7 najczęstszych objawów cukrzycy typu 1

Cukrzyca typu 1 – co warto i niej wiedzieć?

W przypadku cukrzycy wyróżnia się jej kilka typów, z czego najpowszechniejsze to typ 1 i 2.

Cukrzyca typu 1, insulinozależna, jest chorobą przebiegającą podobnie do tej typu 2, jednak o nieco innej etiologii i sposobie leczenia.

Czym różnią się od siebie te dwie choroby? Jakie są objawy, leczenie i rokowania w przypadku cukrzycy typu 1?

Czym jest cukrzyca typu 1?

Co to jest cukrzyca typu 1? To choroba metaboliczna o podłożu autoimmunologicznym, w której dochodzi do samoistnego ataku na trzustkę, a konkretnie na komórki β wysepek Langerhansa odpowiedzialne za produkcję insuliny.

Rezultatem tego jest niedostateczna produkcja insuliny w odpowiedzi na podaż glukozy do krwi. Najczęściej występuje ona u młodzieży w wieku 12-15 lat, a także u dzieci, choć zdarzają się również u osób powyżej 30. r.ż.

Tym samym logiczne, choć nie do końca precyzyjne jest nazywanie jej cukrzycą młodzieńczą. 

Czym różni się cukrzyca typu 1 od typu 2?

Obydwa typy cukrzycy wiążą się z hiperglikemią, czyli nadmiarem cukru we krwi, który wymaga obniżenia – właściwego rozprowadzenia do komórek ciała.

Jednak w przypadku cukrzycy typu 2 problemem jest nie brak produkcji insuliny, tylko jej niedostateczna produkcja. W typie 2 trzustka jest pobudzana do produkcji insuliny, ale nie dostarcza jej organizmowi w odpowiedniej ilości.

Stąd też ten typ cukrzycy często rozpoczyna się od insulinooporności – czyli zaburzeń polegających na tym, że nasze tkanki nie chcą wchłonąć glukozy do wnętrza komórki.

Cukrzyca typu 2 pojawia się najczęściej u osób dorosłych na skutek niewłaściwego trybu życia (nadmiaru cukru we krwi, niedoboru składników regulujących poziom glukozy) i w pewnym stopniu wymaga podawania insuliny, ale można łagodzić postępy choroby poprzez odpowiednią dietę, aktywność fizyczną i iniekcje z insuliny.

Cukrzyca typu 1 jest chorobą z autoagresji, a więc nieuleczalną, wymagającą stałych dostaw insuliny z zewnątrz. Co bardzo istotne – cukrzycy typu 1 raczej nie da się zapobiec, natomiast cukrzycy typu 2 – owszem, jeśli będzie się prowadziło odpowiedni tryb życia i stosowało zbilansowaną, zdrową dietę. 

Jaki jest mechanizm cukrzycy typu 1?

Patofizjologia cukrzycy typu 1 jest następująca:

• Po posiłku wzrasta stężenie cukrów we krwi.

• Insulina nie jest produkowana – czyli nie powoduje obniżenia poziomu cukru we krwi
• Wątroba otrzymuje informację o tym, że komórki organizmu nie otrzymują glukozy (pomimo, że jest jej dużo we krwi, nie trafia ona do komórek!)
• Wątroba uwalnia do krwi zmagazynowaną wcześniej glukozę – a zatem stężenie cukru we krwi rośnie jeszcze bardziej
• Komórki organizmu wciąż nie otrzymują należnej im energii, więc poszukują jej w alternatywnych źródłach – wytwarzają energię z białek i tłuszczów
• Na skutek rozpadu tłuszczów powstają ciała ketonowe – alternatywne źródło energii
• Może dojść do kwasicy ketonowej – zaburzenia metabolicznego, które nieleczone może skończyć się śmiercią

Jakie są objawy cukrzycy typu 1?

Objawy tej choroby są bardzo trudne do przegapienia. Należy zwracać na nie uwagę szczególnie w przypadku dzieci – które nie zawsze są w stanie zaobserwować, że dzieje się z nimi coś niewłaściwego, i nie zawsze informują o swoich dolegliwościach. Oto objawy, na które należy zwrócić uwagę:

• Senność, zmęczenie
• Częste oddawanie moczu
• Problemy z widzeniem – rozmyte pole widzenia
• Silne pragnienie
• Silny głód
• Nudności
• Utrata masy ciała
• Oddech o zapachu acetonu

Lekarz rodzinny w pierwszej kolejności skieruje pacjenta na badania krwi i moczu, wówczas w badaniach laboratoryjnych pojawi się glukoza w moczu, a także stężenie na czczo i reaktywne (bo sprowokowaniu wydzielania przez bodźce) insuliny będzie niemal równe zero. 

