Choroba Leśniowskiego-Crohna – przyczyny, objawy, diagnostyka i leczenie

Wśród chorób zapalnych przewodu pokarmowego istnieje choroba Leśniowskiego-Crohna, która jest obecnie dość popularna, ale wciąż nie do końca zbadana.

Najczęściej schorzenie to obejmuje jelito cienkie i grube, ale stany zapalne mogą pojawiać się także na innych odcinkach przewodu pokarmowego – od ust po odbytnicę.

Ta jednostka chorobowa ma charakter przewlekły i występuje z okresami zaostrzeń i remisji. Jak się objawia, jaki ma przebieg i rokowania?

Kto choruje na Leśniowskiego-Crohna?

Statystycznie, najczęściej tę chorobę wykrywa się u młodych kobiet w wieku 15-30 lat. Może jednak występować zarówno u osób płci męskiej, jak i dużo starszych oraz u dzieci.

Z reguły u młodszych pacjentów obserwuje się bardziej agresywny przebieg choroby. Nawet u połowy chorych stany zapalne występują w jelicie krętym, a tylko u 20% osób zmagających się z tą chorobą zapalenie obejmuje jedynie jelito grube.

Dość rzadko zdarzają się symptomy choroby w górnych odcinkach przewodu pokarmowego – przełyku, gardle czy jamie ustnej.

Skąd się bierze ta choroba?

Przyczyny choroby Leśniowskiego-Crohna nie zostały dokładnie zbadane. Szacuje się, że o wiele częściej występuje ona u osób, które w najbliższej rodzinie mają pacjentów chorujących na stany zapalne jelit.

Chorobę może wywołać także gwałtowny spadek odporności, na przykład na skutek infekcji wirusowej lub bakteryjnej.

Czynnikiem ryzyka jest również stosowanie hormonalnych środków antykoncepcyjnych, palenie papierosów, a także częste stosowanie niesteroidowych leków przeciwzapalnych, czyli tych dostępnych bez recepty przeciwbólowych i przeciwgorączkowych. 

Jak się objawia choroba Leśniowskiego-Crohna?

Może ona mieć łagodniejszy i agresywniejszy przebieg i występować w różnych odcinkach przewodu pokarmowego.

Głównymi objawami, na które należy zwrócić uwagę, są:

• Biegunki
• Silnie wzdęty brzuch
• Gorączka powyżej 38°C
• Silny ból brzucha, zazwyczaj w okolicy prawego biodra
• Może pojawić się krew w stolcu
• Zmęczenie
• Brak apetytu
• Utrata masy ciała
• Mogą pojawić się ropnie okołoodbytnicze i/lub szczeliny odbytu

Objawami towarzyszącymi chorobie Leśniowskiego-Crohna mogą być:

• Stany zapalne zlokalizowane w zupełnie innych częściach ciała: stawów, tęczówki, osierdzia, mięśnia sercowego, naczyń krwionośnych
• Zmiany o charakterze zakrzepowym i zatorowym w naczyniach
• Wykwity skórne w postaci rumienia guzowatego

Według jednych ze świeższych badań obejmujących pacjentów z nieswoistymi zapaleniami jelit, do których zalicza się choroba Leśniowskiego-Crohna, mogą jej towarzyszyć inne schorzenia: 

• Refluks żołądkowo-przełykowy
• Choroba wrzodowa
• Choroby nerek
• Choroby płuc – POChP, astma
• Nadciśnienie tętnicze

Nie są one jednak konieczne do postawienia prawidłowej diagnozy

Jak diagnozuje się chorobę Leśniowskiego-Crohna?

Diagnostyka choroby Leśniowskiego-Crohna opiera się głównie na eliminacji. Wynika to z tego, że nie daje ona objawów, które mogłyby zostać wykryte za pomocą jednego prostego badania.

W związku z tym trzeba przeprowadzić szereg różnych badań, aby móc wyeliminować inne, bardziej charakterystyczne jednostki chorobowe. W tym celu stosuje się następujące badania:

• Badanie krwi, głównie pod kątem markerów stanów zapalnych OB i CRP
• Badania endoskopowe, najczęściej wymagana jest kolonoskopia i gastroskopia. Podczas badań wykonuje się biopsję jelita do badań
• RTG jamy brzusznej z kontrastem
• USG jamy brzusznej
• Rezonans magnetyczny

Czy można wyleczyć tę chorobę?

Choroba Leśniowskiego-Crohna jest niestety nieuleczalna. Celem diagnostyki i leczenia jest nie dopuszczanie do jej rozwoju, który może powodować nacieki zapalne i tym samym doprowadzić do powikłań.

Dieta ma bardzo duże znaczenie w minimalizowaniu ryzyka wystąpienia objawów i łagodzenia ich, jednak nie leczy choroby. W leczeniu stosuje się głównie:

• Antybiotyki
• Leki przeciwzapalne
• Immunosupresanty
• Leki obniżające odporność
• Leki biologiczne

Celem leczenia jest ograniczenie rozwoju choroby, zminimalizowanie ryzyka powikłań oraz poprawa samopoczucia osoby chorej.

Jakie są możliwe powikłania?

Na skutek choroby Leśniowskiego-Crohna można nabawić się anemii, problemów z wchłanianiem składników odżywczych, znacznego wychudzenia, wyniszczenia i apatii.

Niektórzy chorzy zmuszeni są do żywienia pozajelitowego, a nawet do wyłonienia stomii, gdyż ich jelito cienkie i grube nie pełni należycie swojej funkcji i jest zniszczone na zbyt dużym obszarze. 

Jak sobie pomóc w chorobie?

Ważne jest, aby stosować właściwą dietę nie tylko w czasie ataków choroby, ale przede wszystkim na co dzień. 

• Przyjmować probiotyki i lub spożywać kiszonki i fermentowane produkty mleczne;
• Ograniczyć przyjmowanie twardych, mocno przyprawionych potraw. Lepszym wyborem będą te łagodne, lekkostrawne, w formie półpłynnej;
• Unikać tłuszczów – zmniejszają one strawność potraw i powodują silne skurcze jelit, a przez to bardziej intensywne biegunki;
• W czasie ataków należy ograniczyć spożywanie błonnika, który nasila biegunki;
• Korzystna może być próba odstawienia laktozy – jeśli po kilku dniach objawy ustąpią, należy zbadać się i stosować dietę pod kątem nietolerancji tego cukru;
• Warto suplementować się witaminami i minerałami, które uzupełnią ubytki powstałe na skutek intensywnych biegunek;
• Przydatne może być zażywanie suplementów diety z kwercetyną – ten związek łagodzi reakcje alergiczne, które bardzo często towarzyszą chorobie Leśniowskiego-Crohna;

Mając diagnozę choroby Leśniowskiego-Crohna nie wolno się załamywać i poddawać. Przy stałej opiece dietetyka klinicznego, ścisłym trzymaniu się diety i leczenia farmakologicznego oraz innych zaleceń lekarskich, można utrzymać objawy na względnie niskim poziomie i wydłużać okresy remisji, a tym samym żyć względnie komfortowo.