Brukiew – zapomniane, niezwykle zdrowe warzywo

Brukiew to warzywo, które wywodzi się prawdopodobnie ze Skandynawii lub Rosji, gdzie występowało jako roślina dzika. Dziś jest warzywem uprawnym, a w drugim roku uprawy podczas kwitnienia może być ważnym i bardzo wydajnym warzywem miododajnym.

Dziś brukiew spożywa się bardzo rzadko – kojarzona jest raczej z przestarzałym warzywem dla ubogich. W czasie II wojny światowej stanowiła bardzo ważny element wyżywienia ludności polskiej, a po dziś dzień chętnie stosowana jest jako wypełniacz w wielu potrawach w kuchni północy. Jakie właściwości prozdrowotne ma brukiew?

Czym jest brukiew?

Co to jest brukiew? Brukiew zwana też karpielem to dwuletnia odmiana kapusty rzepak. Jest to warzywo korzeniowe o grubej, okrągłej lub lekko spłaszczonej bulwie. W Norwegii brukiew jadalną wykorzystuje się w wielu tradycyjnych świątecznych potrawach, zdobyła też spore uznanie w Niemczech czy w Wielkiej Brytanii.

W Polsce wciąż jest mało popularna jako warzywo, chętniej jako roślina pastewna. Ta niechęć do brukwi może wynikać z zakorzenionego głęboko skojarzenia tej rośliny z biedą i głodem. W Finlandii stanowi ona często składnik puree ziemniaczanego lub jako wypełnienie dla potraw z mięsem mielonym, a także do zup. 

Jaki skład ma brukiew?

To stosunkowo niskokaloryczny produkt o wysokiej zawartości węglowodanów, w tym również błonnika. W brukwi znajdują się spore zapasy witaminy C oraz E, a także potasu, magnezu i wapnia. Dodatkowo w warzywie tym znajdują się spore ilości cyjanoglukozydów (obecnych też na przykład w manioku, batatach, kiełkach bambusa), które utrudniają prawidłowe wchłanianie jodu.

Nadmierne spożycie brukwi może więc prowadzić do niedoczynności tarczycy, nawet pomimo braku niedoborów jodu w diecie. Oprócz cyjanoglukozydów, brukiew zawiera też glukozynolany – substancje nadające jej gorzkawy smak, które jednak nie są niebezpieczne dla człowieka. 

Dlaczego warto polubić brukiew?

W ograniczonych ilościach spożywanie brukwi może być bardzo korzystne dla zdrowia z uwagi na:

Sporą zawartość przeciwutleniaczy

Głównie w postaci witaminy C i E. Witamina C pozwala zregenerować ubytki witaminy E w organizmie, a zatem dostarczanie sobie ich dwóch do organizmu to bardzo dobry wybór, pozwalający utrzymać zdrowie i urodę przez długi czas.

Również wyżej wspomniane glukozynolany są przeciwutleniaczami, które mają właściwości przeciwzapalne i są w stanie redukować potencjalne ryzyko wystąpienia niektórych nowotworów i chorób o podłożu zapalnym. 

Wspieranie zdrowia jelit

Wysoka zawartość błonnika nierozpuszczalnego w wodzie to doskonałe pożywienie dla bakterii jelitowych, dzięki którym jelita trawią jak należy i produkują bardzo ważne dla organizmu krótkołańcuchowe kwasy tłuszczowe. Oprócz tego odpowiednia ilość błonnika w diecie rozluźnia stolec, ułatwia wypróżnienia i wspomaga aktywność motoryczną jelit, przez co trawienie odbywa się sprawniej. 

Zapewnienie sytość. Również z uwagi na dużą ilość błonnika, brukiew może być bardzo przydana w procesie odchudzania, a także dla zaspokajania głodu. W czasie II wojny światowej na ubogich obszarach wiejskich, gdzie nie było dostępu do lepszego rodzaju żywności, spożywano spore ilości brukwi, która… ratowała od śmierci głodowej.

Biorąc pod uwagę, że w czasie niemieckiej okupacji na dorosłego mężczyznę przypadała średnia racja wynosząca 300 kcal dziennie (tyle co sucha bułka), jedzono ze smakiem nawet to, co obecnie wykorzystujemy jedynie jako paszę dla zwierząt gospodarskich.

Pomoc w obniżaniu poziomu cholesterolu i cukru we krwi. To również zasługa błonnika, w który obfituje brukiew. 

Wysoką zawartość potasu i magnezu. To elektrolity szalenie ważne dla równoważnej pracy serca, mięśni i układu nerwowego. Brukiew zawiera spora ilość tych minerałów, dlatego przyda się w diecie osób chorujących na serce, ale również tych, które pragną dbać o profilaktykę chorób układu krążenia. 

Jak przyrządzać brukiew?

Jeśli uda Ci się kupić lub wyhodować brukiew, możesz spróbować wprowadzić ją do swojej diety, jako bardzo pożywne warzywo. Dodając ją ugotowaną do miękkości jako składnik puree razem z ziemniakami, groszkiem i marchewką, można uzyskać doskonale sycący dodatek do mięs.

Możesz przyrządzać ją jak frytki smażąc w głębokim oleju pokrojoną w słupki, a także zmiksowaną ugotowaną brukwią zagęszczać i wzbogacać smak oraz wartość sytną zup różnego rodzaju. Surowa brukiew starta na tarce może być świetnym dodatkiem do sałatek i surówek, a pokrojona w talarki – do zapiekanek warzywnych. 

Przekonaj się do tego smakowitego, ostrego w smaku warzywa, dodając je początkowo w małych, a stopniowo coraz większych ilościach do swojej diety. Z pewnością wkrótce się do niego przekonasz i nauczysz przyrządzać z brukwi wyjątkowe, oryginalne potrawy!