Zespół metaboliczny – komu grozi najbardziej?

Współcześnie coraz więcej jednostek chorobowych ma ścisłe powiązanie z odżywianiem, a konkretnie – z nieprawidłowym odżywianiem. Dotyczy to nie tylko dzieci jedzących słodycze i fast foody, ale również dorosłych, którzy przez lata praktykowali, nawet nieświadomie, nieprawidłowe nawyki żywieniowe. Wśród chorób cywilizacyjnych wymienia się cukrzycę i nadciśnienie oraz związane z nim choroby serca, ale istnieje też zespół metaboliczny. Jest on nie tyle regularną jednostką chorobową, co podwyższonym czynnikiem wystąpienia tych dwóch chorób równocześnie.

Czy jest zespół metaboliczny?

Jest to w istocie zwiększone ryzyko wystąpienia cukrzycy typu 2 i/lub chorób naczyniowo-wieńcowych. Występuje jako korelacja nieprawidłowych, podwyższonych w stosunku do ogólnie przyjętych norm wyników badań krwi. Bardzo istotnym jest fakt, że odpowiednio wcześnie wykryty i leczony zespół metaboliczny nie prowadzi do wystąpienia wyżej wymienionych chorób. Można zatem, przy odpowiedniej diecie i stosowaniu się do zaleceń lekarskich, pokonać zespół metaboliczny i uniknąć powikłań z nim związanych, a nawet przedwczesnego zgonu. 

Poznaj przyczyny

Wczesne wykrywanie chorób jest bardzo ważnym ogniwem w skutecznym leczeniu. Składa się na nie przede wszystkim samoświadomość pacjentów i ich rodzin, obserwowanie siebie i odpowiednio wczesne reagowanie – w postaci wizyty lekarskiej. Warto zatem poznać przyczyny, które mogą sprawić, że u danej osoby wystąpi zespół metaboliczny, by móc mieć je na uwadze i jak najwcześniej zareagować.

• Przyczyny genetyczne. Genu, które mogą wpłynąć na wystąpienie tego zespołu, nie są zwykle jedynymi jego czynnika. Musi zajść interakcja między nimi, a innymi przyczynami.
• Nadwaga/otyłość czyli niewłaściwa dieta. Niestety, przez zbyt obfitujące w tłuszcze, zbyt mocno przetworzone jedzenie i jego nadmiarowe ilości, wpadamy bardzo łatwo w nadwagę. Od niej już tylko krok do otyłości, która w zestawieniu z genami może podwyższyć ryzyko zachorowania na cukrzycę i choroby serca.
• Siedzący tryb życia. Czyli po prostu – brak ruchu na co dzień. Zarówno tłuszcz trzewny, jak i tkanka podskórna mogą przyczynić się do powstania zespołu metabolicznego. Nie fundując sobie nawet 30 minut ruchu na co dzień, możemy niestety przysporzyć sobie wielu kłopotów związanych ze zdrowiem.
• Stres. Wykazano, że także stres, szczególnie ten długotrwały i przewlekły, może przyczyniać się do nieprawidłowej gospodarki lipidowej i glikemii.

Zespół metaboliczny występuje aż u 40% ludzi po 60. roku życia!

Jak rozpoznać, czy mam zespół metaboliczny?

Do tego niezbędna będzie wizyta u lekarza i podstawowe badania krwi. Jednak aby w ogóle zgłosić się do lekarza z takim podejrzeniem, dobrze jest zweryfikować u siebie kilka rzeczy…

Otyłość brzuszna.

Z reguły tę otyłość widać, gdyż występuje ona w postaci wyraźnie zaokrąglonego brzuszka, nawet pomimo szczupłych ud czy ramion. Jeśli jednak masz problem z oceną i potrzebujesz konkretnych dowodów, zmierz swój wskaźnik WHR. Jest to Twój obwód talii podzielony przez obwód bioder, zmierzony w centymetrach. Jeśli WHR, czyli wynik dzielenia, u kobiet wynosi powyżej 0,85, a u mężczyzn powyżej 1,0 – wówczas można mówić o otyłości typu brzusznego. 

Wysoki poziom cukru we krwi.

Lekarz i tak skieruje Cię na odpowiednie badania krwi, gdy zgłosisz się do niego z tym problemem, ale kontrolnie możesz zbadać swój poziom cukru glukometrem do domowego użytku. Możesz go kupić lub pożyczyć od kogoś, kto używa na co dzień. Z reguły prawidłowy wynik mieści się w granicach od 70 do 99 mg/dL. Wyniki powyżej 126 mg/dL są podstawą do powtórzenia badania, a już na pewno – do konsultacji z lekarzem.

Wysoki poziom trójglicerydów.

Aby go zbadać, niezbędne będą specjalne badania krwi. Poziom 150 mg/dL lub wyższy stanowi już wyraźny czynnik ryzyka wystąpienia zespołu metabolicznego.

Niski poziom cholesterolu HDL

Normy dotyczące zawartości „dobrego” cholesterolu we krwi dzielą się na te dla kobiet i dla mężczyzn. U panów poziom poniżej 40 mg/dL HDL, a u kobiet poniżej 50 mg/DL HDL jest sporym czynnikiem ryzyka.

Istniejąca cukrzyca

Okazuje się, że aż 85% osób, które już cierpią na cukrzycę typu 2, ma zespół metaboliczny! Oznacza to, że oprócz powikłań związanych z istnieniem cukrzycy mogą dojść u nich problemy z układem krążenia, a te dwie choroby współistniejące razem to niemal tykająca bomba zegarowa! 

Wysokie ciśnienie

O podwyższonym ciśnieniu mówimy, gdy jest ono powyżej wartości 120/80 mmHg. Ciśnienie powyżej 130/80 mmHg w spoczynku jest już poważnym czynnikiem, mogącym zwiększyć ryzyko wystąpienia zespołu metabolicznego. 

Zespół metaboliczny może wystąpić, gdy zaistnieje część lub wszystkie z wymienionych objawów jednocześnie. Nie czekaj, przy wystąpieniu jednego z nich, aż rozwiną się kolejne, by udać się do lekarza! Już przy wykrytym wcześnie zbyt wysokim cukrze, ciśnieniu lub istniejącej nadwadze można podjąć skuteczne działania, które nawet całkowicie odeprą widmo ryzyka zachorowania na zespół metaboliczny w przyszłości. Już utrata 3-5% obecnej tkanki tłuszczowej zdecydowanie obniża czynniki ryzyka wystąpienia zespołu metabolicznego! Jeśli więc czujesz, że potencjalnie może on dotyczyć Ciebie – podejmij zdecydowane kroki, by schudnąć i poprawić swój stan zdrowia! 

Jak odżywiać się w zespole metabolicznym ?

Wyeliminuj ze swojego jadłospisu :

• Przetworzone jedzenie
• Sztuczne substancje słodzące
• Tłuszcze trans

• Rafinowane węglowodany i cukier

• Alkohol

Dodaj do swojego jadłospisu:

• Ryby i produkty Omega-3
• Zielone warzywa

• Owoce

• Rośliny strączkowe

• Pełne ziarna

Referencje

http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4598125/

http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3772345/

http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/19151203

http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/24315622

http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/23060097

http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4063515/

http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/8880292

http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3665022/

http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/26759540

http://www.mayoclinicproceedings.org/article/S0025-6196(17)30167-2/fulltext