tych niepozornych nasion narosło sporo kontrowersji. A zatem, czy można jednoznacznie zadecydować, czy soja jest dla nas korzystna, czy też nie?

Soja – krótki przegląd właściwości

Soja jest rośliną strączkową z rodziny bobowatych, pochodząca z Azji Południowo-Wschodniej. Tam też jest hodowana i przetwarzana na największą skalę.

Produkty sojowe zaczęły jednak jakiś czas temu trafiać również na inne rynki i zyskały sporą aprobatę, szczególnie wśród wegan i wegetarian. Ich fenomen tkwi w bardzo dużej gęstości odżywczej – nie tylko w stosunku do innych roślin, ale również w stosunku do niektórych gatunków mięsa. 100 g soi zawiera 446 kcal i 20 g tłuszczu.

Jest tam również 36 g białka, 30 g węglowodanów, a także spore zasoby potasu, magnezu, żelaza, cynku, fosforu i błonnika, oraz pełen przegląd witamin: K, C, z grupy B. Soja cechuje się również wysoką zawartością niezbędnych nienasyconych kwasów tłuszczowych oraz fitostrogenów.

Stąd też, oprócz wysokich wartości odżywczych, ma także właściwości prozdrowotne. Mówi się, że z powodzeniem jej 50 g zastąpić może szklankę mleka lub porcję mięsa wołowego, jednak białko to nie będzie zawierać szkodliwych puryn pochodzenia zwierzęcego.

Produkty sojowe

Z ziaren soi można przyrządzać różne produkty, poddając produkt odpowiedniej obróbce kulinarnej. Z fermentowanej soi można przyrządzić sos sojowy, tempeh czy miso.

Z całych ziaren, odpowiednio namoczonych i przetworzonych – mleko sojowe, tofu, kotlety czy kiełbaski sojowe. Godne uwagi są także kiełki sojowe dostarczające wielu cennych składników odżywczych.

Soja sama w sobie ma dość neutralny smak, jednak w otoczeniu przypraw i ciekawych składników modulujących jej smak czy teksturę, może przybierać bardzo pożądane formy i smaki – dlatego ma tak szerokie zastosowanie kulinarne.

Prozdrowotne właściwości soi

Jako że soja jest pełna wartościowych związków, można z powodzeniem zastosować ją w dietoterapii różnych chorób i dolegliwości, a także spożywać w celach profilaktycznych. Oto najbardziej poznane prozdrowotne właściwości soi:

Redukuje poziom cholesterolu LDL.

Głównie dzięki wysokiej zawartości błonnika, soja ma właściwości obniżania poziomu „złego” cholesterolu, i tym samym niwelowania ryzyka zachorowania na choroby układu krążenia.

Może poprawić płodność u kobiet.

To nie tylko efekt wysokiej zawartości witamin i minerałów, ale także fitoestrogenów – izoflawonów, które działają regulująco na układ hormonalny – główną przyczynę problemów z zajściem w ciążę u kobiet.

Łagodzi objawy menopauzy.

Ta kwestia również jest związana z obecnością fitoestrogenów.

Gdy poziom estrogenów w czasie menopauzy się obniża, prowadzi to do przykrych objawów, takich jak uderzenia gorąca. Fitoestrogeny zawarte w soi są w stanie naturalnie poradzić sobie z niektórymi z tych objawów poprzez działanie zbliżone do naturalnego estrogenu.

Niestety soja zawiera też wiele składników antyodżywczych i niekorzystnie działających na organizm człowieka…

Goitrogeny

Powodują one zablokowanie wchłaniania jodu z pożywienia czy z powietrza. Efektem jest powiększające się wole tarczycowe i wszelkie inne objawy niedoczynności tarczycy.

Takie efekty zaobserwowano jednak głównie u zwierząt. W przypadku ludzi oddziaływanie to było znikome lub nie było go wcale.

Okazuje się zatem, że w przypadku odpowiedniego poziomu spożycia jodu przez osoby z niedoczynnością, nie ma powodu by unikać soi.

Może zapobiegać nowotworom prostaty u mężczyzn

Soja zawiera fitoestrogeny, które są dominującymi żeńskimi hormonami. Jej spożywanie przez mężczyzn nie ma jednak żadnego wpływu na zaburzenia produkcji testosteronu u mężczyzn. Może za to zapobiec nowotworowi prostaty!

Zawiera GMO

Szkodliwość produktów modyfikowanych genetycznie jest wciąż dyskusyjna. Wiele upraw soi rzeczywiście jest modyfikowanych genetycznie.

Okazuje się, że GMO w soi może powodować odporność na glifosat pestycydowy – jeden z herbicydów, czyli środków ochrony roślin. Może on wykazywać działanie rakotwórcze.

Dla własnego spokojnego sumienia najlepiej więc wybierać produkty sojowe lub ziarna soi nie pochodzące z upraw modyfikowanych genetycznie.

A zatem – jeść czy nie jeść soję?

Soja jest produktem strączkowym, który zawiera przede wszystkim dużo łatwo przyswajalnego białka, a także duże ilości błonnika, witamin i minerałów oraz fitoestrogenów, które są korzystne dla naszego zdrowia. W przypadku osób, które nie tolerują mleka krowiego, mleko sojowe jest czasem jedną z niewielu możliwości zastąpienia jego spożycia.

Weganie i wegetarianie dzięki soi mają dostęp do dobrej jakości źródła białka, które można przetwarzać na wiele interesujących smakowo i teksturowo produktów spożywczych. Soja jest więc bardzo dobrej jakości źródłem białka i pokarmem dającym dużą sytość.

Włączenie jej do diety osób na diecie wegańskiej, wegetariańskiej, odchudzających się, lub ograniczających mleko krowie, może przynieść korzystne skutki. Wystrzegać się soi powinny jedynie osoby chorujące na tarczycę, u których może ona zaostrzyć objawy.

Wybierając produkty sojowe należy też zwracać uwagę na ich pochodzenie i najlepiej wybierać te, które nie zawierają GMO. Włączenie soi do diety może być bardzo dobrym krokiem do nowego, lepszego sposobu odżywiania!

Referencje

https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/22073186

https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/7884535

https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/7884537

https://nutritiondata.self.com/facts/vegetables-and-vegetable-products/9873/2

https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/25892752

https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/7596371

https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/26097060

https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/19299447

https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/24586662

https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/10783315

https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/20357174

https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/29300347

https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/24491722