2 rzeczy, które musisz wiedzieć o przyczynach zgagi

Zgaga to uczucie palenia w przełyku – i w istocie jest to dolegliwość wywoływana przez dostawanie się żrących kwasów żołądkowych w górę przewodu pokarmowego. Czasem pojawienie się zgagi może mieć dość banalną przyczynę, i wtedy jednorazowe zażycie leku na zgagę powinno załatwić sprawę. Gorzej, jeśli pojawia się ona często i jest naprawdę trudna do zniesienia. Bywają również objawy świadczące nie o typowej zgadze, lecz nieco przypominające jej objawy, czyli ból i pieczenie toczące się w okolicach gardła. Na szczęście przyczyny palenia w przełyku są dość łatwe do zdiagnozowania, a w wielu przypadkach również do wyleczenia. 

Skąd się bierze zgaga?

Typowa zgaga wynika ze zwiększonego ciśnienia w żołądku powodującego rozluźnianie się zwieracza przełyku i wydostawanie się kwaśnej treści pokarmowej w górę przewodu pokarmowego. Ściany przełyku zostają wówczas podrażnione przez kwas solny, co wywołuje nieprzyjemne uczucie pieczenia. 

Często zgagi doświadczają kobiety ciężarne – płód uciskający na narządy wewnętrzne może powodować zwiększony nacisk na żołądek. Taka zgaga pojawia się dość często, ale mija samoistnie po urodzeniu dziecka. 

Czasem po zjedzeniu obfitego posiłku możemy doznać zgagi, gdy na przykład wykonujemy różne ćwiczenia polegające na leżeniu na brzuchu albo intensywnie skaczemy. Bywa, że treść pokarmowa wydostanie się do przełyku również wtedy, gdy po posiłku z jakiegoś powodu będziemy długo przebywać głową w dół – na przykład plewiąc w ogródku w nieprawidłowej pozycji ciała. 

Jakie są najczęstsze przyczyny zgagi?

Przejedzenie

Nie warto najadać się „po sam korek” nawet, gdy okoliczności bardzo temu sprzyjają, bo resztę przyjęcia można spędzić zażywając środki na zgagę. 

Leki na czczo

Wielu leków nie należy spożywać na czczo, właśnie między innymi z powodu występowania nieprzyjemnych skutków ubocznych. Często antybiotyki czy leki zawierające kwas acetylosalicylowy powodują palenie w przełyku, gdy zostaną spożyte na czczo 

Wrzody żołądka i dwunastnicy

Na czczo bardzo często ta choroba manifestuje się przez bóle żołądka, nudności i pieczenie w żołądku oraz przełyku. Zazwyczaj po posiłku te przykre objawy mijają.

Niestrawność

Spożycie obfitego posiłku składającego się z produktów trudnostrawnych może spowodować przykre dolegliwości: zgaga, ból brzucha w okolicy pępka, odbijanie się, nudności, wzdęcie.

Refluks żołądkowo-przełykowy

To choroba typowo związana z występowaniem zgagi, a spowodowana osłabieniem mięśnia zwieracza wpustu pomiędzy żołądkiem a dolną częścią przełyku. W przypadku tego schorzenia diagnoza jest dość łatwa, a leczenie obejmuje przede wszystkim zmiany trybu życia i odżywiania. 

Zapalenie przełyku

Nieleczony refluks może wywołać zapalenie przełyku, ale nie jest on jedyną potencjalna przyczyną tego schorzenia. Może ono wynikać z alergii, radioterapii okolicy szyi, przypadkowego spożycia żrących środków chemicznych, infekcji okolicy gardła, przyjmowania niektórych leków. Zapalenie przełyku jest także częstym schorzeniem osób chorych na bulimię – wymiotowanie kwaśnej treści żołądkowej mocno podrażnia ściany przełyku i gardła. 

Jakie są mniej typowe przyczyny pieczenia w przełyku?

Istnieją także inne schorzenia, które mogą manifestować się pieczeniem w przełyku i gardle. Zwykle nie wynikają one z typowych dla zgagi przyczyn, a jedynie objawami nieco ją przypominają. 

Zespół piekących ust (ang. BMS – burning mouth syndrome)

To złożona choroba przejawiająca się silnym, piekącym bólem nie tylko w okolicach gardła i przełyku, ale całej jamy ustnej. Jest to problem złożony, trudny w diagnostyce i wymagający dokładnego poznania przyczyn, których może być wiele, aby we właściwy sposób leczyć tę przypadłość.

Infekcja bakteryjna lub wirusowa gardła

Angina czy wirusowe zapalenie gardła mogą powodować nie tylko wiele charakterystycznych objawów widocznych w badaniu w okolicy gardła, ale również wykrywalnych podczas badania dróg oddechowych. Jednym z objawów tych schorzeń bywa także pieczenie w gardle i przełyku. 

Kroplówka zanosowa

Kiedy nie należy się przejmować zgagą? Gdy występuje ona sporadycznie, na przykład po przejedzeniu się, pochyleniu po obfitym posiłku, zażyciu leków na czczo albo w czasie ciąży. Zwykle wystarczy wtedy zażyć dostępny bez recepty środek na zgagę i po prostu leczyć ją objawowo. Niestety, częste pojawianie się zgagi w różnych porach dnia i po różnych posiłkach może mieć bardziej złożoną przyczynę i wymaga diagnostyki oraz leczenia. Nieleczona zgaga może prowadzić do poważnych konsekwencji zdrowotnych, a przede wszystkim – bardzo utrudnia normalne, komfortowe życie. Unikanie palenia papierosów, picia alkoholu, ostrych przypraw, objadania się i nadmiernego stresu to najlepszy sposób na to, by załagodzić objawy zgagi wynikającej z tych przyczyn i zredukować do minimum częstotliwość występowania tego objawu. 

Referencje

https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6194652/
https://doi.org/10.3748/wjg.v23.i17.3011
https://www.nidcr.nih.gov/health-info/burning-mouth/more-info
https://doi.org/10.1007/s40746-015-0013-9
https://www.uptodate.com/contents/nonallergic-rhinitis-runny-or-stuffy-nose-beyond-the-basics/print?search=Vasomotor%20rhinitis&source=search_result&selectedTitle=4~41&usage_type=default&display_rank=4
https://www.aafp.org/afp/2009/0301/p383.html
https://doi.org/10.1038/ajg.2012.444
https://doi.org/10.1002/14651858.cd002779.pub3
https://dx.doi.org/10.1155%2F2012%2F564852