Ból głowy – to nie zawsze to samo!

Ból głowy jest jedną z najczęstszych przypadłości, które nam się przytrafiają. Jest to jednak rodzaj bólu bardzo niejednoznaczny. Może być skutkiem jakiegoś jednorazowego bodźca, a może oznaczać jakąś cięższą dolegliwość, i to niekoniecznie związaną z obszarem głowy. Ważne jest, aby każdy z nas potrafił rozpoznawać umiejscowienie oraz natężenie bólu głowy, który nam towarzyszy. Dzięki temu będzie można skuteczniej z nim walczyć!

Ból głowy – jaki jest, każdy wie

Szacuje się, że 70% z nas miewa bóle głowy w ilości przynajmniej jednego epizodu rocznie.

Chyba każdy więc doskonale wie, czym jest ta przypadłość i śmiało można założyć, że każda dorosła osoba przynajmniej raz w życiu przeżyła jakiś rodzaj bólu głowy. Najczęściej zdarzają się bóle łagodne i umiarkowane – takie, które powodują dyskomfort, ale nie blokują całkowicie normalnego funkcjonowania.

Bywają jednak takie bóle, które całkowicie wyłączają z normalnego życia, nie pozwalają się skupić, pracować umysłowo ani fizycznie, a nawet uniemożliwiają wykonywanie codziennych czynności.

Istnieje wiele różnych przyczyn bólów głowy. W zależności od przyczyny, różne może być jego umiejscowienie oraz natężenie i rodzaj bólu. 

Pierwotne przyczyny bólu głowy

Pierwotne bóle głowy to takie, które powiązane są bezpośrednio z samymi zmianami w mózgu i układzie nerwowym.

Nie dotyczą one innych schorzeń. Są to: migrena, klasterowe bóle głowy oraz napięciowy ból głowy. 

Wtórne bóle głowy

O bólu wtórnym mówimy wtedy, kiedy ból nie jest dolegliwością samą w sobie, lecz jest następstwem jakiejś choroby lub urazu.

Na przykład w przypadku guza mózgu lub tętniaka ból głowy nie jest dolegliwością samą w sobie lecz objawem obecności schorzenia podstawowego.

Ból jest wówczas objawem ucisku guza lub tętniaka na mózg. Również problemy z kręgosłupem mogą powodować bóle głowy, kiedy zdeformowane dyski uciskają na nerwy – boli wówczas nie tylko głowa, ale i szyja.

Na skutek odstawienia lub zmniejszenia ilości leków przeciwbólowych dotąd zażywanych regularnie, pacjent może odczuwać bóle odstawiennicze.

Wtórnym bólem głowy jest również ten, którego przyczyną jest uraz mechaniczny, na przykład po upadku z wysokości.

Ból zatokowy jest z kolei wynikiem tworzenia się w zatokach stanu zapalnego.

Rdzeniowy ból głowy jest natomiast skutkiem poważnego wycieku płynu mózgowo-rdzeniowego na przykład na skutek znieczulenia zewnątrzoponowego. 

Zawsze gdy pojawia się ból w obszarze głowy i szyi, należy zastanowić się nad jego możliwą przyczyną. Wtedy można pokusić się o zdiagnozowanie rodzaju swojego bólu głowy, poprzez opisanie tego, w którym miejscu boli, jaki jest to rodzaj bólu, oraz jak mocno boli.

Rodzaje bólów głowy

Bólów głowy napięciowy

Jest to ból występujący jako efekt stresu i napięcia, bardzo powszechny (szczególnie w dzisiejszych stresogennych czasach).

To rodzaj bólu, który opisuje się jako zaciskający się ściśle wokół głowy.

Jego przyczyną jest stres oraz niewłaściwa postawa, które wywołują zaciskanie się mięśni szyi i ucisk na naczynia krwionośne.

Takie bóle mogą trwać od kilku minut do kilku dni i mogą się powtarzać.

Najlepszym sposobem na ten rodzaj bólu jest tabletka przeciwbólowa oraz relaks – na przykład w wannie z gorącą wodą i lawendową solą do kąpieli, pod kołdrą w wygodnym łóżku, czy na dotleniającym spacerze. 

Bólów głowy klasterowy

Ten rodzaj bólu jest najczęstszy u mężczyzn w wieku 20-40 lat, ale na szczęście dosyć rzadko spotykany. To ból bardzo charakterystyczny, opisywany jako rozdzierający, umiejscowiony po jednej stronie głowy lub za okiem. Bóle takie występują nawet codziennie, bywa, że częściej niż raz dziennie, przez około 6 tygodni. Wiążą się z przekrwieniem oczu, łzawieniem, katarem i są bardzo uciążliwe. Ten rodzaj bólu najlepiej skonsultować z lekarzem – im szybciej, tym lepiej.

Bólów głowy Migrenowy 

Jest bólem bardzo silnym, pulsującym i często występującym tylko po jednej stronie głowy.

Najczęściej występuje u kobiet – nawet w 75%.

Ból nasila się nawet przy minimalnej aktywności fizycznej – pacjent czuje, że musi natychmiast położyć się w zaciemnionym pomieszczeniu bez ruchu, bo inaczej „pęknie mu głowa”.

Napady migrenowego bólu rozwijają się bardzo szybko – zwykle w ciągu maksymalnie kilkunastu minut i trwają zwykle 4-72 godziny.

