Witamina D i jej rola w organizmie

Dla naszego organizmu wszystkie witaminy są ważne i wszystkich należy dostarczać w odpowiednich proporcjach dla zachowania dobrego zdrowia. Są jednak stany, w których niektóre z witamin należy spożywać w większej ilości, lub kiedy ich spożywanie ma szczególne znaczenie dla zdrowia. Jedną z takich witamin jest witamina D, szczególnie ważna w okresie niemowlęctwa oraz… zimą.

Charakterystyka witaminy D

Jest to jedyna witamina, której synteza jest tak specyficzna. Mianowicie, wytwarzana jest ona w komórkach naszej skóry, ale tylko pod wpływem działania promieni słonecznych. Oczywiście witaminę D można dostarczać także z pożywieniem, ale ten sposób podaży jest dużo mniej efektywny, niż wytwarzanie jej w skórze – tą drogą dostarczane jest aż 90% tej witaminy! Witamina D jest rozpuszczalna w tłuszczach. Oznacza to, że magazynowana jest w wątrobie i tkance tłuszczowej, nie jest natomiast wydalana wraz z moczem. Nie należy więc przekraczać zalecanych dziennych dawek witaminy D podczas suplementacji.

Witamina D a słońce

W słoneczne dni zaleca się przebywanie na słońcu przez minimum 30 minut dziennie, i to przy minimum odsłoniętych ramionach. Oczywiście, im więcej ciała odsłonimy, i im dłużej przebywamy na słońcu, tym korzystniej dla nas. To powód, dla którego warto od czasu do czasu poopalać się podczas urlopu, zamiast tylko chować w cieniu. To również powód, aby dzieci nie ubierać w zbyt długie ubranka, nawet podczas mało słonecznych dni – niech chwytają tyle słońca przez skórę, ile tylko się da!

A co mają powiedzieć osoby mieszkające na biegunie północnym, gdzie przez 3 miesiące w roku panuje całkowita ciemność? Noc polarna jest prawdziwym wyzwaniem dla mieszkańców krajów skandynawskich. Potrzebują oni systematycznego naświetlania specjalnymi lampami oraz stosowania suplementacji witaminą D. Poziom witaminy D zmagazynowanej w naszej wątrobie i tkance tłuszczowej w ciągu lata może nie być wystarczający, aby przetrwać długą jesień i zimę. Dlatego warto suplementować się kapsułkami z witaminą D.

Uwaga – korzystanie z solarium nie przyniesie pożądanych efektów syntezy witaminy D w skórze! Może wręcz przyczynić się do szybszego rozkładu ustrojowych zasobów tej witaminy!

Witamina D – rola w organizmie

Dbałość o odpowiednią podaż witaminy D w organizmie powinna zacząć się już w okresie prenatalnym. Kobiety ciężarne cierpiące na jej niedobory mogą zachorować na cukrzycę ciężarnych. Częściej też ich dzieci podatne są na złamania kości, schorzenia z rodzaju autoimmunologicznych oraz choroby metaboliczne i naczyniowej. To nie wszystkie zalety działania witaminy D:

• Warunkuje prawidłowy rozwój kośćca u niemowląt i dzieci
• Wpływa na rozwój odporności niemowlęcia
• Działa korzystnie na słuch, układ nerwowy i serce niemowlęcia
• Zapobiega krzywicy i innym wadom postawy u dzieci i młodzieży
• Kształtuje odpowiednią gęstość i mineralizację kości i zębów
• Zmniejsza ryzyko wystąpienia powstawania raka piersi, okrężnicy
• Zapobiega cukrzycy typu I
• Chroni przed chorobami układu krążenia (zawałem, udarem, chorobą wieńcową)
• Wspomaga szybsze spalanie tkanki tłuszczowej

Zapotrzebowanie na witaminę D

Zapotrzebowanie organizmu na witaminę D jest różne i zależne przede wszystkim od wieku oraz pory roku. W okresie wiosenno-letnim, gdy więcej czasu spędzamy na słońcu, praktycznie można pominąć suplementację zewnętrzną. W zupełności wystarcza wtedy ilość, którą zdobywamy przez skórą oraz razem z pożywieniem. W przypadku niemowląt (przez cały rok) oraz suplementacji u dzieci, młodzieży i dorosłych w okresie jesienno-zimowym, dawki kształtują się następująco:

• Noworodki i niemowlęta: 400 j.m. na dobę w postaci specjalnych kropel
• Niemowlęta powyżej 6 m-ca życia: 600 j.m. na dobę
• Dzieci po 1. r.ż. i młodzież: 600-1000 j.m. na dobę w zależności od indywidualnych potrzeb
• Dorośli: 800-2000 j.m. na dobę. Jest to szczególnie ważne u osób powyżej 65. r.ż. oraz u osób otyłych, które powinny przyjmować nawet jeszcze większe dawki.

