Masz zawroty głowy, senność, spadek ciśnienia po posiłku. Zobacz czy nie masz niedociśnienia poposiłkowego?

Niedociśnienie poposiłkowe jest to spadek ciśnienia tętniczego krwi odnotowywany tuż po posiłku. Komu ono się przytrafia i czy jest stanem zagrażającym zdrowiu lub nawet życiu?

Dlaczego ciśnienie krwi się zmienia?

Ciśnienie tętnicze krwi to siła, z jaką krew przepływa przez Twoje tętnice. W zależności od wielu różnych czynników może ono ulegać lekkim wahaniom w ciągu dnia. I tak, podczas gdy śpimy nasze ciało spowalnia swoją pracę, w tym również obniża ciśnienie.

Natomiast kiedy uprawiamy sport, może ono wzrosnąć. Również posiłek, szczególnie u osób starszych, może być powodem do spadku ciśnienia, które pogorszy samopoczucie pacjenta. Należy to zdiagnozować i leczyć – na szczęście można to robić z dobrym skutkiem. 

Jakie są objawy niedociśnienia poposiłkowego?

Baczną uwagę na stan zdrowia swój lub bliskiej osoby należy zwrócić, gdy zauważy się występujące tuż po posiłku objawy takie jak: 

• Omdlenie
• Zawroty głowy
• Oszołomienie

W trudniejszych przypadkach pojawiają się też:

• Zaburzenia widzenia
• Zaburzenia mowy
• Bóle wieńcowe serca
• Objawy wskazujące na przejściowe niedokrwienie mózgu

Objawy występują w szczególności po posiłkach bogatych w węglowodany, ale mogą się pojawić również po spożyciu białek i tłuszczów.

Jak zdiagnozować niedociśnienie poposiłkowe?

Zanim udasz się do lekarza z prawdopodobnym niedociśnieniem poposiłkowym, sprawdź w domu, czy faktycznie występuje u Ciebie spadek tego parametru. Można to zrobić przy pomocy zwykłego domowego aparatu do pomiaru ciśnienia. Należy w tym celu wykonać pomiar tuż przed posiłkiem oraz tuż po nim i porównać te dwie wartości. Warto zanotować je i przedstawić wyniki lekarzowi, zanim udasz się na pierwsza wizytę.

U większości pacjentów z niedociśnieniem poposiłkowym ciśnienie krwi spada w ciągu około 30-60 minut po spożyciu jedzenia. 

Lekarz prawdopodobnie sam również zweryfikuje, jak wygląda kwestia Twojego ciśnienia przed i po posiłkach. Dodatkowo może zlecić też inne badania:

• Badania krwi w celu wykluczenia anemii oraz niskiego poziomu cukru we krwi
• EKG czyli ekektrokardiogram, aby zweryfikować prawidłowość rytmu serca
• Echokardiogram do oceny prawidłowości budowy oraz funkcji serca

Jakie jest ciśnienie krwi, które może świadczyć o poposiłkowym niedociśnieniu? Mówi się o nim, gdy ciśnienie spada o przynajmniej 20 mm Hg. Można o nim mówić również wtedy, gdy ciśnienie skurczowe (pierwsza, czyli wyższa wartość z podawanego wskaźnika) spadnie po posiłku z około 100 na 90. 

Skąd się bierze niedociśnienie poposiłkowe?

Spożycie posiłku jest dla każdego organizmu pewnym rodzajem wysiłku. Podczas posiłku ciśnienie krwi może zostać skierowane w kierunku jelit, aby pobudzić je do ruchów robaczkowych. Tym samym u osób dotkniętych niedociśnieniem posiłkowym, słabnie opór naczyniowy, który jest jednym z czynników warunkujących utrzymanie prawidłowego ciśnienia krwi. Gdy naczynia samoistnie nie zwężają się, ciśnienie jest mniejsze. 

Hipotonia poposiłkowa może też dotyczyć osób z cukrzycą – u nich po posiłku glukoza wchłania się szybciej, co wywołuje zmiany ciśnienia. Z uwagi na to, że ciśnienie krwi jest regulowane przez autonomiczny układ nerwowy, zaburzenia w tym obszarze, na przykład w chorobie Parkinsona, również mogą dawać objawy niedociśnienia. U niektórych pacjentów przyczyną tego stanu rzeczy może być również zażywanie leków na nadciśnienie. Gdy działają one skutecznie, a wręcz zbyt skutecznie, mogą wpływać niekorzystnie na stan ciśnienia po posiłku. 

Dlaczego niedociśnienie poposiłkowe może być groźne?

Sam spadek ciśnienia, który ustępuje samoistnie po pewnym czasie od posiłku, nie jest stanem zagrażającym życiu. Może jednak nim być, gdy na przykład po posiłku pacjent zbyt gwałtownie odejdzie od stołu, po czym omdleje, lub będzie prowadził samochód, i w czasie jazdy zdarzy mu się omdlenie czy zawroty głowy. 

Jak można leczyć hipotonię poposiłkową?

Jeśli hipotonia ma związek z zażywanymi lekami na nadciśnienie, lekarz może zalecić zmianę pór ich przyjmowania, aby unikać ich przed posiłkami. 

W innych przypadkach może pomóc spożywanie posiłków mniej obfitujących w węglowodany, które wywołują nagłe uwalnianie insuliny zakłócające pracę autonomicznego układu nerwowego. Warto spróbować również prostych metod, takich jak wypijanie filiżanki kawy przed posiłkiem, co powoduje wzrost ciśnienia i zwężenie naczyń krwionośnych, zapobiegając hipotensji. Dobrym pomysłem jest także dobre nawadnianie się – czyli wypicie około 2 szklanek wody przed posiłkiem. 

W niektórych przypadkach może się okazać, że te proste metody jak nawadnianie się, picie kawy lub spacerowanie po posiłku nie pomagają. Wówczas konieczne okaże się leczenie farmakologiczne. Z pewnością niedociśnienie po posiłku jest stanem, który wymaga konsultacji z lekarzem. Bagatelizowanie tego problemu nie tylko powoduje dyskomfort prawie po każdym jedzeniu, ale również może doprowadzić do przykrych konsekwencji, takich jak upadek czy utrata panowania nad pojazdem po omdleniu na skutek niedociśnienia. 

Referencje

https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/25277381
http://healthline.com//process
https://doi.org/10.1016/j.clnu.2014.09.009
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed?term=7825766
https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/low-blood-pressure/symptoms-causes/syc-20355465
https://doi.org/10.1016/j.jamda.2015.01.097
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4712364/