Jak leczyć cukrzycę typu 1?

W przypadku tej choroby włącza się leczenie insuliną od razu. Lekarz instruuje pacjenta, w jaki sposób ma on mierzyć poziom glukozy we krwi, o jakich porach, i na jakie parametry zwracać uwagę.

W zależności od potrzeby stosuje się insulinę o wydłużonym uwalnianiu, oraz tę o przyspieszonym działaniu. Insulinę przyjmuje się niestety do końca życia, ponieważ jak dotąd nie istnieje sposób na wyleczenie trzustki, aby zaczęła produkować insulinę.

Hormon ten wstrzykuje się domięśniowo za pomocą strzykawki, specjalnego pióra lub pompy insulinowej. Zabieg ten wykonuje samodzielnie pacjent w domu – dlatego tak ważne jest, aby dokładnie rozumiał mechanizm działania swojej choroby i swobodnie poruszał się w temacie ustalania dawek insuliny w zależności od spożytego pokarmu i aktualnej glikemii.  

Jak często chodzić do lekarza?

Pacjenci z cukrzycą typu 1 zmuszeni są do stałego kontrolowania ich stanu zdrowia u diabetologa.

Wynika to z tego, że zapotrzebowanie na insulinę jest zmienne, i może dochodzić u nich do incydentów hipoglikemicznych – kiedy stężenie glukozy we krwi spada gwałtownie.

Szybka diagnoza i wczesne rozpoczęcie przyjmowania insuliny może znacząco poprawić komfort życia pacjenta. Cukrzyca typu 1 nieleczona może skrócić oczekiwaną długość życia nawet o kilkanaście lat, a do tego zakończyć się ciężkimi powikłaniami.

W przypadku braku dostarczenia insuliny może dojść do kwasicy ketonowej, a ta może zakończyć się śpiączką cukrzycową, a nawet śmiercią. 

Czy konieczna jest dieta i aktywność fizyczna przy cukrzycy typu 1?

Dieta o niskim indeksie glikemicznym może być przydatna, gdy cierpi się na cukrzycę typu 1, ale głównym celem dietetycznym u osób cierpiących na nią, powinno być niedopuszczanie do głodu.

Diabetycy powinni zawsze mieć pod ręką zarówno pena z insuliną, jak i przekąski. Powinni unikać regularnego picia alkoholu. Gdy dochodzi do spożycia alkoholu, niemal natychmiast i do 12 godzin po wypiciu, może dojść do obniżenia poziomu cukru.

Dlatego tak ważne jest, by przed rozpoczęciem imprezy sprawdzić poziom cukru i monitorować go również w trakcie. Właściwa dieta niskowęglowodanową oraz aktywność fizyczna po posiłkach może pomóc obniżyć poziom cukru we krwi i zapobiec powikłaniom.

Jakie mogą być powikłania w cukrzycy?

Cukrzyca jest chorobą bardzo poważną, prowadzącą do zmian wielonarządowych.

Dlatego nie wolno jej bagatelizować i należy podjąć się możliwie jak najbardziej skutecznego leczenia w porozumieniu z diabetologiem, oraz pozostawać pod jego kontrolą.

Do czego może prowadzić brak lub niewłaściwe leczenie?

• Podwyższa ryzyko zawału serca
• Do pogorszenia wzroku, a nawet ślepoty
• Do neuropatii cukrzycowej – stanu, który najczęściej dotyka stóp chorego. Nerwy zostają uszkodzone, przez co nie czuje on bólu i może nie reagować na rany doprowadzając do ich nadkażeń i wrzodzenia. To tak zwana stopa cukrzycowa, bardzo częste powikłanie w ciężkim stadium cukrzycy
• Do uszkodzenia nerek
• Często pacjenci są bardziej podatni na występowanie infekcji grzybiczych – gdyż grzyby bardzo lubią środowisko o wysokim stężeniu cukru. To bardzo ciężkie grzybice, również dróg oddechowych, wątroby czy nerek, trudne do wyleczenia.

Choć życie z cukrzycą jest możliwe, to wymaga od chorego nie tylko wyrzeczeń, ale przede wszystkim kontroli. Jeśli dostosuje on swój tryb życia i dietę do wymagań choroby, wówczas będzie mógł żyć jeszcze długie lata bez powikłań.

Zdecydowanie warto do tego dążyć, ponieważ cukrzyca to nie wyrok! Należy jednak bardzo dokładnie ją poznać – im lepiej zna się wroga, tym łatwiej trzymać go w ryzach!