Niedobory – przyczyny i objawy

Przyczyną niedoborów witaminy D jest najczęściej zbyt mała ekspozycja na słońce w okresie wiosenno-letnim. Zdarza się to w przypadku osób niezbyt aktywnych, spędzających po prostu mało czasu na dworze, ale nie tylko. Również chorzy unieruchomieni w łóżku powinni dbać o suplementację witaminą D. Niedobory występują także w krajach, w których występują noce polarne, a także w okresie jesienno-zimowym w krajach, w których zima jest stosunkowo długa, a dni są o wiele krótsze od nocy. Niedobory objawiają się poprzez:

• Wady postawy u dzieci
• Problemy z systemem autoimmunologicznym
• Rozwój Hashimoto
• Krzywicę
• Rozwój cukrzycy typu I
• Problemy ze snem
• Przewlekłe zmęczenie
• Bóle stawów
• Skurcze mięśnis
• Problemy z koncentracją
• Bóle głowy

Suplementując witaminę D3 należy równocześnie dbać o podaż witaminy K2 (z kiszonek czy serów, lub z dopełniających się kompleksów suplementów). Działają one sprawniej z wapniem i magnezem, dlatego też należy dostarczać swojemu organizmowi również tych składników, by zapewnić sobie prawidłowe działanie całego organizmu.

Naturalne źródła witaminy D:

• Słońce!
• Tłuste ryby
• Jaja (w szczególności żółtka)
• Kurka (pieprznik jadalny), pieczarka, borowik
• Wątroba cielęca
• Mięsa
• Sery
• Mleko

Synergistyczne składniki odżywcze witaminy D

Witamina K

• Optymalny poziom witaminy K zapobiega niektórym problemom związanym z nadmiarem witaminy D i prowadzi do lepszych wyników.
• Wystarczający poziom witamin D i K prowadzi do zmniejszenia ryzyka złamań szyjki kości udowej.
• Wystarczająca ilość witaminy K i D poprawia również poziom insuliny i ciśnienie krwi, jednocześnie zmniejszając ryzyko artroskopii.

Wapń

Witamina D zwiększa wchłanianie wapnia

Witamina D odgrywa kluczową rolę w utrzymaniu zdrowia kości i zębów, poprzez regulację poziomu wapnia i fosforu w organizmie. Kluczowym aspektem tej roli jest zwiększenie wchłaniania wapnia, co jest niezbędne dla prawidłowego rozwoju i mineralizacji kości. Bez wystarczającej ilości witaminy D, wchłanianie wapnia z diety jest znacznie ograniczone, co może prowadzić do osłabienia kości, takich jak osteoporoza. Dlatego, aby zapewnić prawidłowe funkcjonowanie organizmu, niezwykle istotne jest dostarczanie odpowiedniej ilości witaminy D, wspierającej zdolność organizmu do wchłaniania i utrzymywania poziomu wapnia.

Wraz z witaminą K , uzupełnianie wapnia i witaminy D prowadzi do poprawy zdrowia kości, serca i metabolizmu.

Wapń, witamina D i witamina K są kluczowymi składnikami niezbędnymi dla utrzymania zdrowych kości, serca i prawidłowego metabolizmu. Wapń jest składnikiem budulcowym kości i zębów. Ponadto, odgrywa istotną rolę w funkcjonowaniu mięśni, przekazywaniu sygnałów nerwowych i krzepnięcie krwi. Witamina D uzupełnia działanie wapnia, umożliwiając prawidłowe wchłanianie go w przewodzie pokarmowym. Natomiast, witamina K jest kluczowa dla procesów krzepnięcia krwi i zdrowia kości. Stąd, prawidłowe uzupełnianie wapnia, witaminy D i witaminy K jest kluczowe dla prawidłowego funkcjonowania organizmu, szczególnie w profilaktyce i leczeniu osteoporozy, utrzymaniu zdrowia serca i poprawie metabolizmu.

• Wapń i witamina D działają również synergistycznie na funkcjonowanie mięśni szkieletowych.
• Suplementy witaminy D i wapnia doprowadziła do poprawy odpowiedzi na krzywicę u dzieci.

Magnez

• Suplementacja witaminą D poprawia stężenie magnezu w surowicy, szczególnie u osób otyłych.
• Magnez jest kofaktorem biosyntezy, transportu i aktywacji witaminy D.
• Suplementacja magnezem poprawia poziom witaminy D.
• Niedobór zarówno witaminy D, jak i magnezu zwiększa ryzyko chorób sercowo-naczyniowych, cukrzycy, chorób metabolicznych i schorzeń szkieletowych.

Selen

Suplementacja witaminą D poprawia poziom selenu w surowicy.

Selen jest niezwykle ważnym pierwiastkiem dla naszego organizmu, który odgrywa kluczową rolę w utrzymaniu zdrowych włosów, skóry, a także sprawnego funkcjonowania tarczycy. Niedobór tego pierwiastka może prowadzić do wielu poważnych problemów zdrowotnych. Dlatego suplementacja witaminą D, wpływając na poprawę poziomu selenu w surowicy, może przyczynić się do zwiększenia ogólnej kondycji i odporności organizmu. Warto jednak pamiętać, że każda suplementacja powinna być dostosowana indywidualnie i skonsultowana z lekarzem specjalistą.

Antagonistyczne składniki odżywcze witaminy D

Witamina A

• Wysoki poziom witaminy A zmniejsza pobieranie witaminy D o 30 procent.

Witamina E

• Średnie i wysokie poziomy witaminy E znacznie zmniejszają wchłanianie witaminy D odpowiednio o 15 procent i 17 procent.

Oprócz spożywania produktów bogatych w witaminę D, należy więc również często przebywać na słońcu z odsłoniętymi fragmentami ciała. W sezonie zimowym warto sięgać po preparaty zawierające tę witaminę. Jej suplementacja jest szczególnie ważna u dzieci. Zaniedbanie tej kwestii może doprowadzić do rozmiękania kości czy wad postawy, które później są trudne lub wręcz niemożliwe do skorygowania!