Zadaniem terapeuty bólu będzie maksymalne skrócenie tego czasu, ponieważ epizody migreny potrafią zdecydowanie utrudnić normalne funkcjonowanie.

Leczenie polega na jak najszybszym zażyciu leku przeciwbólowego o dużej mocy i zażywaniu profilaktycznie leków, mających zmniejszyć częstotliwość i siłę napadów.

Czasem migrena poprzedzona jest aurą – objawami neurologicznymi, takimi jak rozmazywanie pola widzenia, światełka, ciemne plamy itp. 

Polekowe bóle głowy

To dość nietypowy rodzaj bólu, występującego po odstawieniu leków przeciwbólowych, które do tej pory brało się właśnie na bóle głowy.

Wiąże się to z efektem zmniejszenia efektu terapeutycznego leków w miarę ich systematycznego przyjmowania. Jest to ból tępy, uciskowy, obejmujący całą głowę ale z przewagą przedniej części.

Ten rodzaj bólu może się wiązać z innymi objawami, takimi jak: zaburzenia koncentracji, niepokój, brak apetytu, drżenie rąk, osłabienie lub nadmierne pobudzenie, bezsenność, przygnębienie.

Jak odróżnić zwykły ból głowy od migreny?

Czasami ból głowy jest tak silny, że można zacząć się zastanawiać, czy to nie jest już migrena. Tak naprawdę zdiagnozowanie tej choroby nie jest wcale takie łatwe ani szybkie.

Migrena jest spowodowana zmianami nerwowymi i chemicznymi w mózgu, a niektóre czynniki genetyczne i środowiskowe mogą zwiększać podatność na jej wystąpienie.

Jest to ból silny, pulsujący, często wiążący się z silnym światłowstrętem i nadwrażliwością na dźwięki.

Mówi się o migrenie, że to jedna z najbardziej upośledzających chorób na świecie!

Dlaczego? Ponieważ nagle, w ciągu kilku minut wyłącza ona pacjenta z normalnej życiowej aktywności!

Ból jest tak intensywny, że tych kilka minut zanim się rozwinie na dobre, można wykorzystać jedynie na to, by znaleźć sobie dogodne, ustronne miejsce i zażyć tabletkę na ból głowy.

Oprócz migreny z aurą i bez aury, jest też migrena hemiplegiczna, czyli taka, której nie towarzyszy ból głowy, a jedynie objawy przypominające udar – drętwienie jednej strony ciała, niewyraźna mowa czy osłabienie.

Migrena jest chorobą nieuleczalną, a zatem gdy się pojawi, ważna jest prawidłowa diagnoza i nauczenie się, jak dbać o jej profilaktykę oraz radzić sobie z napadami.

W tym celu najlepiej udać się do poradni leczenia bólu – to specjalistyczne ośrodki, w których lekarze będą potrafili najlepiej zająć się pacjentem. 

Jak poradzić sobie z bólem głowy?

Doświadczając bólu głowy, należy zapoznać się z poszczególnymi, wymienionymi rodzajami, i umieć dopasować swoje objawy do tych opisanych najpopularniejszych, oczywiście w powiązaniu z potencjalną przyczyną.

Zdarzają się bóle głowy będące bezpośrednim skutkiem nadciśnienia – wynikającego z ucisku naczyń krwionośnych na mózg.

Bóle głowy z powodu nagłego odstawienia kofeiny również mogą się zdarzyć i warto się zastanowić, czy to przypadkiem nie zmiana trybu życia jest ich przyczyną.

Niektórzy doświadczają tak zwanego weekendowego bólu – gdy po ciężkim tygodniu wreszcie mają chwilę dla siebie, śpią do południa i budzą się z silnym bólem.

Jest to efekt zmiany trybu życia.

Diagnostyka bólu głowy o nieco poważniejszej etiologii, podejrzewanej przez lekarza, obejmuje:

• Morfologię
• Tomografię głowy
• Rentgen zatok
• Rentgen czaszki

Najważniejszy dla lekarza będzie jednak wywiad, który pozwoli określić potencjalne przyczyny bólu głowy, oraz podstawowy pomiar ciśnienia spoczynkowego.

Daje to bardzo często jasny obraz dolegliwości i pozwala dostosować rodzaj terapii.

Bóle głowy są jednymi z tych, z którymi doskonale potrafimy sobie radzić sami.

Wystarczy tabletka przeciwbólowa dostępna bez recepty, wyciszenie lub sen i ból mija jak ręką odjął. Tak się zdarza, gdy przyczyną nie była żadna poważna dolegliwość, a ból taki pojawia się sporadycznie i nie można go określić mianem regularnego.

Wśród młodych ludzi najczęściej występuje napięciowy ból głowy, będący rezultatem stresującego trybu życia, nieprawidłowej postawy, niskiej aktywności fizycznej lub nadmiaru bodźców takich jak ekran komputera czy smartfona.

Warto więc mieć w swojej apteczce tabletki na ból głowy na wszelki wypadek, ale raczej dbać o to, aby mu zapobiegać. Można to robić poprzez regularną aktywność fizyczną, unikanie stresu, używek, wpatrywania się w ekran, oraz wysypianie się i picie dużych ilości wody! 

Referencje

https://nccih.nih.gov/health/butterbur

https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmedhealth/PMHT0024772/